چهارشنبه سیزدهم اردیبهشت، سخنگوی دولت از موافقت هیئت وزیران با پیشنهاد تامین اجتماعی برای افزایش حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیرانِ این سازمان به میزان افزایش مصوبِ شورایعالی کار خبر داد. بر این اساس، افزایش حداقل مستمری بازنشستگان کارگری در سال ۱۴۰۱، برابر با ۲۷ درصد و برای سایر سطوح مستمری ۲۱ درصد به اضافه‌ی مبلغ ثابت خواهد بود.

در این میان، مدیران ارشد سازمان قول داده‌اند «تمام معوقات بازنشستگان» در اردیبهشت ماه پرداخت می‌شود؛ این قول به این معناست که احکامِ بیست و پنج درصد متناسب‌سازی ۱۴۰۰ برای مشمولانِ آن صادر و مطالبات به حساب بازنشستگان واریز خواهد شد؛ مدیران سازمان به صراحت در این زمینه وعده‌ی پرداخت داده‌اند.

با این حال، چند سوال اساسی مطرح است؛ نحوه‌ی محاسبه و پرداخت باقیمانده‌ی متناسب‌سازی چگونه است؟ معوقات مربوط به چه زمانی‌ست و به چه ترتیبی واریز می‌شود و سوال دیگر اینکه، تکلیف افزایش مزایای مزدی بازنشستگان چه می‌شود؟ برای شاغلان کارگری، افزایش بُن خواربار و حق مسکن، مجموع این دو مولفه مزدی را به دو میلیون تومان رسانده است که البته این مبلغ در بسیاری از کارگاه‌های متوسط و کوچک کشور پرداخت نمی‌شود؛ برای بازنشستگان، افزایش مزایای مزدی قرار است چقدر باشد؟

حسن صادقی (رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ی کارگری کشور) در رابطه با افزایش حقوق بازنشستگان کارگری می‌گوید: در اردیبهشت افزایش حقوق اعمال می‌شود حتی اگر روند صدور احکام بیشتر به درازا بکشد؛ ما خوشحالیم که اراده‌ی مدیران سازمان بر این قرار گرفته که کار با سرعت و در بازه‌ی زمانیِ مشخص انجام شود.

صادقی در مورد پرداخت‌های اردیبهشت و مساله معوقات و به طور مشخص معوقات باقیمانده متناسب‌سازیِ ۱۴۰۰ می‌گوید: براساس اظهاراتِ شخص مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی، این ماه (اردیبهشت) افزایش حقوق به اضافه‌ی معوقات در حقوق‌ها اعمال می‌شود و پرداخت از همان بیستم اردیبهشت ماه آغاز خوهد شد اما اگر احکام جدید تا آن زمان (زمان پرداخت حقوق) صادر نشود، تا پایان ماه انجام خواهد شد. آنچه ما به طور غیرمستقیم شنیدیم این است که همه چیز طبق روال قانونی در حال پیش رفتن است.

او اضافه می‌کند: معوقات ۲۵ درصد متناسب‌سازی ۱۴۰۰ را که به بخشی از بازنشستگان سایر سطوح تعلق می‌گیرد، اسفند ۱۴۰۱ محاسبه کرده‌اند ۳۸ درصد افزایش سال گذشته هم اعمال شده، و لذا این بخش از حقوق بازنشستگان نیز مشمول ۲۱ درصد افزایش حقوق ۱۴۰۲ می‌شود. به مزایای جانبی هم ۲۱ درصد افزایش تعلق می‌گیرد؛ هفته گذشته ۲۱ درصد افزایش سایر سطوح مستمری در هیات دولت تصویب شد؛ امسال یک مقدار تعلل از جانب دولت بود و اگر دولت زودتر افزایش مستمری بازنشستگان را مصوب می‌کرد، کارها جلو می‌افتاد و تا امروز احکام جدید صادر می‌شد.

صادقی تاکید می‌کند: مهم این است که افزایش به اضافه‌ی معوقات متناسب‌سازیِ مشمولین، در حقوق‌های این ماه اعمال و پرداخت شود. معوقات باید محاسبه شود و پرداخت آن مدنظر قرار بگیرد. به نظر می‌رسد اراده‌ی سازمان تامین اجتماعی بر حل این موضوع و اقدام در موقع مشخص و تعریف شده قرار گرفته؛ حالا اگر چنانچه در صدور احکام به موقع عمل نشود ولی حقوق‌ها به میزان جدید پرداخت شود، ما به زودی شاهد صدور احکام و بارگذاری آن‌ها در سامانه مربوطه خواهیم بود.

