سفر رئیس‌جمهوری به آمریکای لاتین را می‌توان مهر تأییدی بر تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و مذاکراتی دانست که طی ۲۰ ماه گذشته از سوی مقام‌های مختلف دولت سیزدهم از وزارت نفت، کشاورزی، صنعت و اقتصاد گرفته تا مقام‌هایی از شرکت‌های بخش خصوصی امضا شده است. به‌نوعی می‌توان گفت ابراهیم رئیسی در سفر به این منطقه قصد دارد جدیت دولت سیزدهم برای توسعه روابط با کشورهای فرامنطقه‌ای را نشان دهد. ایجاد بازار برای حضور فعال شرکت‌های بخش خصوصی و نیمه دولتی در سرزمین‌های دور و حمایت از آن‌ها و افزایش صادرات نفت و میعانات و خدمات فنی و مهندسی، همچنین کالا و تجهیزات نفتی را می‌توان از جمله اهدافی دانست که دولت از این ریل گذاری دنبال می‌کند.

سرآمد این جبهه فعال دولت سیزدهم را می‌توان با قطعیت وزارت نفت دانست. در واقع بخش عمده‌ای از تعاملات دولت سیزدهم در ۲۰ ماه گذشته با دولت‌های منطقه آمریکای لاتین به‌ویژه ونزوئلا، به صادرات نفت، میعانات گازی، صدور خدمات فنی و مهندسی، صدور کالا و تجهیزات نفتی ایران، بازسازی، اورهال و افزایش ظرفیت مجتمع‌های پالایشی اختصاص یافته است.

این موضوع نشان می‌دهد که ظرفیت‌های ویژه صنعت نفت برای حضور در بازار پرسود آمریکای لاتین بسیار قابل توجه است. موضوعی که پیمانکاران، سازندگان تجهیزات و شرکت‌های دانش‌بنیان باید به‌طور جدی مد نظر قرار دهند و از حمایت و فرصت ایجاد شده از سوی دولت بهره بگیرند.

سدشکنی وزارت نفت در دیپلماسی انرژی

اقدام‌های وزارت نفت در توسعه روابط با کشورهای آمریکای لاتین را می‌توان سد شکنی این وزارت‌خانه در مبحث دیپلماسی انرژی برشمرد. اقدامی که مسیر را برای ورود شرکت‌های فعال در صنعت نفت ایران به بازار بزرگ انرژی آمریکای لاتین هموار کرده است.

این مسیر هموار در طی ۲۰ ماه گذشته فعالیت دولت نتیجه بخش بوده است و شرکت‌های خصوصی و نیمه‌دولتی ایران برای حضور در بازار بزرگ و سودآور ایجاد شده یک فرصت طلایی پیدا کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که حجم مبادلات صنعت نفت ایران و ونزوئلا در این مدت به حدود ۳ میلیارد و ۵۰۰ تا ۴ میلیارد دلار رسیده است که پس از وقفه طولانی مدت، یک اتفاق بسیار بزرگ تلقی می‌شود.

این مبادلات شامل صادرات نفت و میعانات گازی، صدور خدمات فنی و مهندسی، صدور کالا و تجهیزات نفتی، بازسازی، تعمیرات دوره‌ای و افزایش ظرفیت مجتمع‌های پالایشی کشور ونزوئلا می‌شود.

 ورود به توسعه میدان‌های نفت و گاز، توسعه پایانه‌های نفتی، استفاده از ظرفیت پتروشیمی‌های موجود و بازسازی آن و شریک شدن در سود تولیدات آن‌ها از دیگر برنامه‌های وزارت نفت برای توسعه روابط با ونزوئلاست.

روابط در حوزه پتروشیمی ایران و آمریکای لاتین تقویت می‌شود

اکنون با سفر اخیر سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری به آمریکای لاتین، حضور در صنعت پتروشیمی این کشور مورد توجه و تمرکز جدی قرار گرفت. ظرفیت نصب شده پتروشیمی در ونزوئلا ۱۲ میلیون تن بوده که تنها ۲ میلیون تن آن فعال است. این ظرفیت را می‌توان همچون یک اسب زین شده برای سرمایه‌گذاران ایران دانست.

بخش خصوصی توانمند ایرانی می‌تواند با صدور خدمات فنی، مهندسی، همچنین صادرات تجهیزات مورد نیاز صنعت پتروشیمی آمریکای لاتین سود بسیار زیادی از این مسیر هموار شده نصیب خود و کشور کند.

