در ادامه صعود بی‌وقفه بازار سهام از ابتدای سال جاری، شاخص بورس از اواسط اردیبهشت ماه روند دیگری را به خود گرفت و ریزش سنگین آن برای چند روز متوالی منجر به نگرانی سهامدارانی شد که پس از ۲ سال بی‌اعتمادی به سرمایه‌گذاری در بورس بار دیگر وارد این بازار شده بودند و با ورود سرمایه‌های خود به این بازار سعی در کسب بازدهی معقول از این بازار داشتند.

افت شدید شاخص بورس در چند روز گذشته با واکنش متفاوتی از سوی سهامداران و فعالان حاضر در بورس همراه شد و ترس از تداوم این نوسان در بازار منجر به بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران برای ادامه سرمایه‌گذاری در بازار سهام شد.

به دنبال آینده پر ابهام این بازار و شک و تردید سرمایه‌گذاران برای ادامه سرمایه‌گذاری در بورس «مهدی عبدی»، کارشناس ارشد بازار سرمایه ضمن تحلیل نوسانات اخیر شاخص بورس به پیش‌بینی معاملات بورس در چند ماه آینده و ارائه پیشنهادات لازم به سهامداران به منظور سرمایه‌گذاری درست در بورس برای کسب بازدهی معقول از این بازار در مقایسه با سایر بازارهای سرمایه‌گذاری پرداخت که در ادامه آن را می‌خوانید.

 از نظر شما چه عواملی زمینه‌ساز ایجاد نوسانات شدید در بازار سهام طی چند روز گذشته بود و آیا این روند می‌تواند در بازار ادامه‌دار باشد یا خیر؟

عبدی: هرچند که همه فعالان و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به ماهیت نوسانی بودن این بازار واقف هستند، اما آنچه در چند هفته اخیر اتفاق افتاد به دور از انتظار بود و بسیاری از سرمایه‌گذاران جدید و حتی فعالان قدیمی بازار را شوکه کرد.

شاخص کل پس از ثبت کف یک میلیون و ۲۵۰ هزار واحد در ابتدای آبان ماه سال گذشته روند متعادل و رو به رشدی را آغاز کرده بود و فارغ از نوسانات قیمتی در بازارهای رقیب و به دور از هیجان به رشد خود ادامه داد و توانسته بود تا ابتدای اسفند و در بازه چهار ماهه بازدهی بیش از ۲۰ درصدی را نصیب سرمایه‌گذاران کند و به یکباره با ورود نقدینگی جدید به این بازار تحت تاثیر اشباع قیمتی بازارهای موازی رشد پرشتابی را از سر بگیرد.

بازدهی شاخص کل تنها در اسفند ماه به بیش از ۲۷ درصد رسید و در سال جدید هم ضمن شکستن سقف تاریخی سال ۹۹ توانست بازدهی ۱۸.۶ درصدی را در فروردین ماه به ثبت برساند.

صعود مستمر قیمت‌ها و بازدهی بالا در مدت کوتاه، نیاز به اصلاح قیمتی و زمانی جهت ایجاد رشد پایدار را ضروری کرد، اما فشار ورود پول به بازار اجازه این اصلاح را نمیداد و اتخاذ تصمیمات از سوی نهاد ناظر، باعث ترس سرمایه‌گذاران در راستای احتمال دخالت در بازار و جلوگیری از رشد آن در سرمایه‌گذاران را ایجاد کرد که در ادامه منجر به فروش‌های هیجانی و پردامنه در بازار شد.

کاهش حد اعتباری کارگزاری‌ها، کاهش حدنصاب سرمایه‌گذاری در سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت در ۲ مرحله و در فواصلی کوتاه و همچنین نشر شایعاتی در مورد کنترل بازار سرمایه به منظور مقابله با تورم باعث شد تا بازار خیلی زود روی دیگری را از خود نشان دهد و این مساله باعث شد تا در یکی از پررونق‌ترین دوره‌های تاریخی بازار سرمایه، سنگین‌ترین ریزش بازار در یک روز را تجربه کنیم و شاخص کل که در نیمه اول اردیبهشت ماه نیز حدود ۱۰ درصد رشد کرده بود، طی پنج روز معاملاتی بیش از ۱۳ درصد کاهش را به ثبت رساند.

آیا روند پرنوسان بورس در ماه اردیبهشت می‌تواند در ماه خرداد هم ادامه پیدا کند و با تکرار همراه شود یا خیر؟

عبدی: باید اذعان کرد که اصلاح شدید رخ داده در بازه کوتاه و زیان بالای سرمایه‌گذاران، ضربه سهمگینی را به اعتماد تدریجی شکل گرفته در سهامداران به بازار سرمایه پس از دوران سخت ۲ سال و نیم گذشته وارد کرد اما از سوی دیگر باعث شد تا آنچه شاید که باید در دوره طولانی‌تر اتفاق می‌افتاد در فاصله کوتاهی رخ دهد و تعیین مسیر آتی بازار با سرعت بیشتری صورت پذیرد.