بیست و پنج درصد باقیمانده‌ی متناسب‌سازی چطور محاسبه می‌شود؛ آیا معوقات آن مربوط به یک سال کامل (۱۴۰۱) است و به طور کامل در یک نوبت به حساب بازنشستگان واریز می‌شود؛ رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه‌ی کارگری پاسخ می‌دهد: «این ۲۵ درصد برای همه نیست برای مشمولین آن است یعنی کسانی که در احکام ۱۴۰۰ آن‌ها نوشته شده ۷۵ درصد متناسب‌سازی اعمال شده؛ تعداد این گروه تقریباً ۹۰۰ هزار نفر است؛ سازمان در روزهای پایانی اسفند ۱۴۰۱ برای این گروه ۲۵ درصد را اعمال کرده و ۳۸ درصد افزایش ۱۴۰۱ را به آن اضافه کرده که به مجموعه‌ی آن ۲۱ درصد افزایش ۱۴۰۲ تعلق بگیرد؛ این کار درستی بوده که انجام شده منتها بر سر نحوه‌ی پرداخت معوقات آن هنوز بحث است که باید بنشینیم در این مورد با کارشناسان سازمان صحبت کنیم. هرچند ظاهراً سازمان گفته من مشمولین را طلبکار و خودم را بدهکار اعلام می‌کنم تا در طول زمان پرداخت شود؛ اگر سازمان تامین اجتماعی در حال حاضر نقدینگی نداشته باشد، این فرمول، یک فرمول طبیعی‌ست و راه دیگری نمی‌ماند».

دغدغه‌ی بعدی بازنشستگان کارگری در موضوعِ حقوق و دستمزد، به بحث «مزایای مزدی» و افزایش این مزایا بازمی‌گردد؛ سرجمع بن خواربار و حق مسکنِ شاغلان به دو میلیون تومان رسیده؛ در این میان تکلیف افزایش مزایای مزدی بازنشستگان چه می‌شود؛ صادقی در این رابطه توضیح می‌دهد:

«برای بازنشستگان، مزایای مزدی مبتنی بر مصوبه‌ی دولت است؛ کارکنان دولت هرچقدر مزایای مزدی بگیرند، بازنشستگان تامین اجتماعی هم می‌گیرند؛ امسال براساس فرمولی که ارائه شده، حقِ همسر از چهارصد و خورده‌ای به ۹۱۷ هزار تومان افزایش می‌یابد. حق عائله از ۱۰۰ تومان به ۴۵۰ هزارتومان رسیده؛ به بقیه مزایای مزدی برای حداقل‌بگیران ۲۷ درصد و برای سایر سطوح، ۲۱ درصد افزایش تعلق می‌گیرد. در واقع مزایای مزدی به تناسب دریافتی بازنشستگان افزایش پیدا می‌کند.»

این فعال صنفی بازنشستگان در ادامه روند انجام کار و اعمال افزایش حقوق بازنشستگان در ۱۴۰۲ را ارزیابی و تحلیل می‌کند: «به هرحال بازنشستگان نباید برای افزایش حقوق امسال نگران باشند؛ به نظر می‌رسد اراده‌ی مدیرعامل سازمان بر افزایش به موقع افزایش حقوق و معوقات مزدی بازنشستگان است که اگر اراده‌ای بر این کار نبود، گفتمان و مطالبه‌گری ما تغییر می‌کرد؛ ما فعالان صنفی از اقدامات مثبت تقدیر و برای رفعِ کاستی‌ها و نواقص مطالبه‌گری می‌کنیم. بازنشستگان بدانند که اقدام سریع مدیرعامل سازمان جای تقدیر دارد و موردی برای نگرانی نیست.»

صادقی در پایان یک دغدغه‌ی مهم و ساختاری را مطرح می‌کند: «امیدوارم دولت نیز نگرانی‌های سازمان تامین اجتماعی در مورد درآمدها و کفاف نقدینگی را به درستی درک کند و به تعهدات خود در قابل این سازمان بیمه‌گر کلان عمل نماید. دولت اگر به تعهدات پرداختی خود در قبال سازمان تامین اجتماعی عمل کند، کار سازمان روی غلتک می‌افتد و بسیاری از مشکلات و کاستی‌های موجود برطرف خواهد شد.»