علیرضا نیکویی با بیان اینکه وظیفه تدوین الگوی کشت و نظارت بر آن بر عهده سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گفت: وظیفه اجرا بر عهده معاونت زراعت و سازمان‌های جهادکشاورزی استان‌ها، وظیفه پیگیری پشتوانه‌های حمایتی مالی و سیاست‌گذاری بر عهده معاونت امور برنامه‌ریزی و اقتصادی و وظیفه نظارت نیز بر عهده سازمان تات گذاشته شد.

الگوی کشت تامین اعتبار نشد

وی ادامه داد: تدوین الگوی کشت برای سال ۱۴۰۱_ ۱۴۰۲ به طور کامل توسط سازمان تات انجام شد. بخش اجرا و سیاست‌گذاری و تامین پشتوانه مالی نیز بر عهده معاونت‌های دیگر است که متاسفانه این بخش‌ها به دلیل تامین اعتبار نشدن اجرایی نشد و سازمان‌های جهادکشاورزی استان‌ها با وجود اینکه الگوی کشت به آنها ابلاغ شد اما اینکه چگونه باید آن را اجرا کنند و چگونه به کشاورزان انگیزه دهند، راهکاری نداشتند.

مدیرکل امور اقتصادی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اضافه کرد:الگوی کشت علاوه بر تغییر سطوحی که در برخی از محصولات می‌دهد هدف‌گذاری برای افزایش بهره‌وری در واحد سطح کلیه محصولات را دارد که این هدفگذاری در قالب کاروان‌های ترویج الگوی کشت و آموزش سازمان تات است.

به گفته وی اینکه ادعا کنیم الگوی کشت تاکنون توانسته جهت‌ها را تغییر دهد باید اعلام کنیم که موفق نبودیم زیرا منابع مالی آن تامین نشده و این طرح به صورت کامل اجرایی نشده‌است.

الگوی کشت باید هر سال به روز رسانی شود

نیکویی تصریح کرد: الگوی کشت نظام برنامه‌ریزی است و به یک سال به خصوص نمی‌توان آن را منوط کرد. یعنی هرسال باید برنامه الگوی کشت همگام‌سازی، به روز رسانی و ابلاغ شود. بسیاری از پارامترهایی که برای تولید در نظر می‌گیریم سالانه تغییر می‌کند. مثلا تکنولوژی و انواع ارقامی که در اختیار داریم یا حتی قیمت نهاده ها نیز تغییر می‌کند. این طرح یک افق کلی دارد که بایستی در طول برنامه هفتم توسعه به آن دست یابیم.

سازمان برنامه و بودجه باید اعتبار طرح را تامین کند

وی در پاسخ به اینکه چرا منابع مالی تاکنون تامین نشده است؟ گفت:وزارت جهاد تمام تلاش خود را کرده و درخواست خود را به سازمان برنامه و بودجه فرستاده است، ولی اینکه چرا تحقق پیدا نکرده موضوعی است که به بیرون از وزارتخانه ارتباط دارد. یعنی سازمان برنامه و بودجه باید اعتبار این طرح را تامین می‌کرد که تاکنون نکرده است.

نیکویی در پاسخ به اینکه برخی از منتقدان می‌گویند به دلیل نبود آمار دقیق از میزان تولید نمی‌توان در این بخش به درستی برنامه‌ریزی کرد، گفت:اطلاعات زیادی در بخش کشاورزی داریم که کشور سالیان سال است با این اطلاعات اداره می‌شود اما ممکن است دقیق نباشد. اینگونه نیست که ندانیم سطح زیر کشت محصولاتمان چقدر است. در نظام برنامه‌ریزی الگوی کشت با همین امکانات هم امکان برنامه‌ریزی وجود دارد. ما به دنبال استقرار نظام برنامه ریزی الگوی کشت هستیم. یکی از هدف‌های نظام الگوی کشت تدقیق اطلاعات است. زیرا اجرای الگوی کشت توسط بهره برداران خود به خود باعث تدقیق شدن اطلاعات می‌شود. همینطور در حال رصد و پایش اطلاعات هستیم. در حقیقت با تدقیق اطلاعات سال به سال امید داریم که الگوی کشت در سطح دقیق تر انجام شود.

