موضوع مربوط به واردات خودرو کارکرده اتفاق جدیدی نیست و از ابتدای سال گذشته اخبار مربوط به آن، پیوسته مخابره می‌شود. اما به دلیل راه‌اندازی زیرساخت‌ها و مانع‌تراشی‌های صورت‌گرفته، مشاهده می‌شود که با گذشت بیش از یک سال، حتی یک دستگاه خودرو کارکرده وارد کشور نشده است. البته سرانجام هفته گذشته بود که شورای نگهبان با واردات این خودروها موافقت و امروز رئیس مجلس آن را به رئیس قوه مجریه ابلاغ کرد. با این حال اکنون باید آیین‌نامه آن نهایی شود.

اسقاط خودروی فرسوده شرط واردات خودرو کارکرده

پیش از نهایی‌شدن آیین‌نامه واردات خودرو های کارکرده و دست دوم، موانع جدیدی برای آن در نظر گرفته شد. بر اساس شرط جدید و به نقل از رئیس ستاد نوسازی ناوگان و اسقاط خودروهای فرسوده، واردکنندگان خودرو کارکرده باید برای هر دو عدد دستگاه وارداتی، یک گواهی اسقاط ارائه دهند و امکان واریز وجه ریالی معادل آن میسر نیست.

پیش از این، برای واردات کامیون کارکرده نیز شرط اسقاط برقرار بود. اما این شرط فعلاً به دلیل نیاز کشور به کامیون تعلیق شده و واردکنندگان می‌توانند با پرداخت 1.5 درصد قیمت خودرو، جایگزینی برای گواهی اسقاط ارائه بدهند.

خودروهای اسقاطی، طلای واردکنندگان خودرو دست دوم

باید توجه داشت که در شرایط فعلی و تعداد محدود خودروهای فرسوده، زمانی که تنها شرط واردات خودرو کارکرده، اسقاط خودروی فرسوده باشد، می‌تواند منجربه افزایش چشم‌گیر نرخ این خودروها شود.

طبق آمار منتشر شده در وب‌سایت کارنامه، خودروی پیکان بنزینی که جزو خودروهای فرسوده تلقی می‌شود، از ابتدای سال گذشته تا انتهای 1401 از حدود 41 میلیون، تا 81 میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرد. یعنی حدود دو برابر رشد قیمت در یک سال. اما پیکان فرسوده به این نرخ‌ها راضی نبود و با نگاه به آگهی‌های فعلی، گاهاً نرخ‌‎هایی بالغ‌بر 140 میلیون تومان نیز دیده می‌شود.

بنابراین با اجرایی شدن طرح خودروهای فرسوده از ابتدای سال گذشته، خودروی پیکان حداقل سه برابر افزایش قیمت را تجربه کرده و انتظار می‌رود با اجرایی شدن واردات خودرو کارکرده، این نرخ‌ها افزایش یابد.

انحصار دوباره برای قشر خاض

اسقاط خودروهای فرسوده، یکی از اقداماتی است که جامعه به آن نیاز دارد. چراکه خودروهای آلوده‌کننده هوا و پرمصرف از چرخه مصرف خارج می‌شوند و به جای آن، خودروهای کم‌مصرف با آلودگی کمتر جایگزین آن‌ها می‌شوند.

اولین طرح اسقاط در ایران مربوط به سال 1382 است که طی آن، خودروهای پرمصرف آمریکایی اسقاط شده و پراید و پیکان جایگزین آن‌ها شدند. براساس این طرح، باید سالانه حدود 200 الی 300 هزار خودروی فرسوده از چرخه استفاده خارج شود. اما به دلایلی، هر ساله تعداد خودروهای اسقاطی بسیار کم‌تر از هدف ذکر شده بود.

حال سوال اصلی که مطرح می‌شود، این است که چرا در تصویب قانون‌های این چنینی، همیشه برای یک قشر خاصی امتیاز تعلق می‌گیرد؟ در شرایط فعلی، مالکان خودروهای فرسوده سودهای کلان و چند ده میلیونی به جیب خواهند زد و حتی ممکن است بازار سیاه خرید و فروش خودروهای اسقاطی و مافیای خودروهای اسقاطی ایجاد شود.

در صورتی که سود واردات خودرو کارکرده بالا باشد، واردکنندگان این محصولات خود را به هر دری می‌زنند تا خودروی اسقاطی خریداری کنند و این امر، باعث گرانی همه روزه این محصولات خواهد شد.