گروه تولیدکننده سس و رب گوجه‌فرنگی نیز به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌‌‌های صنعت مواد غذایی، رشد حقیقی خوبی را تجربه کرده است. وضعیت کشت گوجه‌فرنگی و تولید رب در ایران نشان می‌دهد که بهره‌‌‌وری این صنعت در کشورمان بیشتر از جهان بوده و ۸۰۰هزار تن از کشت گوجه‌فرنگی کشور به تولید رب اختصاص می‌‌‌یابد. در ایران شرکت‌های مختلفی با برندهای متفاوت فعالیت می‌کنند و سه‌شرکت «غشهداب»، «غمهرا» و «غچین» در بازار سرمایه فعالیت دارند. ارزش بازار این گروه در مجموع حدود ۶هزار میلیارد تومان است و حدود ۲۵هزار تن از رب گوجه‌فرنگی کشور را این سه شرکت تولید می‌کنند. سودآوری این صنعت نیز به‌واسطه در حال توسعه بودن، رشد خوبی را تجربه کرده و سهام شرکت‌های غذایی با P/ Eبالایی معامله می‌شود.

صنعت رب گوجه‌فرنگی در ایران و جهان

صنعت غذایی به‌عنوان یکی از صنایعی که محصولات آن همواره با تقاضای بالایی همراه بوده و نیاز اساسی انسان را برآورده می‌کند، نقش مهمی در بازار سهام داشته و بازدهی بالایی را نصیب سهامداران خود کرده است. یکی از زیرگروه‌‌‌های این صنعت، تولیدکنندگان رب گوجه‌فرنگی و سس هستند. نگاهی به میزان مصرف این ماده در جهان نشان می‌دهد که روند مصرف همچنان صعودی است و به 37میلیون تن در سال 2020رسیده است. صادرات این محصول نیز طی سال‌های اخیر روند صعودی خود را حفظ کرده است و سهم بزرگ‌ترین صادرکنندگان رب گوجه‌فرنگی نظیر مکزیک، هلند، مراکش، اسپانیا و کانادا بیش از دوسوم تجارت بین‌الملل این محصول است. با این حال، ایتالیا به‌عنوان اصلی‌ترین کشور تولیدکننده رب گوجه‌فرنگی شناخته می‌شود. نگاهی به روند تولید رب در ایران نشان می‌دهد که بهره‌وری تولید گوجه‌فرنگی در کشورمان بیش از سایر نقاط جهان است؛ به‌طوری که از هر هکتار، در جهان حدود 27تن و در ایران حدود 38تن گوجه‌فرنگی برداشت می‌شود. همچنین بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که از هر 100کیلوگرم گوجه‌فرنگی حدود 10 تا 15کیلوگرم رب به دست می‌آید. به لحاظ صادراتی نیز ایران در تولید و صادرات رب گوجه‌فرنگی در جایگاه ششم قرار دارد. سالانه در کشورمان 7میلیون تن گوجه‌فرنگی کشت می‌شود که 800هزار تن از آن رب گوجه‌فرنگی تهیه شده و 130هزار تن از آن صادر می‌شود. چهار مقصد مهم رب گوجه‌فرنگی ایران، کشورهای روسیه، ترکیه، امارات و افغانستان هستند.

تولیدکنندگان بورسی

در ایران برندهای مختلفی در زمینه تولید رب گوجه‌فرنگی فعالیت دارند که از میان آنها سه‌نماد در بورس حضور دارند. شرکت شهداب ناب خراسان با نماد «غشهداب»، شرکت کشت و صنعت چین‌چین با نماد «غچین» و گروه تولیدی مهرام با نماد «غمهرا» سه نماد بورسی هستند که در بازار سرمایه مورد معامله قرار می‌‌‌گیرند. تبرک نیز یکی از شرکت‌های هلدینگ است که در صنعت رب گوجه‌فرنگی فعالیت می‌کند. شرکت شهداب ناب خراسان از زیرمجموعه‌‌‌های هلدینگ تبرک است. در ادامه این گزارش به بررسی وضعیت این سه‌نماد تولیدکننده و هلدینگ تبرک پرداخته می‌شود؛ نمادهایی که ارزش بازارشان به حدود 6هزار میلیارد تومان می‌رسد.

