چند روز پیش در همایش بانکداری اسلامی صحبت‌هایی درباره رشد شدید نقدینگی در چند سال اخیر مطرح شد که ما را بر آن داشت مقداری به عقب برویم و اعداد و ارقام نقدینگی در دوره‌های گذشته را بررسی کنیم. دوره‌‌ای که از نظر برخی اقتصاددانان حاضر در همایش وقتی بود که عقلانیت حاکم بود و هنوز به زعم عده‌ای دوره تاسف بار 84 تا 92 شروع نشده بود.

گفته شد حجم نقدینگی از 70 هزار میلیارد تومان در سال ابتدای سال 84 به بیش از 140 هزار میلیارد تومان در نیمه سال 86 رسید. این به شدت نگران کننده بود، روند تا حدودی ادامه یافت و هم‌اکنون به بیش از 460 هزار میلیارد تومان رسیده است.

یک باره هم در حاشیه همان همایش یکی از مسئولان اسبق بانک مرکزی رشد 30.8 درصدی نقدینگی در سال گذشته را با واژه «بسیار زیاد» یاد کرد.

بر این اساسا سعی کردیم اعداد سال‌های قبل را استخراج کنیم. براساس اعداد به دست آمده از آمارهای اقتصادی،‌ حجم نقدینگی در سال 71 حدود 3090 میلیارد تومان بوده است. این عدد با رشد 34.2 درصدی در سال بعد به 4150 میلیارد تومان افزایش می‌یابد.

ارقام به میلیارد تومان:

همانطور گه گفته شد حجم نقدینگی از 3.90 هزار میلیارد تومان با 2.7 برابر افزایش به 8 هزار و 650 میلیارد تومان رسیده است. همچنین این متغیر از 74 تا 77 بیش از 35 درصد افزایش می‌یابد. از سال 77 تا 80 مجدد اقتصاد ایران شاهد رشد بیش از 2 برابری حجم نقدینگی است به طوری که نقدینگی از 16.2 هزار میلیارد تومان به 32.5 هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد. 

سه سال بعد، یعنی از سال 80 تا 83 نقدینگی مجدد رشد بیش از 100 درصدی را دارد. نقدینگی از 32.5 هزار میلیارد تومان به 68 هزار میلیارد تومان می‌رسد. این روند در سال‌های بعد ادامه می‌یابد.

در واقع نقدینگی دو طول 5 سال یعنی از 71 تا 76، حدود 3.5 برابر می‌شود و از 76 تا 83 حدود 5 برابر می‌شود. یعنی در طول 7 سال نقدینگی از 13 هزار و 800 میلیارد تومان به بیش از 68 هزار میلیارد تومان می‌رسد.

پس از آن حجم نقدینگی از 92 هزار میلیارد تومان در سال 84 به 640 هزار میلیارد تومان در سال 91 افزایش می‌یابد که باز هم رشد 5 برابری داشته است. تنها تفاوت در این دو رشد، در اعداد و ارقام است زیرا در طول سال‌های اخیر اقام درشت‌تر شده و مخاطب را به این اشتباه می‌اندازد که در طول این سال‌ها نقدینگی رشد شدیدی داشته و در گذشته اینگونه نبوده است.

یکی از کارشناسان در همایش بانکداری اسلامی گفت رشد از ابتدای سال 84 تا نیمه سال 86 نقدینکی 2 برابر شد، یعنی این همه سال که جنگ و انقلاب و مسائل متعدد دیگر که بوده نقدینگی را به 70 هزار میلیارد تومان رسانده و در دو و نیم سال اول دولت نهم به 140 هزار میلیارد تومان رسیده است.

اما همانطور که اعداد بالا نشان می‌دهد تقریبا هر سه سال یک بار نقدینگی دو برابر شده است و این تعبیر که تمام تاریخ اقتصادی ایران یک طرف و آن سه سال طرف دیگر برای همه این دوره‌ها مصداق دارد.

اگر از صحبت‌های ناصوابی که این همایش مطرح شد بگذریم، چرا برخی برای ایجاد تفسیرهای غیر واقعی از دوره‌‌ای متوسل به طرح مسائل به این شکل می‌شوند. بهتر است همه واقعیت‌ها را بیان کرد. اگر رشد شدید نقدینگی پدیده‌ای مذموم است، نمی‌توان تنها آن را برای یک دوره‌ای خاص به حساب آورد. یادمان باشد که همه ما به خاطر کلمه به کلمه حرفا‌هایمان مسئول هستیم.