بخش مهمی از گزارش اخیر بانک مرکزی از متغیرهای عمده پولی و اعتباری در فروردین ماه سال جاری، مربوط بدهی دولت به شبکه بانکی و همچنین بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است.

بررسی این گزارش حاکی از آن است که حجم این بدهی‌ها و همچنین نرخ رشد آنها در مقایسه با سال گذشته افزایشی چشمگیر را تجربه کرده است. با این وجود، مسئولان دولت و رسانه‌های وابسته بارها تاکید کرده‌اند که دولت سیزدهم استقراضی از بانک مرکزی نداشته است.

از سوی دیگر، بررسی‌ها حاکی از آنند که افزایش قابل توجه مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها، با تاثیر 34.7 درصدی یکی از متهمان اصلی رکوردشکنی رشد پایه پولی در فروردین ماه به شمار می‌رود.

جهش بدهی دولت به بانک‌ها در فروردین ماه

بر اساس داده‌هایی که بانک مرکزی منتشر کرده، بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی در فروردین ماه سال جاری 0.1 درصد کاهش یافته و به رقم هزار و 64 هزار میلیارد تومان رسیده است. با این وجود، آمارها حاکی از آنند که این میزان در فروردین ماه سال گذشته 1.3 درصد کاهش یافته بود.

از سوی دیگر، نرخ رشد نقطه به نقطه بدهی بخش دولتی به بانک‌ها، در حالی در فروردین ماه امسال به 64.3 درصد رسیده که این رقم در سال گذشته تنها 8.5 درصد بوده است.

بدهی شرکت‌های دولتی 2 برابر شد

بخش دولتی به ۲ دسته دولت و شرکت‌ها و موسسات دولتی تقسیم می‌شود و بررسی‌ها نشان می‌دهند که رشد بدهی به بانک‌ها در شرکت‌های دولتی شدیدتر بوده است. چراکه رشد نقطه به نقطه بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها در فروردین ماه سال 1401 معادل 38.1 درصد بوده و در فروردین ماه امسال به 98.4 درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر، این میزان از فروردین سال گذشته تا پایان فروردین امسال تقریبا دو برابر شده است. به علاوه، بدهی دولت به شبکه بانکی نیز در این مدت از 5.9 درصد به 60.4 درصد جهش کرده است.

از سوی دیگر، با وجود اینکه در طول فروردین ماه سال 1401 میزان بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها 3.8 درصد کاهش یافته بود، این رقم در سال جاری 0.2 درصد افزایش پیدا کرد.

دولت به بانک مرکزی بدهکارتر شد

قسمت دیگری از گزارش منتشر شده، بدهی دولت و بانک‌ها به بانک مرکزی را بررسی کرده است. بر اساس داده‌های این گزارش، بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در پایان فروردین ماه به 278 هزار میلیارد تومان رسیده که این رقم در طول این ماه 2.3 درصد رشد کرده و نرخ رشد نقطه به نقطه آن نیز معادل 58.5 درصد است؛ در صورتی که در فروردین ماه سال 1401 نرخ رشد ماهانه این بدهی، معادل منفی 1.8 درصد و نرخ رشد نقطه به نقطه آن برابر با 3.2 درصد بوده است.

مقایسه وضعیت بدهی دولت به بانک مرکزی نیز حاکی از آن است که نرخ رشد ماهانه و نقطه به نقطه این رقم در فروردین ماه سال گذشته در مقایسه با فروردین ماه 1402 به ترتیب از منفی 2.7 درصد به 42.3 درصد و از منفی 0.6 درصد به 2.1 درصد افزایش یافته است.

در موضوع بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی نیز این رقم در حالی که در فروردین ماه سال گذشته 5.4 درصد کاهش یافته بود در فروردین ماه امسال 2.8 درصد رشد کرد. نرخ رشد نقطه به نقطه این بدهی نیز از 26.3 درصد به 107.3 درصد افزایش پیدا کرده است.

بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 2.5 برابر شد

بررسی وضعیت بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز از افزایش قابل توجه این رقم حکایت دارد. طوری که بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در فروردین ماه امسال نسبت به فروردین سال گذشته 148 درصد رشد کرده و به عبارتی 2.5 برابر شده است. این در حالیست که این رقم در دوره مشابه سال گذشته 24.5 درصد افزایش یافته بود.

از سوی دیگر اما رشد ماهانه بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز از منفی 2.2 درصد در فروردین سال گذشته به منفی 9.1 درصد در سال جاری کاهش یافته است.