بازسازی و افزایش ظرفیت این واحدهای پتروشیمی می‌تواند دست بخش خصوصی را برای ورود به بازار محصولات پتروشیمی در منطقه آمریکای لاتین نیز هموارتر کند. این بدان معناست که شرکت‌های بخش خصوصی با تولید محصولات پتروشیمی از نفت و میعانات صادر شده ایرانی در پالایشگاه‌های ونزوئلا که به دست شرکت‌های ایرانی نوسازی، بازسازی شده‌اند و توسعه یافته‌اند، ضمن فروش محصول در همان منطقه، افزون بر جلوگیری از اعمال هزینه‌های ناشی از جابجایی محصول و افزایش بهره‌وری، می‌توانند دست برتر را در تنظیم‌گری بازار محصولات پتروشیمی در منطقه آمریکای لاتین و در نتیجه بازارهای منطقه آمریکا، به‌دست آورند. از طرفی فشار آثار تحریمی را از شانه کشور بکاهند.

شرکت‌های ایرانی به پشتوانه دولت سیزدهم قدرت می‌گیرند

عملکرد وزارت نفت در ۲۰ ماه گذشته به‌وضوح نشان می‌دهد که دولت سیزدهم به جد حامی بخش خصوصی صنعت نفت ایران برای ورود به بازارهای بین‌المللی است.

وزارت نفت در طول این دوره در آمریکای لاتین موانع پیش‌روی این شرکت‌ها را برداشته است. این اقدام با بازسازی و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌ها، صادرات نفت و میعانات و خدمات فنی، مهندسی و تجهیزات نفتی دنبال می‌شود و امروز مسیر برای شرکت‌های خصوصی به‌منظور صادرات و کسب درآمد و بازاریابی و بازارسازی در این منطقه کاملا هموار شده است.

ونزوئلا که نخستین مقصد روابط نفتی ایران با آمریکای لاتین بوده است، ظرفیت بسیار خوبی در صنعت نفت دارد. این کشور دارنده بیشترین ذخایر نفتی جهان است و مجتمع‌های پالایشی، پتروشیمی، تأسیسات انتقال گاز متعدد و دیگر تأسیسات نفتی مرتبط با صنعت نفت را در اختیار دارد.

جدای از ونزوئلا، بازار منطقه آمریکای لاتین نیز بازاری بسیار بزرگ و مطلوب برای صادرات خدمات فنی، مهندسی، تجهیزات، فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی محسوب می‌شود.

همانطور که کشورهای همسایه ایران همچون ترکیه حضور فعالی در این بازار دارند، امروز بخش خصوصی ایران باید با استفاده از فرصت پیش آمده، در این بازار مستعد به‌صورت فعال حضور یابد.

ماشه بین‌المللی شدن صنعت نفت ایران کشیده شد

بین‌المللی شدن صنعت نفت همواره یک آرزوی دیرینه در ایران بوده است. آرزویی که شاید برای تحقق ملزومات آن هیچ وقت اقدام جدی انجام نشده بود. موضوع استفاده از پالایشگاه‌های فراسرزمینی که از سوی همه دارندگان ذخایر نفت و گاز به‌عنوان یک الزام دنبال می‌شد، همواره در ایران مغفول می‌ماند.

اما اکنون شرایط متفاوت است. امضای قرارداد ئی‌پی‌سی به‌منظور بازسازی پایانه صادراتی نفت «خوزه» ونزوئلا که در واقع نخستین قرارداد از این نوع از سوی یک شرکت ایرانی در خارج از ایران محسوب می‌شود، تجهیز تأسیسات انتقال گاز ونزوئلا به ابزار دقیق از سوی یک شرکت دانش‌بنیان توانمند ایرانی و قرارداد یک شرکت خصوصی نفتی ایرانی برای بازسازی و افزایش ظرفیت یک مجتمع پتروشیمی در این کشور نشانه‌های واضحی از حرکت صنعت نفت ایران به‌ سمت بین‌المللی شدن است.

این موضوع جز با حمایت، هدایت و راهبری وزارت نفت دولت سیزدهم میسر نمی‌شد و شرکت‌های خصوصی ایرانی، باید قدر این فرصت طلایی برای حضور در بازارهای جهانی را بدانند و از این روابط مثبت و سازنده به‌صورت حداکثری بهره‌برداری کنند.

امید می‌رود در سال‌های پیش‌رو شرکت‌های خصوصی با درک شرایط و ظرفیت‌های ایجاد شده برای توسعه نفوذ خود در منطقه آمریکای لاتین اقدام کنند و ضمن بهره‌برداری برای منافع خود، منافع کشور و مردم را نیز تأمین کنند.