علیرضا پیمان پاک با بیان اینکه یکی از محورهای اصلی فعالیت‌های بین المللی دولت سیزدهم ایجاد توازن در روابط تجاری و اقتصادی است، اظهار کرد:دیدگاهی در گذشته وجود داشت که بایستی بر بازارهای خاص تمرکز کرد اما در حال حاضر کشورهای پیشرو در حوزه‌های بین‌المللی و کشورهای نوظهور مانند ترکیه و چین توجه به بازارهای بکر و جدید دارند و بیشترین سرمایه‌گذاری در حوزه آفریقا را ابتدا چین و سپس ترکیه انجام می‌دهد.

وی ادامه داد: بازارهای بزرگی در دنیا وجود دارد. اوراسیا، جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین و به خصوص قاره آفریقا که بازار بکر با اقتصاد مناسب است.۱۲۰۰ میلیارد دلار تجارت حوزه آفریقا است که بیش از حدود ۶۰۰ میلیارد دلار آن واردات و تقریبا همین مقدار صادرات است. در حقیقت این حوزه فرصت ویژه‌ای را برای ما ایجاد می‌کرد. فرصتی که تاکنون مغفول مانده است.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی اضافه کرد: باید برای توسعه این تجارت به زیرساخت‌های لجستیکی، مسائل گمرکی، مسائل پولی و مالی و حتی رفت‌و آمد نیز توجه شود. اینکه به آفریقا پرواز مستقیم نداریم، یعنی غفلت کردیم.

وی با اشاره به حجم تجارت ایران با کشورهای آفریقایی گفت: تراز تجاری که در ابتدای دولت ۶۰۰ میلیون دلار بود، در حال حاضر به ۱.۲ میلیارد دلار رسیده است.

پیمان پاک با بیان اینکه یکی از موضوعات اصلی که در قاره آفریقا به دلیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی وجود دارد تولید محصولات کشاورزی در ابعاد گسترده است، گفت:به واسطه مسائلی که به وجود آمده نیازمندیم بخشی از نیاز پروتئینی کشور را از واردات تامین کنیم. حدودا یک میلیون تن مصرف گوشت قرمز داریم و در حال حاضر ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تن را وارد می کنیم. یکی از بهترین منابع در این بخش، منابع کشور آفریقا است.

وی همچنین عنوان کرد:تصور عجیبی وجود داشت که نمی‌توان در همه بخش‌ها سراغ قاره رفت. در کنیا همه پروتکل‌ها رعایت می‌شود. مرکز بهداشت جهانی دامپزشکی در قاره آفریقا در کنیا مستقر است. از بسیاری از کشورهای دیگر که با آنها تعاملات دامی داریم استاندارهای دامپزشکی‌شان جلوتر است.

مراوده با آفریقا در حوزه دامپزشکی

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در ادامه گفت:حوزه دامپزشکی ما از هفته‌ها قبل مراوداتی با آفریقا داشتند و ویدیو کنفرانس‌هایی نیز برگزار شد و به یک توافق در حوزه دامپزشکی رسیدیم تا بتوانیم در زمینه حوزه دامی بر اساس پروتکل‌های دامپزشکی از قاره آفریقا و خصوصا کنیا هم دام زنده و هم گوشت وارد کنیم. همچنین رئیس سازمان دامپزشکی و هیات همراه از کشتارگاه‌ها بازدیدهایی داشتند و این کشتارگاه نیز استانداردهای بالایی دارند. در همان سفر برنامه‌ریزی کردیم یکی یا دو مجموعه فعال در حوزه واردات دام ورود کنند و مذاکرات خود را انجام دهند. برآورد ما این است که طی یک ماه آینده بتوانیم اولین تعاملات تجاری را در این حوزه انجام دهیم.

وی همچنین به امضای تفاهم‌نامه در حوزه شیلات نیز اشاره کرد و گفت: در حوزه شیلات هم با دو رویکرد موافقت‌نامه امضا شد. یکی اینکه صیادها ایرانی بتوانند از فضای ساحلی کنیا برای استحصال ماهی استفاده کنند. بسیاری از محصولات دریایی ما وارداتی است و از این بخش می‌توانیم نیازها را تامین کنیم. یک بعد دیگر نیز صادرات دانش فنی، خدمات وتوانمندی‌های ما در حوزه صید اعم از تولید ماهی در قفس، فناوری‌های فنی و حرفه‌ای است.