«غشهداب»؛ بزرگ‌ترین تولیدکننده رب بورسی

شرکت شهداب ناب خراسان، یکی از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده رب گوجه‌فرنگی حاضر در بازار سرمایه است که ارزش بازار آن به حدود 2هزار و 500میلیارد تومان می‌رسد. ظرفیت تولید رب بسته‌بندی این شرکت حدود 11هزار تن، سهامدار عمده آن، تبرک و برند اصلی آن نیز تبرک است. این شرکت همچنین ظرفیت تولید 11هزار تن سس گوجه‌فرنگی را دارد. نرخ محصولات این شرکت براساس افزایش بهای تمام‌‌‌شده و رشد نرخ مواد اولیه تعیین می‌شود. با توجه به اینکه مواد اولیه «غشهداب» را گوجه‌فرنگی تشکیل داده و برخی اقلام مصرفی نظیر روغن نیز در تولید آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، تورم و دلار بر نرخ مواد اولیه تاثیر دارد. بر همین اساس، نرخ مواد اولیه با ترکیبی از نرخ دلار و نرخ تورم تعیین می‌شود. البته تاثیر نرخ تورم بر رشد بهای تمام‌شده بیشتر است. علاوه بر این، با توجه به طرح توسعه این شرکت و سایر واحدهای تولیدکننده در ایران، رقابت در این صنعت افزایش یافته و تعیین نرخ فروش محصولات معمولا محافظه‌‌‌کارانه است. با این تفاسیر و در نظر گرفتن نرخ 50میلیون تومانی برای هر تن سس و نرخ 49میلیون تومانی به‌ازای هر تن رب گوجه‌فرنگی، سود هر سهم این نماد در سال 1402 حدود 24تومان خواهد شد. با توجه به نرخ‌هایی که در گزارش‌‌‌های ماهانه این نماد موجود است، رشد 30 تا 35درصدی نرخ فروش محصولات نسبت به سال 1401 فرض شده است که محافظه‌کارانه است و با توجه به رقابت‌پذیری بالا در این صنعت معقول به نظر می‌‌‌رسد. قیمت این سهم در تابلوی معاملاتی حدود 416تومان است که با در نظر گرفتن سود 24تومانی به ازای هر سهم، P/ E آینده‌نگر این نماد 17واحد خواهد بود.

با توجه به P/ E‌های گذشته‌نگر این نماد، خرید سهام این شرکت در این قیمت‌ها چندان مناسب نیست. در صورتی که نرخ‌‌‌ محصولات رب و سس گوجه‌فرنگی در محدوده 55میلیون تومان به ازای هر تن تثبیت شود، می‌‌‌توان انتظار داشت که سهم در محدوده مناسبی برای خرید و سرمایه‌گذاری باشد. این موضوع نیازمند آن است که در گزارش‌‌‌های ماهانه آتی نرخ محصولات به بیش از 550هزار تومان افزایش یابد و در آن تثبیت شود. با اینکه «تبرک»، برندی قدیمی و پرطرفدار است، ظهور برندهای جدید و افزایش رقابت در بازار موجب شده است تا افزایش نرخ بیش از انتظارات در دسترس نباشد.

«غمهرا» جذاب است؟

شرکت تولیدی مهرام یکی دیگر از تولیدکنندگان رب گوجه‌فرنگی در ایران است که ارزش بازار آن به حدود 2هزار و 200میلیارد تومان می‌رسد و برند اصلی آن «مهرام» است. محصول تولیدی عمده این شرکت، انواع سس است؛ اما ترشیجات نیز بخشی از محصولات آن را تشکیل می‌دهد. «غمهرا» به‌تازگی از پروژه جدید خود رونمایی و خطوط تولیدی جدیدی را راه‌اندازی کرده است؛ به‌طوری که ظرفیت تولید سس در این شرکت به 40هزار تن افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود همین مقدار سس در سال‌جاری تولید شود. این شرکت با توجه به برند خود و تبلیغات و توسعه بازار موفق شده است در رقابت با سایر شرکت‌ها نرخ بالاتری را برای انواع سس‌‌‌های خود پیشنهاد دهد؛ به‌طوری که به دلیل کیفیت بالای محصولات این شرکت، هر تن سس بیش از 60میلیون تومان به‌ازای هر تن قیمت‌گذاری شده است. پیش‌بینی می‌شود نرخ این محصول به طور میانگین در سال‌جاری حدود 80میلیون تومان به‌ازای هر تن باشد. در صورتی که این فرض محقق شود، سود 163تومانی به ازای هر سهم محتمل خواهد بود. همچنین با توجه به قیمت ‌هزار و 165تومانی در تابلوی این سهم، P/ E آینده‌نگر این نماد، 15/ 7واحد پیش‌بینی می‌شود.