بررسی پارامترهای اصلی تاثیرگذار بر فعالیت شرکت‌های بورسی از جمله قیمت‌های جهانی کالاها، نرخ ارز نیمایی و تورم نشان می‌دهد پتانسیل رشد همچنان در بازار وجود داشته و پس از گذر از دوره فعلی و دست به دست شدن سهام و تجدید قوا، بازار می‌تواند دوباره در مسیر رو به رشد خود قرار گیرد.

 پیش ‌بینی شما از روند معاملات بازار سهام تا پایان سال ۱۴۰۲ چیست؟

عبدی: مقایسه روندهای شکل گرفته در ۲ سال گذشته در بازارهای موازی نشان می‌دهد که بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ می‌تواند گوی سبقت را از سایر بازارها ربوده و بیشترین بازدهی را در بین همه بازارهای سرمایه‌گذاری به ثبت رساند.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد که با توجه به شعار سال جاری مبنی بر رونق تولید و مهار تورم، اقدامات لازم جهت سوق دادن سرمایه‌ها به سوی این بازار باید در دستور کار مسئولان در عرصه های مختلف تصمیم‌گیری قرار گرفته باشد.

در این میان اولویت دادن به واحدهای تولیدی و تامین انرژی مورد نیاز آنها در فصل تابستان، تسهیل صادرات شرکت‌ها و همچنین به حداقل رساندن قیمت‌گذاری به صورت ویژه حائز اهمیت است.

در داخل بازار هم اتخاذ تصمیماتی منطقی و با ثبات در راستای کنترل و کاهش هیجاناتی که در مقاطعی ممکن است دامن‌گیر بازار شود ضروری به نظر می‌رسید.

 آیا این ریزش شدید بازار در اردیبهشت ماه می‌تواند نوعی هشدار به سهامداران برای تکرار روند ۲ سال گذشته باشد؟

عبدی: روند بازار در سال ۱۳۹۹ یک نقطه عطف در تاریخ بازار سرمایه ایران به شمار می‌آید و باعث شده تا تمام تصمیمات سرمایه‌گذاران و حتی ارکان بازار سرمایه، متاثر از اتفاقات آن سال باشند.

مشکل حاکم در بازار این است که به محض شکل‌گیری روند صعودی در بازار، همه نگران تکرار نیمه نخست سال ۱۳۹۹ و به محض شروع اصلاح قیمتی در بازار همه نگران تکرار نیمه دوم سال ۱۳۹۹ و افت پردامنه سهام شرکت‌ها می‌شوند.

اما واقعیت نشان میدهد که فضای فعلی بازار سرمایه و پارامترهای تاثیرگذار بر آن، تفاوت بنیادی با ۲ سال گذشته دارد و تکرار اتفاقات آن سال دور از ذهن به نظر می‌رسد.

از این‌رو با درس گرفتن از اتفاقات این ۲ سال و عدم تکرار تصمیماتی که بی نتیجه بودن آن در گذشته ثابت شده است، می‌توان بستری را ایجاد کرد تا ضمن جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و جذب منابع به سمت بازار سرمایه، زمینه رشد پایدار آن را نیز فراهم کرد.

 توصیه شما به سهامداران در وضعیت بازار سهام و پس از تجربه دوباره نوسان شدید بورس در چند روز گذشته چیست؟

عبدی: همواره تاکید همه کارشناسان بر داشتن نگاه بلندمدت جهت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بوده است.

بررسی روندهای گذشته این بازار نشان می‌دهد که حتی در مواقعی که به صورت مقطعی به لحاظ کسب بازدهی، شاهد عقب‌افتادگی آن نسبت به سایر بازارها بوده‌ایم، این بازار توانسته در مدت کوتاهی این عقب‌ماندگی را جبران و حتی بازدهی‌های بالاتری را محقق کند.

نکته مهم در این میان مشخص نبودن زمان دقیق دوره‌های رونق در بازار است، بطوریکه چنانچه سرمایه گذاران از این بازار خارج شوند، ممکن است نتوانند دوباره در زمان مناسب به این بازار ورود کنند و به اصطلاح از رشد بازار جا بمانند.

روند سه ماهه اخیر بازار شاهد همین مدعاست. بر این اساس کسانی که به علت شرایط نامساعد بازار در ۲ سال گذشته، منابع خود را از بازار خارج کرده بودند از بازدهی مناسب بازار بی نصیب ماندند و از سوی دیگر کسانی که به تازگی وارد این بازار شده بودند متحمل زیان شدند.

داشتن دید بلنددمدت و سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌هایی که به لحاظ بنیادی پتانسیل مناسبی دارند و همچنین دوری از تصمیمات هیجانی، مهمترین عواملی است که سرمایه‌گذاران باید به آن توجه داشته باشند.