پیمان پاک با اشاره به اینکه در حوزه اوگاندا نیز تمرکز بر بخش کشت فراسرزمینی بود، گفت: زمینی در ادوار گذشته به ایران واگذار شده‌ بود که به دلیل عدم پیگیری‌ها فعالیت جدی روی آن صورت نگرفته بود. در یکی دوسال گذشته چند شرکت بخش خصوصی ایرانی فعالیت‌های خوبی را شکل دادند. در حوزه تولید پیله ابریشم، ذرت و محصولات مختلف فعالیت‌های خوبی انجام شده و راندمان تولید نیز به دلیل شرایط آب وهوایی راندمان بسیار بالا است.

حمایت از کشت فراسرزمینی و تولیدکنندگان

وی همچنین عنوان کرد: ما می‌توانیم از این ظرفیت در شرایطی که کم آبی داریم و همچنین بیش از ۱۰ میلیارد دلار نهاده‌های دامی کشاورزی اعم از ذرت، گندم، جو و دانه‌های روغنی را وارد می کنیم، بهره‌مند شویم. در نتیجه ما با دو شیوه یکی ایجاد تنوع در مبادی وارداتی که مستقیما در امنیت غذایی کشور موثر است و دوم اینکه ظرفیت‌های آفریقا بکر است می‌توانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. اما باید توجه داشته‌باشیم که باید از کشت فراسرزمینی و تولیدکنندگان حمایت و مقدمات آن نیز فراهم شود.

علیرضا پیمان پاک که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد،‌ اظهار کرد:کشورهای آفریقایی برای بالا بردن سطح استاندارد زندگی از جمله بهداشت و درمان برنامه ریزی کرده‌اند و این امر فرصت خوبی را برای برای صادرات تجهیزات پزشکی، دارو و حوزه‌های بهداشت و درمان برای ما فراهم می‌کند. در کنیا خانه نوآوری و فناوری ایران را سال‌هاست که ایجاد کردیم. بیش از 40 محصول دانش بنیان ایران در آنجا ثبت شده است و به طور عینی نیز قابل ملاحظه است. با درخواست اوگاندا خانه علم و فناوری را با حضور رئیس جمهوری افتتاح کردیم و همین خبر باعث شد زیمباوه هم درخواست خانه علم و فناوری داشته باشد. یعنی دانش و توانمندی‌های ما در حوزه دانش بنیان و تجهیزات پزشکی در آن قاره جا افتاده و بازار بکری را برای ما فراهم کرده است.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی افزود: تمرکز بر زیرساخت‌ها موضوعی است که در دولت پیگیری می‌شود. خط کشتیرانی جمهوری اسلامی یک خطی را در حوزه شرق آفریقا دنبال کرده بود که با تاکید دولت تقویت شد. به موازات آن با مشارکت بخش خصوصی خط موازی را به شرق آفریقا ایجاد کردیم. در حوزه غرب آفریقا با بخش خصوصی و مشارکت تجار سرشناس ایرانی در آفریقا نیز هماهنگی‌های لازم صورت گرفت تا خط جدیدی ایجاد شود. در حال برنامه‌ریزی برای شمال آفریقا نیز هستیم.

وی ادامه داد: در حوزه کشت تمرکزمان تقویت بخش خصوصی است. اگر در بخش خرید سلف خری کنیم، در سیلوی کشور مبدا ذخیره کنیم کمی ارزانتر می‌شود و اگر کشت فراسرزمینی کنیم بازهم کاهش قیمت خواهیم داشت.

پیمان پاک همچنین تصریح کرد: در دولت ها تنوع و تکثر طرح‌ها را می توان دید اما آنچه که مهم است اجرای طرح‌ها و حمایت همه‌جانبه و پشتیبانی جهادی توسط دولت است که بتوانیم تابوها را بشکنیم تا طرح‌ها از کاغذها رد شوند و وارد فرآیند سیستمی شوند. در کل زنجیره تامین باید حمایت‌ها را داشته باشیم تا پایلوت‌ها را با موفقیت انجام دهیم. اگر تجربه اول موفق باشد تبلیغی می شود که بخش خصوصی جدیت دولت را ببیند و حضور فعال داشته باشد.

