مصطفی پرتوافکنان افزود: این تغییر رویکرد باعث شد تا تسهیلات مبادله ای خرید نقدی و فروش اقساطی خودرو و کالاهای اساسی نیز که عمدتاً به عنوان تسهیلات خرد مورد استفاده اقشار کم درآمد جامعه قرار می گرفت بعضاً توسط بانکها در قالب عقود مشارکتی و با نرخ بالاتر از 20 درصد برای پوشش هزینه های عملیاتی و غیر عملیاتی (سود پرداختی به سپرده گذاران عمده، هزینه پرسنلی، اداری و سرمایه ای) مورد استفاده قرار گیرد.

وی گفت: برای استفاده صحیح از عقود اسلامی در بانکداری بدون ربا ضرورت دارد نسبت به اصلاح مبانی تعیین نرخ سود بر پایه عقود به بازدهی بخش های اقتصادی اقدام کرد چرا که شیوه مذکور طی سالهای اخیر بیشترین سود را برای بخش های بازرگانی و خدمات (واسطه ای) و افزایش نرخ سود بخش های صنعتی و کشاورزی هم ردیف بخش های بازرگانی و خدمات داشته است.

• یارانه پنهان
پرتوافکنان اظهار داشت: فعالین بخش های بازرگانی و خدمات با استفاده از نرخ های دستوری به نسبت سالهای 83 با کاهش نرخ سود بیش از 5 درصد بهره مند شده اند و به عبارتی از یارانه پنهان استفاده کردند اما بخش های کشاورزی و تولیدی با افزایش نرخ سود نسبت به سال ماقبل 84 مواجه و با تغییر رویکرد و گرایش به عقود مشارکتی باهزینه های مالی بیشتر روبرو شده اند و این شیوه باعث افزایش تقاضا برای دریافت تسهیلات ارزان قیمت توسط مشاغل واسطه ای می شود.

• لزوم تغییر در سیاستهای اعتباری
این کارشناس بانکی گفت: ادامه این روند باعث ایجاد خلل در اجرای صحیح قانون عملیات بانکداری بدون ربا خواهد شد و افزایش ابزارهای تامین مالی جدید براساس عقود مبادله ای و غیر مشارکتی بدلیل پایین بودن نرخ سود اینگونه عقود به نسبت عقود مشارکتی هیچ کاربردی نخواهد داشت به عبارت دیگر ضرورت تغییر سیاست های اعتباری بر مبنای بازدهی بخش های اقتصادی موجبات استفاده صحیح از ابزارهای جدید اعتباری را نیز فراهم خواهد ساخت و استمرار موضوع به شیوه فعلی باعث متروکه شدن عقود غیر مشارکتی و ابزارهای نوین اعتباری (مبادله ای و غیر مشارکتی) خواهد شد.