سید مجتبی خیام نکویی در دومین رویداد فناوری‌های نوین کشاورزی با بیان اینکه تنها مسیر برای امنیت غذایی دانش بنیان شدن بخش کشاورزی است، گفت:یکی از مهم‌ترین مولفه‌های دانش بنیان شدن بخش کشاورزی این است که دانش‌های بومی و فنی به بخش کشاورزی نفوذ کند.

وی ادامه داد: در مجموعه سازمان تات و دانشگاه‌ها فعالیت‌های خوبی انجام شده است. بسیاری از آنها به بخش اجرایی ورود نکرده‌اند. سال گذشته تدابیری اندیشیدیم که چرخ دنده‌های بخش تحقیقاتی با بخش اجرای کشاورزی درگیر شود و دانش‌هایی که در طول سال‌های مختلف به دست آمده سازماندهی شود و به بخش کشاورزی رسوخ کند.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش ترویج کشاورزی اضافه کرد: ذهنیت غلطی شکل گرفته که هرچه جلوتر می‌رویم ک منابع ما محدود می‌شود نباید به توان اکولوژیکی خودمان فشار بیاوریم. یعنی اگر ۱۲۵ میلیون تن تولید داریم باید به ۱۱۰ و یا حتی کمتر یعنی ۷۰ میلیون تن برسد و استدلال این است که منابع خصوصا آب محدود است.

به گفته وی بعضی اوقات در نظر نمی‌گیریم که خرید غذا و واردات غذا امر عادی نیست. غذا یک اهرم سیاسی است و تبدیل به سلاح شده است. این تصور که ما از منابعمان استفاده نکنیم و به سمت واردات برویم غلط است. ما باید علم و دانش و فناوری را به بخش کشاورزی وارد کنیم تا شاهد ارتقای تولید و بهره‌وری باشیم.

نکویی در ادامه گفت: سال گذشته ۷ میلیون و ۲۵۰ هزار تن گندم در کشور خریداری شد. امسال این عدد به ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن رسید. یعنی نسبت به سال گذشته دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن افزایش خرید داشتیم. که اگر به این میزان ۳.۵ میلیون اضافه کنیم از ۱۲ میلیون تن رد می شویم. در حالی که نیاز سالانه کشور به گندم ۱۳.۵میلیون تن است.

وی در ادامه گفت: افزایش قیمت خرید تضمینی گندم، استفاده درست از کودهای پتاسه و فسفاته، استفاده از بذور اصلاح شده سازگار با اقلیم‌هام مختلف باعث افزایش تولید شده است. این پتانسیل و ظرفیت تولید به گونه‌ای است که اگر به مفهوم واقعی کلمه متمرکز شویم و گندم را دانش بنیان کنیم بدون شک جزو صادر کنندگان گندم خواهیم بود.

وی همچنین اضافه کرد : دو میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم آبی و چهار میلیون هکتار سطح زیر کشت گندم داریم و با اجرایی شدن طرح جهش تولید در دیمزارها میانگین عملکرد گندم در دیم زارها به بیش از یک تن در هکتار رسیده و تولید افزایش داشته است.

به گفته وی نیاز کشور به غذا حدود۱۴۲ میلیون تن و تولید غذا نیز ۱۲۵ میلیون است. تقریبا ۸۰ درصد ضریب خودکفایی داریم و برای ۲۰ درصد مابقی سالی ۱۰ تا ۱۶ میلیارد دلار ارز از کشور خارج می کنیم.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تصریح کرد:نباید در دانش خساست به خرج دهیم. باید دانش‌های موجود را به بهترین شکل به بخش خصوصی انتقال دهیم. ۷۰ سال وارد کننده بذر سیب زمینی بودیم اما در مجموعه بیوتکنولوژی توانستیم این بذر را تولید کنیم و دانش آن به ۱۶ شرکت خصوصی انتقال داده شد.

وی در ادامه اضافه کرد: امروز تعداد شرکت‌ها و هسته‌های فناور در بخش کشاورزی مطلوب مقامات ارشد نظام نیست. که باید با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صندوق توسعه نوآوری و شکوفایی و سازمان تا اقدامات بیشتری در این بخش انجام شود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی عنوان کرد: در زمینه ترویج ضعف‌هایی داریم، مزارع نوآور بهره‌ور تعریف کردیم که در این مزارع از فناوری‌ها و دانش‌ها استفاده می‌شود و باید حمایت‌هایی از جانب معاونت علمی ریاست جمهوری، صندوق توسعه نوآوری و سازمان تات صورت گیرد.

نکویی با بیان اینکه از ۱۲۵ میلیون تن تولید بخش کشاورزی ۲۴ میلیون تن تولیدات باغی است گفت: ۶۰ درصد از باغات ما درجه ۲ و ۳ هستند که این باغات آب بیشتری مصرف می‌کنند و کمترین میزان بهره‌وری را دارند.

رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی اضافه کرد :امروز یکی از مهمترین چالش‌های بخش کشاورزی سن کشاورزان و دانش آنها است در آینده کشاورز جوان نداریم. در حال حاضر میانگین سنی کشاورزان ۵۴ سال است که آنها نیز تا ۱۰ سال دیگر راندمان دارند.

وی با اشاره به اهمیت نسل جوان در بخش کشاورزی‌گفت: فارغ التحصیلان ما وارد بخش کشاورزی نمی‌شوند. اگر بخواهیم کشاورزی را دانش بنیان کنیم باید کشاورزان را تربیت کنیم که این مهم باید از مسیر هنرستان انجام شود.

نکویی در ادامه افزود: در بحث امنیت غذایی تصور همه بر این است که فقط وزارت جهادکشاورز مسئول است در حالی که ۶تا ۷وزارتخانه در این حوزه باید همکاری داشته باشند. به طور مثال اگر وزارت نفت به موقع کود مورد نیاز کشاورزان را تامین کند دچار چالش نمی شویم.

معاون وزیر جهادکشاورزی با اشاره به اینکه ظرف ۴سال آینده نیاز کشور را تامین می‌کنیم اگر کشاورزی دانش بنیان شود، گفت:انتظار نظام امنیت غذایی نیست بلکه حاکمیت غذایی است. یعنی علاوه بر نیاز خودمان بتوانیم غذای برخی کشورهای دیگر را تامین کنیم.

به گفته وی سالیانه ۶ میلیارد دلار صادرات داریم اما تراز بخش کشاورزی منفی است که باید تراز را مثبت کنیم.

وی با اشاره به الگوی مصرف در کشور گفت: به طور مثال مصرف روغن در کشور ۲برابر میانگین کشورهای اروپایی است. همچنین ۹۰تا ۹۲ درصد روغن مورد نیاز کشور از محل واردات تامین می شود. سهم واردات روغن از واردات محصولات کشاورزی ۲۰ درصد است که امیدواریم روی الگوی مصرف تجدید نظر شود.

نکویی در پایان گفت: با تمرکز بر دانش، فناوری و شرکت‌های دانش بنیان تا بیش از ۹۰ درصد امکان خودکفایی در سایر محصولات وجود دارد.