براساس قانون بودجه سال 1402، دولت باید 894 هزار و 453 میلیارد تومان درآمد از محل مالیات و حقوق و عوارض گمرکی وصول کند. از این رقم 145 هزار و 493 میلیارد تومان درآمد از محل حقوق و عوارض گمرکی و 748 هزار و 960 میلیارد تومان درآمدهای مالیاتی است.

در قانون بودجه سال 1402، میزان رشد درآمدهای مالیاتی نسبت به سال 1401 رشد 65 درصدی داشته است که این میزان رشد در در قوانین بودجه سالیانه تقریبا بی سابقه است.

در 5 ماهه اول سال 1402 میزان وصولی درآمدهای مالیاتی به میزان 282 هزار و 278 میلیارد تومان بوده که رشد 52 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل را نشان می دهد. باتوجه به پیش بینی درآمدهای مالیاتی در بودجه سال جاری، به‌طور متوسط در هر ماه باید 62 هزار و 413 میلیارد تومان درآمد مالیاتی به خزانه داری کل کشور واریز شود.

در 5 ماهه امسال به طور متوسط هر ماه 56 هزار و 455 میلیارد تومان درآمد مالیاتی به حساب خزانه واریز شده است که علت این عقب ماندگی، عدم امکان وصول درآمدهای مالیاتی در اولین ماه سال است زیرا هر سال به‌دلیل تعطیلات ابتدای سال، در دو ماه اول سال میزان وصول درآمدهای مالیاتی نسبت به متوسط سال بسیار کمتر است.

در سال 1402 هم میزان وصول درآمدهای مالیاتی در فروردین ماه فقط 43 هزار و 704 میلیارد تومان و در اردیبهشت ماه 44 هزار و 975 میلیارد تومان بوده است. اما میزان وصول درآمدهای مالیاتی در ماه‌های بعد روند صعودی به‌خود گرفته است به‌طوری که در ماه‌های خرداد، تیر و مرداد میزان وصول درآمدهای مالیاتی به ترتیب معادل 48 هزار و 527 میلیارد تومان، 79 هزار و 111 میلیارد تومان و 65 هزار و 979 میلیارد تومان بوده است. بنابراین در سه ماه ابتدایی سال میزان وصولی ماهانه درآمدهای مالیاتی از متوسط ماهانه درآمدهای مصوب بودجه 1402 کمتر و در دو ماه تیر و مرداد بیشتر بوده است.

*امکان تحقق 100 درصد درآمدهای مالیاتی بودجه سال 1402

 در سال 1401 دولت رقمی بالغ بر 473 هزار و 310 میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده که این رقم معادل 104 درصد پیش بینی بودجه سال گذشته بوده است. درواقع در سال گذشته 4 درصد بیش از پیش بینی ها درآمد محقق شده است. اما در 5 ماهه اول سال 1401 میزان وصولی درآمدهای مالیاتی معادل 39.1 درصد از کل وصولی های سال بوده است.

در سال جاری هم میزان وصولی درآمدهای مالیاتی معادل 37.7 درصد از کل پیش بینی بوده برای کل سال 1402 است. اگر روند تحقق درآمدهای مالیاتی در سال 1402 مطابق با الگوی سال های گذشته و سال 1401 باشد، به نظر می رسد تا پایان سال 1402 حدود 100 درصد پیش بینی بودجه در زمینه وصول درآمدهای مالیاتی محقق خواهد شد.

اگر بخواهیم معیار را میزان وصولی در مرداد ماه قرار دهیم، در صورتی که در صورتی که در سال در 7 ماه باقی مانده از سال 1402 متوسط وصولی ماهانه درآمدهای مالیاتی معادل وصولی مرداد ماه باشد، درآمدهای مالیاتی تا پایان سال جاری به رقم 744 هزار و 131 میلیارد تومان خواهد رسید و این یعنی تحقق 99.5 درصدی درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شده در قانون بودجه سال 1402

بررسی ها نشان می دهد وصولی درآمدهای مالیاتی در نیمه دوم سال معمولا بیشتر از نیمه اول سال است به طوری که معمولا بیش از 60 درصد درآمدهای مالیاتی در نیمه دوم سال وصول شده است.

*جهش 88 درصدی تعداد مودیان مالیاتی در 2 سال اخیر

درآمدهای مالیاتی در سال های اخیر رشد بسیار قابل توجهی داشته است به طوری که از رقم 192 هزار و 944 میلیارد تومان در سال 1399 به 473 هزار و 310 میلیارد تومان در سال 1401 و در صورت تحقق رقم مصوب بودجه سال جاری به 749 هزار میلیارد تومان در سال 1402 خواهد رسید. به عبارت دیگر درآمدهای مالیاتی در طول سه سال رشد 288 درصدی را تجربه کرده است.

اما نکته بسیار حائز اهمیت در این میان، نحوه وصول درآمدهای مالیاتی است. درآمدهای مالیاتی در سه سال اخیر صرفا از محل افزایش رقم مالیاتی پرداختی نبوده است ضمن اینکه در این مدت نرخ مالیات تولیدکنندگان از 25 درصد به 18 درصد کاهش یافته است و با هدف کمک به اصناف و مودیان مالیاتی خرد، نزدیک به 2 میلیون مودی مالیاتی مشمول مالیات صفر شدند.

آنچه که موجب افزایش قابل توجه درآمدهای مالیاتی در سه سال اخیر شده است، رشد قابل توجه مودیان مالیاتی است به طوری که تعداد مودیان مالیات از 2 میلیون و 915 هزار نفر در سال 1400 به 5 میلیون و 500 هزار نفر در سال 1402 رسیده است. درواقع در طول دو سال اخیر تعداد مودیان مالیاتی 88.6 درصد (2 میلیون و 585 هزار نفر) افزایش یافته است در حالی که در 11 سال منتهی به سال 1400 رشد تعداد مودیان فقط 363 هزار نفر و متوسط سالانه، حدود 36 هزار نفر بوده است.