نگاهی به حساسیت سود هر سهم در نماد «غمهرا»، نشان می‌دهد که با توجه به ضریب قیمت به سود‌‌‌ تاریخی این نماد، سرمایه‌گذاری در این نماد توجیه‌‌‌پذیری لازم را دارد؛ اما در صورتی که سس به‌طور میانگین در نرخ 80میلیون تومان به ازای هر تن تثبیت نشود، توجیه خوبی برای خرید نخواهد داشت.

سود هر سهم «غچین» چقدر است؟

مجتمع کشت و صنعت چین‌چین با ارزش بازار حدود ‌هزار و 100میلیارد تومانی یکی دیگر از تولیدکنندگان رب گوجه‌فرنگی به شمار می‌‌‌آید. این شرکت که پتانسیل تولید بیش از 11هزار تن رب بسته‌بندی را دارد، موفق شده است طرح‌‌‌های توسعه خود از قبیل بازسازی خطوط تولید و افزایش ظرفیت تولید را در سال جدید رونمایی کند. این شرکت همچنین برنامه مدونی برای خرید ماشین‌آلات و تجهیزات جهت تولید سس کچاپ دارد که می‌‌‌تواند بر ظرفیت تولید این شرکت اثرگذار باشد. با توجه به اینکه فعالیت‌‌‌های این شرکت در حال رشد و توسعه است، انتظار می‌رود بازدهی زیادی را نصیب سهامداران خود کند.

در حال حاضر نرخ رب بسته‌بندی «غچین» به دلیل رقابت بالا با سایر فعالان این صنعت در محدوده 30میلیون تومان به‌ازای هر تن است که انتظار می‌رود، با توجه به تورم انتظاری و نرخ دلار و همچنین رقابت برند چین‌چین با سایر رقبا نظیر «تبرک»، «غمهرا» و «روژین»، نرخ این محصول به طور میانگین به محدوده 43میلیون تومان به ازای هر تن افزایش یابد. در نحوه نرخ‌‌‌گذاری باید این نکته را در نظر داشت که گرانی نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی می‌‌‌تواند انگیزه صادرات را افزایش دهد و عدم‌افزایش نرخ محصولات متناسب با بهای تمام‌‌‌شده و حفظ حاشیه سود موجب خواهد شد تا در پی کمبود این محصول در کشور، نرخ رب گوجه‌فرنگی افزایش یابد. با این حال، نرخ این محصول به‌طور محافظه‌کارانه و با توجه به برند و تقاضا برای هر برند در نظر گرفته شده است. در صورتی که مفروضات فوق تحقق یابد، سود هر سهم «غچین» حدود 68تومان خواهد بود که با قیمت 525تومانی هر سهم این شرکت، P/ E آینده‌نگر 72/ 7واحد خواهد بود.

نگاهی به وضعیت «تبرک»

تبرک نیز به‌عنوان یکی از هلدینگ‌‌‌های گروه مواد غذایی، در پرتفوی بورسی خود، «غشهداب» و «غپونه» را دارد و مهم‌ترین دارایی غیر‌بورسی این شرکت، صنایع بسته‌بندی نوید خراسان است. خالص ارزش روز دارایی‌‌‌های این شرکت ‌هزار و 800تومان و نسبت قیمت به خالص ارزش روز دارایی‌‌‌ها حدود 57درصد است.