در سال‌های اخیر تحریم‌ها علیه ایران حوزه انرژی سرمایه‌گذاری خارجی، بانک‌ها و صادرات نفت و مشتقات آن از ایران را هدف قرار داد و با توجه به وابستگی ایران به درآمدهای نفتی تحریم حوزه انرژی و بانک از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بر این اساس در راستای مقابله با تحریم و جبران کاهش درآمدهای ناشی از صادرات نفت به کشورهایی که ایران را تحریم کرده بودند،‌ ایران مبادله تجاری با کشورهایی مانند هند، ترکیه، چین و ... را افزایش داد و اقدام به فروش نفت با ارزهای محلی کرد.

در بین این کشورها هند یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران است که پس از امارات و چین رتبه سوم واردات به ایران را به خود اختصاص داده است. آمارها نشان از آن دارد که حجم صادرات ایران به هند طی چهار ماهه ابتدایی سال 795 میلیون و 560 هزار و 470 دلار بوده است و در مقابل حجم واردات ایران از این کشور به یک میلیارد و 332 میلیون و 493 هزار و 792 دلار رسیده است که حجم عمده واردات از این کشور مربوط به نهاده‌های دامی و مواد غذایی است.

اما آنچه موجب انتقاد کارشناسان شده کاهش ارزش ارزهای محلی به ویژه روپیه و در پی آن کاهش ارزش دارایی‌های ایران است. بررسی روند تغییرات قیمتی روپیه طی یک سال اخیر نشان از نوسان قیمت این ارز دارد نرخ روپیه هند در پایان فروردین ماه سال گذشته، 227 ریال بوده و تا یازدهم تیرماه سال جاری در همین حدود تغییر کرده و به 208 ریال رسیده است.اما از دوازدهم تیرماه شاهد افزایش 2 برابری ارزش روپیه بوده‌ایم.

نرخ روپیه پس از این افزایش تا 27 مرداد ماه بیش از 400 ریال بود اما پس از آن روند نزولی گرفته و به کمتر از 400 ریال سقوط کرد و امروز به 392 ریال رسیده است.

در این زمینه محمد حسین عادلی،‌ رییس اسبق بانک مرکزی با تاکید بر این که تحریم‌ها کاملا ظالمانه و غیرقانونی است و باید تلاش کنیم که این تحریم ها ادامه پیدا نکند و کاهش یابد ، گفت: بدون اقدام برای رسیدگی مناسب به حل موضوع تحریم‌ها، شرایط اقتصادی به گونه‌ای نیست که بتوان اقدامات قابل موثری برای حل مشکلات اقتصادی انجام داد لذا هر گونه اقدام اقتصادی باید با اقدامات دیپلماتیک برای حل موضوع تحریم ها توام باشد.

وی اضافه کرد: تحریم‌های مالی و تحریم بانک مرکزی با وجود غیر قانونی بودن عملا موجب شده بانک مرکزی نتواند در بازار آزاد دخالت و آن را به صورت کارآمد مدیریت کند، اما از مسائلی که در این راستا مطرح می‌شود این است که آیا دارایی‌های ارزی ما قابل استفاده هستند و اگر قابل استفاده نیست نتیجه تحریم است یا خیر؟

عادلی همچنین به کاهش ارزش روپیه اشاره و خاطرنشان کرد: درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت در بانک‌های هند به صورت روپیه نگهداری می‌شود و این در حالی است که ارزش روپیه ماه های اخیر حدود 30 درصد کاهش یافته است اگر ارزش ذخایر ایران که به صورت ارزهای محلی کشورهایی مانند هند، چین و ژاپن نگهداری می‌شود کاسته شود به معنی این است که ارزش دارائی ما کم شده است.

در این راستا با توجه به این که بخش عمده‌ای از دارایی‌های ایران در بانک‌های هند به صورت روپیه نگهداری می شود و با توجه به این که ارزش این ارز محلی رو به کاهش بوده به نظر می رسد باید در زمینه چگونگی نگهداری دارایی های ایران تجدید نظر صورت بگیرد.