توافقاتی با روسیه و قزاقستان برای کشت فراسرزمینی

وی در پاسخ به اینکه آیا برای کشت فراسرزمینی علاوه بر قاره آفریقا در کشورهای دیگر نیز طرح‌هایی وجود دارد؟ گفت: در حوزه روسیه و قزاقستان هم توافقاتی صورت گرفته است. مهمترین مساله در کشت فراسرزمینی این است که خرید محصول را توافق کنیم و ثبت سفارش و تخصیص ارز نیز صورت گیرد. اگر بتوانیم این موارد را پیش ببریم و ارز تامین شود کاملا قابل پیگیری است و بخش خصوصی می‌تواند با خیال راحت آن را پیگیری کند.

وی همچنین در خصوص تجهیزات کشاورزی گفت: علی‌رغم اینکه کشورهای آفریقایی پتانسیل بالایی در کشاورزی دارند خودشان هم سرمایه‌گذاری‌های جدی برای توسعه کشاورزی و ارتقای فناوری می‌کنند که این مهم با استفاده از مکانیزاسیون و ماشین‌آلات محقق می شود. کشور ما نیز در این زمینه پیشرفت‌های خوبی داشته که می تواند به آنها کمک کند.

انعقاد قرارداد مونتاژ تراکتور ایرانی در زیمباوه

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در پاسخ به اینکه چه هدف‌گذاری در خصوص فروش ماشین آلات کشاورزی داشتیم، گفت: خطی از سالها قبل در حوزه تراکتورسازی در زیمباوه توافق شده بود. در این سفر قرارداد مونتاژ تراکتور ایرانی در زیمباوه منعقد شد و آن خط به زودی احیا می‌شود. زیمباوه به تنهایی 30 هزار تراکتور نیاز دارد البته ما در این توافق فقط بازار زیمباوه را ندیدیم بلکه بازار کشورهای اطراف را هم مدنظر قرار دادیم زیرا تولیدات ما کیفیت خوبی دارد و از ظرفیت رقابتی نیز برخورداریم.

پیمان پاک تصریح کرد:زیمباوه یکی از بزرگترین مخازن طلا را دارد و ما نیز برای ذخایر ارزی نیازمند واردات طلا هستیم. این در قبال صادرات محصولاتی مانند تجهیزات صنعتی می‌تواند تهاتر شود. یعنی مواد معدنی از جمله شمش طلا وارد کنیم و ماشین آلات و تجهیزات مکانیزاسیون صادر کنیم.

وی عنوان کرد: توافقاتی در این بخش صورت گرفته است که باید آنها را فعال کنیم. امیدواریم ریل‌گذاری صحیحی در این بخش داشته‌باشیم.

قائم مقام وزیر جهادکشاورزی با اشاره به اینکه یکی از موضوعاتی که در زیمباوه دنبال شد احیای خط توتون و تنباکو بود، گفت: زیمباوه یکی از بزرگترین کشورهای تولید توتون و تنباکو است و ما نیز واردکننده این محصول هستیم. خطی از قدیم در این کشور داشتیم که دستور احیای آن نیز داده شد.

قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در ادامه به عرضه پایلوتی از پهپادهای ایرانی نیز در کشورهای آفریقایی خبر داد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به خودکفایی در محصولات کشاورزی نیز اشاره کرد و گفت: برنامه‌هایی که در وزارت جهاد تعریف شده برنامه‌های خوبی است اما باید واقع نگرایانه به موضوع نگاه کنیم. اینکه بگوییم در برخی محصولات وارداتی در بازه یکساله یا دوساله به خودکفایی کامل برسیم محقق نخواهد شد. برخی محصولات مانند گندم، جو، دانه‌های روغنی و ذرت و کمی برنج وارد می‌کنیم. بخشی از آنها را می‌توان با ارتقای فناوری، افزایش راندمان و کاهش مصرف آب بومی کنیم. در حوزه گندم و جو این ظرفیت را داریم و اقداماتی نیز در این راستا صورت گرفته است. باید مدیریتی در این بخش داشته‌ باشیم که با در نظر گرفتن ظرفیت‌های آبی و خاکی در عین واردات و ایجاد تنوع در واردات و ایجاد امنیت غذایی بخشی از محصولات وارداتی را از داخل تامین کنیم.