وضعیت اقتصادی سبب شده تا آنچه پیش‌تر تولیدکنندگان نسبت به افت بازار تقاضا و کمبود خریدار هشدار می‌دادند امروز ملموس‌تر شود. بسیاری از تولیدکنندگان از افت ۲۵ تا ۳۵ درصدی بازار تقاضا سخن می‌گویند و تأثیری که کاهش قدرت خرید مردم حتی در بازار کالاهای اساسی اعم از برنج، لبنیات و… داشته است.

امروز صحبت از ۵۰ تا ۶۰ درصدی دپو برنج داخلی در انبارها است. قیمت تمام شده بالا و کاهش سطح درآمد جامعه سبب شده تا برخی محصولات بدون بازار تقاضا از بین بروند.

قید فوریت برای خرید برنج داخلی

رضا حاجی پور، نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی در خبری اعلام کرد، با توجه به مشکلات به وجود آمده در ۱۰ ماه گذشته در حوزه بازار برنج، مجلس از طریق رئیس جمهور و معاون اول پیگیری‌های بسیاری داشت که در نهایت امروز صبح معاون اول رئیس جمهوری با قید فوریت دستور داد تا وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به خرید برنج باقی مانده در انبارهای کشاورزان کنند.

سود دلالی در کشور

سیدعلی طاهری، رئیس اتحادیه برنج فروش‌های بابل درباره بازار برنج داخلی به مهر گفت: نزدیک به ۵۰ درصد برنج‌های تولید داخل در انبارها باقی مانده و با نزدیک شدن به فصل گرما و خطر شپشک بخشی از این محصولات از بین خواهد رفت.

وی افزود: سال گذشته در راستای حمایت از برنج داخلی انجمن صنفی کارفرمایی تشکیل شد. این انجمن طی قراردادی با استانداری استان مازندران و با پشتیبانی شرکت‌های داخلی قرار شد خرید برنج ایرانی انجام شود. این کار آغاز شد اما باز هم موجب حرکت بازار تقاضا و ایجاد کشش برای خرید محقق نشد.

وی درباره دلیل این امر اظهار کرد: نخست این که نرخ مشخص نیست و قیمت سلیقه‌ای اعمال می‌شود. به عنوان مثال طارم حداکثر هر کیلو ۶۲ تا ۶۵ هزار تومان خریداری می‌شود. مشکل دیگر محل تحویل برنج‌ها بود. شهرک صنعتی بابل کنار نسبت به مرکز شهر ۳۰ کیلومتر فاصله دارد محلی که برنج‌ها تحویل می‌شود. اگر یک کشاورز بخواهد بار خود را از شرق بابل به سمت غربی‌ترین نقطه ببرد قیمت تعیین شده به همراه هزینه حمل و نقل، کشت و فروش محصول را غیراقتصادی می‌کند.

رئیس اتحادیه برنج فروش‌های بابل گفت: خرید محصول با تأخیر و با قیمت بسیار پایین، برنج کار را متضرر کرده؛ علاوه بر اینکه کشاورز به دلیل نیاز به پول ناچار است بهترین برنج را با کمترین قیمت حتی پایین‌تر از نرخ برنج خارجی به فروش برساند.

برنج خارجی نفس برنج ایرانی را گرفت

طاهری در پاسخ به این پرسش که آیا انجمن برنج فروشان بابل درباره مشکلات با نهادهای متولی و نمایندگان خانه ملت رایزنی کرده است یا خیر، گفت: مکاتبات انجام شده اما تأثیری نداشته است. موضوع مهم نبود خریدار است که باعث افت قیمت شده و این موضوع هم به واردات بی رویه برنج خارجی بر می‌گردد.

وی تصریح کرد: در سال‌های گذشته هنگام برداشت برنج واردات ممنوع بود اما چند سالی است که این محدودیت برداشته شده و این امر باعث لطمه به برنج کاران داخلی شده است.

وی توضیح داد: هر هکتار زمین شالی کاری شده از ابتدا کشت تا برداشت ۴۰ میلیون تومان هزینه دارد؛ البته به شرط اینکه زمین اجاره‌ای نباشد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر با وجود افزایش هزینه‌های تولید با نرخ تورم موجود قیمت برنج طارم ۳۵ هزار تومان نسبت به سال ۱۴۰۰ افت داشته است.

نه خریدار داخلی وجود دارد و نه خارجی

رئیس اتحادیه برنج فروش‌های بابل درباره تشکیل تعاونی در استان‌های شمالی برای خرید و بسته‌بندی و توزیع برنج داخل عنوان کرد: برنج محصولی هزینه بر است از این رو راه اندازی تعاونی سرمایه زیادی نیاز دارد ضمن آن که باید خریدار هم وجود داشته باشد.

طاهری در پاسخ به این پرسش که چرا برنج مازاد و محصولی که در داخل بازار ندارد صادر نمی‌شود، گفت: برنج داخلی نمی‌تواند شاخص‌های استاندارد آزمایشگاه‌های بین المللی در حوزه میزان سموم موجود در محصولات را پاس کند.

سخن پایانی

با وجود ورود سه وزارتخانه برای خرید برنج داخلی به نظر می‌رسد قیمت‌ها پایین‌تر از هزینه تمام شده باشد و در ادامه گلایه گندم کاران، برنج کاران نیز گلایه مند خواهند بود. اگر برای این مشکلات راهکار درستی ارائه نشود نه آینده‌ای نه چندان دور این مشکلات، معضلاتی خواهند شد که بحران ایجاد کرده و امنیت غذایی کشور را با خطر مواجه می‌کند.