به گزارش آمارهای رسمی از حساب‌وکتاب ساخت مسکن حاکی از این است که بدون احتساب قیمت زمین، ۵۲.۸ درصد هزینه تولید مسکن ناشی از مصالح ساختمانی است که فولاد و سیمان درمجموع ۱۶.۴ درصد از هزینه را شامل می‌شوند.

بر اساس آخرین برآوردهای وزارت راه و شهرسازی، قیمت تولید یک متر زیربنای مسکونی بدون احتساب زمین، ۹ میلیون و ۸۰۷ هزار تومان است که بزرگ‌ترین بخش آن به مصالح ساختمانی با سهم ۵۲.۸ درصد اختصاص دارد و بعدازآن هزینه‌های غیر ساختمانی اعم از بیمه، مالیات، پروانه، خدمات مهندسی و سود پیمانکار با سهم ۲۴.۵ درصدی و هزینه دستمزد با سهم ۲۲.۶ درصدی قرار دارند.

البته در تولید مسکن شهری به‌خصوص در کلان‌شهرها و مناطق اعیان‌نشین، بخش عمده هزینه ساخت مسکن مربوط به زمین است که سهم آن، گاهی تا بالای ۸۰ درصد نیز می‌رسد؛ اما در نهضت ملی مسکن که هزینه زمین در ابتدای کار حذف شده، هزینه ساخت مبتنی بر نهاده‌های تولید محاسبه می‌شود.

بر اساس این آمارها، اگر دارای زمین هستید و قصد احداث مسکن به‌صورت خودمالکی یا مشارکتی دارد، بد نیست بدانید که در شرایط فعلی، کف هزینه برای ساخت هر مترمربع زیربنای مسکونی استاندارد ۹ میلیون و ۸۰۷ هزار تومان است و برای هر متر باید ۵ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان برای خرید مصالح کنار بگذارید.

کف این رقم برای احداث یک واحد ۱۰۰ متری به ۵۱۸ میلیون تومان می‌رسد که ۲۶ میلیون تومان آن سیمان، ۱۳۵ میلیون تومان فولاد اعم از میلگرد، مصنوعات فولادی و ... ۳۵۷ میلیون تومان به سایر مصالح و نهاده‌ها اعم از کاشی، سرامیک، گچ، ایزوگام، چوب، تجهیزات، یراق‌آلات و ... اختصاص دارد.

در این مورد، اگر طبق نظر وزارت راه و شهرسازی، فولاد و سیمان با خروج از بورس کالا ۲۵ درصد ارزان شود، فارغ از اصولی یا غیراصولی بودن این پیشنهاد، هزینه ساخت ۱۲.۳ درصد کاهش پیدا می‌کند و اگر کل سیمان و فولاد موردنیاز تولید ساختمان رایگان تأمین شود، هزینه ساخت ۱۶.۴ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

بعد از برآورد هزینه مصالح ساختمانی، بزرگ‌ترین هزینه در تولید مسکن به هزینه‌های غیر ساختمانی اعم از بیمه، مالیات، عوارض، پروانه، خدمات مهندسی و سود پیمانکار اختصاص دارد که ۲۴.۵ درصد معادل ۲.۴ میلیون تومان برای هر متر زیربناست.

در این فرایند، اگر خود شما سازنده باشید، ۷.۵ درصد هزینه ساخت معادل متری ۷۴۰ هزار تومان به‌عنوان سود پیمانکار به خود شما اختصاص می‌یابد و برای ساخت یک واحد ۱۰۰ متری، ۷۴ میلیون تومان از هزینه شما که در حقیقت سود پیمانکار است، کاسته خواهد شد؛ اما همچنان مجبور هستید به ازای هر متر بیش از ۷۲۵ هزار تومان به‌عنوان بیمه کارگر و پیمانکار و ۶۶۸ هزار تومان به‌عنوان مالیات ساخت و ارزش‌افزوده بپردازید و متری ۲۷۴ هزار تومان نیز بابت هزینه‌های معمول مثل هزینه پروانه و خدمات مهندسی کنار بگذارید.

البته این نرخ‌ها، برای احداث مسکن متعارف و به‌صورت میانگین هزینه برآورد شده و طبیعتاً با تغییر کیفیت مصالح، کم‌وزیاد شدن امکانات، بلندمرتبه‌سازی یا احداث خانه ویلایی با حیات، این ارقام نیز تغییر خواهد کرد؛ اما کف هزینه ساخت بدون احتساب هزینه تأمین و آماده‌سازی زمین، در محدوده ۹ میلیون و ۸۰۷ هزار تومان است.

این رقم در زمان شروع طرح اقدام ملی مسکن در سال ۱۳۹۸، معادل ۲.۳ میلیون تومان بود که به‌تدریج با تورم نهاده‌های ساختمانی و افزایش دستمزد و ... به محدوده فعلی رسیده؛ اما همچنان از منظر سازندگان بخش خصوصی، ارقام واقعی برای هزینه ساخت مسکن بدون احتساب هزینه خواب سرمایه، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از ارقام رسمی برآورد می‌شود و سازندگان خود مالک یا مشارکتی باید این مسئله را نیز مدنظر قرار دهند.