دبیر کمیته نظارت برنامه ملی الگوی کشت با بیان اینکه در تدوین الگوی کشت به ظرفیت‌های آبی هر منطقه توجه شده است، گفت: در سال اول اجرای الگوی کشت پیش بینی شده که سه میلیارد مترمکعب از مصرف آب کشاورزی کاسته شود. ولی در برنامه امسال چون آب قابل برنامه ریزی توسط خود وزارت نیرو ابلاغ شده و میزان آن مشخص است اقدامات‌ ما منطبق بر این آب قابل برنامه ریزی خواهد بود.

به یکباره نمی‌توانیم به بخش کشاورزی شُک وارد کنیم

به گفته مدیرکل امور اقتصادی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: انتقادی که به این موضوع وارد می شود به جا نیست، زیرا در سال اول به این موضوع توجه شد و برای سال‌های بعد نیز جامع تر درنظر گرفته شده است. به یکباره نمی‌توانیم شک به بخش کشاورزی وارد کنیم. شک وارد کردن به بخش کشاورزی و کاهش آب کشاورزی در حقیقت تهدید امنیت غذایی است. در یک افقی که در سند امنیت غذایی دیده شده باید آب مصرفی در بخش کشاورزی را به آب قابل برنامه ریزی نزدیک کنیم.

نیکویی در پاسخ به اینکه اتحادیه‌ها و بخش‌خصوصی معتقدند در الگوی کشت نظر آنها دیده نشده است، گفت: این انتقاد به جا است. ولی اینگونه نبوده که تاکنون از نظرات آنها استفاده نشده باشد. برای همین جلساتی با تشکل‌ها و انجمن های مرتبط با زراعت و باغبانی در کل کشور خواهیم داشت.

باید برای کشاورزان مزیت‌سازی کنیم

دبیر کمیته نظارت برنامه ملی الگوی کشت در ادامه به مشوق‌های کشاورزان برای اجرای الگوی کشت نیز اشاره کرد و گفت: بخشی از مشوق‌ها توسط وزارت جهادکشاورزی در حال پیگیری است که امیدواریم به نتیجه برسد و ابلاغ شود. کشاورزان اگر رغبت به کاشت محصولی که به آنها پیشنهاد شده نداشته باشند حق دارند زیرا آنها دیدگاه اقتصادی دارند و باید به آن توجه کنند. ما باید شرایط لازم را برای آنها فراهم کنیم. اگر جایی توقع داریم که به جای کاشت برخی از محصولات که استراتژیک نیستند مانند سبزی و صیفی به سمت کاشت محصولات استراتژیک مانند دانه‌های روغنی برویم باید برای کشاورزان مزیت سازی کنیم. اگر این اتفاق صورت نگیرد کشاورز هم انگیزه‌ای ندارد.

کشاورزان به افزایش بهره‌وری توجه کنند

وی در بخش‌دیگری از صحبت‌هایش گفت: توقع داریم کشاورزان بر افزایش بهره‌وری در همین محصولاتی که می‌کارند، تمرکز کنند. همچنین می‌توانند از فناوری‌ها و داده‌های نو نیز استفاده کنند که هزینه‌ای هم برای آنها ندارد زیرا معاونت آموزش و ترویج تمام یافته‌های خود را به صورت رایگان در اختیار کشاورزان قرار می دهد.

نیکویی در ادامه گفت: برای مثال کشاورز به کاشت یک رقم بومی سالهاست که عادت کرده‌است اما بخش تحقیقات رقم‌هایی را بیرون داده که اگر به سمت استفاده از آن ارقام بروند می‌توانند چند درصد بر عملکردشان اضافه کنند. یا مثلا می‌توانند با آرایش کاشت بهره‌وری را بالا ببرند. مهم این است که کشاورزان استفاده از حداقل منابع و به دست آوردن حداکثر تولید را داشته باشد.

وی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود الگوی کشت گزینه‌های جایگزینی برای کاشت ندارد، ‌ گفت:اینگونه نیست که توصیه نکنیم و گزینه‌های پیشنهادی نداشته باشیم. مثلا کشاورزان در برخی مناطق علوفه‌ای کاشت می‌کنند که ما علوفه‌هایی کم آب بر را به آنها پیشنهاد داده‌ایم.

دبیر کمیته نظارت برنامه ملی الگوی کشت در پایان گفت: پورتال الگوی کشت را با آدرس https://ncp.areeo.ac.ir تهیه کردیم که به تفکیک استانها اسناد الگوی کشت وجود دارد و فعالان بخش کشاورزی می‌توانند با مراجعه به آن اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کنند.