بر اساس آمار رسمی ۲۳ درصد از مساحت شهرهای کشور را بافت فرسوده و ناکارآمد شهری در بر می‌گیرد.

مساحت قابل توجه و وجود مشکلات اساسی در این مناطق، اقدامات لازم به منظور سامان بخشی به بافت فرسوده را الزامی می‌کند. در همین راستا، محمد آیینی، معاون وزیر راه و شهرسازی بیان کرده است، ۱۵ درصد تامین مسکن در قالب نهضت ملی مسکن باید در محدوده بافت‌های فرسوده محقق شود؛ بر اساس برنامه نهضت ملی مسکن، سالی ۱۵۰ هزار واحد مسکن باید در بافت‌های فرسوده ساخته شود.

طی سال‌های مختلف طرح‌های متعددی برای نوسازی بافت فرسوده امتحان شده اما به عقیده کارشناسان جلب اعتماد مردم تنها در طرح کلید به کلید رقم خورده است.

در طرح معاوضه خانه فرسوده با واحد نوساز کلید به کلید، ساکنان واحدهای واقع در بافت فرسوده، می توانند خانه خود را با ۴۰ درصد تخفیف، با یک واحد نوساز یا یک قطعه زمین دولتی معاوضه کند. این طرح هم در برنامه هفتم توسعه به آن اشاره شده و هم برخی از مدیران شهری به آن توجه نشان داده‌اند.

طرح کلید به کلید در نوسازی بافت فرسوده مورد تاکید قانون گذار نیز بوده است. بر این اساس به استناد بند "ث" تبصره ۱۱ قانون بودجه ۱۴۰۲، جهت تشویق ساکنان بافت فرسوده به مشارکت در نوسازی محله‌های فرسوده و حاشیه‌ای، وزارت راه و شهرسازی مجاز است در فرایند کلید به کلید واحدهای بافت فرسوده و حاشیه‌ای با واحدهای نوسازی یا اراضی تحت مالکیت خود تا سقف ۴۰ درصد تخفیف در قیمت کارشناسی واحدهای نوساز یا اراضی مذکور اعمال کند.

اوایل امسال محمد آیینی، معاون وزیر راه و شهرسازی از اجرای قریب الوقوع طرح معاوضه خانه‌های فرسوده واقع در محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری با واحد نوساز یا زمین خبر داد.

وی به تازگی اعلام کرده که این طرح در قالب یک بسته تشویقی جدید ابلاغ شده که بر اساس آن ساکنان بافت‌های فرسوده می‌توانند واحد مسکونی فرسوده خود را با یک واحد نوساز یا یک قطعه زمین دولتی با ۴۰ درصد تخفیف تعویض کنند.

بر همین اساس ساکنان بافت فرسوده میتوانند واحد فرسوده خود را تحویل دهند (به اداره راه و شهرسازی استان) و واحد نوساز یا زمین تحویل گیرند. نکته قابل توجه آن است که واحد مسکونی نوساز یا زمینی که به متقاضیان تحویل داده می شود با ۴۰ درصد تخفیف است.

برای مثال، اگر مالک؛ ملک فرسوده خود را به قیمت روز و کارشناسی‌شده به اداره کل راه و شهرسازی استان یا سازمان ملی زمین و مسکن به قیمت ۱ میلیارد تومان تحویل دهد می تواند به زمین یا ملکی دست یابد که حدود ۱ میلیارد ۶۵۰ میلیون تومان قیمت دارد که پس از تخفیف ۴۰ درصدی به میزان ۱ میلیارد تومان تخمین زده می شود.

در واقع ساکنان بافت فرسوده در ازای تخفیف ۴۰ درصدی مسکن یا زمین تحویلی؛ بیش از ۶۰ درصد به ارزش دارایی آنها اضافه میشود.

در این راستا، رحمت صادقی، کارشناس حوزه مسکن گفت: طرحی که تحت عنوان کلید به کلید/زمین مطرح است علاوه بر ساماندهی بافت‌های فرسوده، نقش بی بدیلی در ارتقای کیفیت زندگی ساکنان دارد.

این کارشناس مسکن تاکید کرد: با اجرای طرح کلید به کلید در بافت فرسوده، از یک سو به ارزش دارایی مردم اضافه می‌شود و از سوی دیگر بخشی از جمعیت ساکن در بافت فرسوده را در نقاط کم تراکم، پرتقاضا و مناسب شهر بارگذاری می‌کند، همچنین اجرای این پروژه موجب می‌شود، تراکم محلات فرسوده کمتر شود و زندگی سایر ساکنان بافت فرسوده ارتقا پیدا کند.

طرح کلید به کلید برای نوسازی بافت فرسوده طرحی است که می‌تواند از جوانب مختلف مورد توجه قرار گیرد و مزایای آن مورد واکاوی قرار گیرد. در همین زمینه لازم است تاکید شود که اغلب مزایای این طرح شامل حال مالکین بافت فرسوده خواهد شد که لازم است به ادارات کل راه و شهرسازی استانها مراجعه نمایند و از جزئیات مربوط به این طرح بهره‌مند شوند.

به استناد اطلاعات شرکت باز آفرینی شهری، متقاضیان طرح کلید به کلید می‌توانند با مراجعه حضوری به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها در این طرح ثبت نام کرده و واحد مسکونی نوساز یا زمین را در موقعیت‌هایی که دولت امکان تحویل زمین دارد، نظیر شهرهای جدید تحویل بگیرند.

بر اساس اطلاعات وزارت راه و شهرسازی که در جلسه شورای عالی مسکن ارائه شده است، هم اکنون ۱۵۱ هزار واحد مسکونی فرسوده در کشور در حال نوسازی است که ۳۸ هزار واحد مسکونی از این تعداد در پایتخت واقع شده است.