روغن خوراکی از جمله کالاهای اساسی است که ایران برای تولید این محصول ۹۵ درصد وابستگی دارد. بخش اعظمی از دانه‌های روغنی مورد نیاز تولید داخل وارد می‌شود. در ادامه سلسله گزارش‌های میزان تولید و نیاز بازار کالاهای اساسی به وضعیت تولید و بازار روغن خوراکی پرداخته می‌شود.

آمار تولید و میزان نیاز

محمد جعفری، دبیر انجمن صنایع روغن کشی کشور درباره میزان تولید روغن در کشور بیان کرد: روغن از دانه‌های روغنی به دست می‌آید که سالانه حدود ۳ میلیون دانه وارد کشور می‌شود. از این آمار حدود ۵۴۰ هزار تن روغن استحصال شده و روغن خام به دست می‌آید. در ادامه این روغن خام در کارخانه‌ها تصفیه و بسته بندی شده و به عنوان انواع روغن خوراکی وارد بازار می‌شود.

وی با اشاره به میزان تولید دانه‌های روغنی در کشور عنوان کرد: امسال در کشور حدود ۷۰ هزار تن دانه کلزا برداشت می‌شود که اگر این عدد ضربدر عدد ۳۷ برای استحصال شود، نهایت بین ۲۲ تا ۲۵ هزار تن روغن خام تولید می‌شود. این در حالی است که نیاز کشور سالانه بین یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن روغن است.

جعفری در ادامه به میزان تولید سایر دانه‌های روغنی پرداخت و گفت: سویا تولید داخل هم حدود ۳۰ هزار تن بوده که ضربدر ۱۸ درصد استحصال شود نهایت ۲۵ هزار تن روغن خام به دست می‌آید.

وی تصریح کرد: اولویت در واردات دانه‌های روغنی با دانه سویا است و حدود ۹۸ درصد واردات دانه‌های روغنی به این محصول اختصاص دارد. دانه‌های روغنی آفتابگردان، کلزا، ذرت از اولویت‌های بعدی در حوزه واردات قرار دارند. باقی نیاز بازار هم از طریق واردات روغن خام تأمین می‌شود.

چالش‌های تولید روغن

جعفری در ادامه به مشکلات تولید روغن اشاره کرد و گفت: تخصیص ارز یکی از چالش‌های این حوزه است. مالیات ارزش افزوده موضوع دوم است که از ۹ درصد به یک درصد تمدید شده اما این عدد برای کنجاله صفر است. پرسش این است که چرا برای دانه‌های روغنی که ایجاد اشتغال کرده و روغن خام از آن استحصال می‌شود همچنین باقی آن به عنوان کنجاله، خوراک دام می‌گردد باید یک درصد به عنوان مالیات ارزش افزوده داشته باشد اما کنجاله که تنها به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می‌گیرد مالیات ارزش افزوده آن صفر باشد.

دبیر انجمن صنایع روغن کشی کشور به چالش سوم اشاره کرد و گفت: سود بازرگانی بین دانه‌های روغنی و کنجاله چالش بعدی بوده و برای دانه‌های روغنی بالاتر از کنجاله است. این معضلات برای تسهیل روند تولید باید حل و فصل شود.