بورس کالای ایران در راستای توسعه ابزار‌های مالی خود، اسفند سال گذشته معاملات گواهی سپرده شمش طلا را راه اندازی که با توجه به امکان ورود سرمایه‌های خرد به این معاملات، بالغ بر یک تن شمش طلا در این بازار معامله شده است.

فرض کنید با توجه به قیمت حدود سه میلیون تومان برای هر گرم طلای ۲۴ عیار، سرمایه‌ای در حدود ۳ میلیارد تومان برای خرید یک شمش یک کیلوگرمی نیاز است، اما همه مردم می‌توانند با سرمایه ۳۰۰ هزار تومانی یک گواهی سپرده شمش طلا معادل یک دهم گرم در بورس کالا بخرند و هیچ یک از سختی‌های معامله در بازار فیزیکی طلا را نداشته باشند.

به منظور بررسی آخرین تحولات بازار گواهی سپرده بورس کالا به گفتگو با محبوبه اسکندری رئیس اداره توسعه بازار فیزیکی بورس کالای ایران نشست و او ضمن ارائه نکاتی به سوالات هم پاسخ داد.

سوال: در خصوص گواهی سپرده شمش طلا بفرمایید که چه ابزاری است و میزان استقبال از معاملات چه میزان بوده است؟

اسکندری: قطعا اطلاع دارید که افزایش قیمت طلا طی سال‌های اخیر و در نتیجه افزایش حداقل سرمایه مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در این بازار، سبب عدم دسترسی گروه‌های زیادی از مردم به سرمایه‌گذاری در بازار طلا و مسکوکات شده است.

از طرفی به دلیل عدم وجود جایگزین مناسب برای سکه طلا که در میان مردم شناخته شده و شرایط استاندارد داشته باشد، شاهد فزونی تقاضا برای انواع مسکوکات و در نتیجه شکل‌گیری حباب قیمتی در این بازار هستیم. با بررسی‌هایی که بورس کالا به منظور رفع این دو دغدغه اساسی انجام داد، تصمیم بر این شد که با توجه به ظرفیت‌های مطلوبی که در تولید و واردات شمش طلا در کشور وجود دارد، می‌توان اوراق بهادار مبتنی بر شمش طلا را به عنوان جایگزین بسیار مناسبی برای سکه، در بازار طلا معرفی کرد. چراکه علاوه بر ظرفیت ذکر شده، شمش طلا یک دارایی پایه استاندارد است و با حداقل حباب قیمتی معامله می‌شود و قیمت آن صرفا بر اساس ارزش طلا است.

به منظور ایجاد امکان حضور اکثریت مردم، حداقل واحد معامله در این بازار ۱۰۰ سوت یا یک دهم گرم از شمش طلا با عیار ۹۹۵ (یعنی نزدیک به ۲۴ عیار) درنظر گرفته شد. بنابر این تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانند با دریافت کد بازار مالی بورس کالا، با حداقل سرمایه حدود ۳۰۰ هزار تومان، وارد این بازار شوند.

مزیت دیگر این بازار این است که امکان انجام معاملات به صورت برخط هم فراهم است و خوشبختانه با استقبال خوب از این بازار، از ابتدای راه‌اندازی تا کنون بیش از یک تن حدود ۱۰۹۰ کیلوگرم شمش طلا معامله شده است. مقبولیت این بازار برای عرضه‌کنندگان نیز زیاد بوده است چراکه شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده شمش طلا نیز متقاضی عرضه در این بازار هستند و در حال حاضر ۷ عرضه‌کننده بیش از ۳ تن شمش طلا در خزانه پذیرش‌شده بورس، سپرده کرده‌اند. این موارد رقابتی‌تر شدن بازار و در نتیجه بهبود کشف نرخ منصفانه را در بر خواهد داشت.

سوال: در خصوص بحث مالیات در معاملات گواهی سپرده شمش هم اگر نکته‌ای هست بفرمایید.

اسکندری: بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، نقل و انتقال، صدور و ابطال و معاملات ابزار‌های مالی موضوع بند ۲۴ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات ارزش افزوده معاف است.

شناسایی و تصویب ابزار‌های مزبور نیز برعهده شورای عالی بورس و اوراق بهادار است. گواهی سپرده کالایی نیز به عنوان یک ورقه بهادار و ابزار مالی مورد تصویب شورای عالی بورس، مشمول مزیت ذکر شده خواهد بود و اشخاص بابت انجام معاملات این ورقه بهادار در بورس کالا مالیاتی پرداخت نمی‌کنند.