در میز اقتصاد امروز موضوع ظرفیت تجاری سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) مورد بحث و گفتگو قرار گرفت و فرقانی، سفیر سابق ایران در ترکمنستان و میرکریمی کارشناس مسائل آسیای میانه به سوالاتی پاسخ دادند.

فرقانی در خصوص شانزدهمین اجلاس سران سازمان اکو گفت: اکو یک سازمان منطقه‌ای است و علیرغم اینکه نزدیک ۴ دهه از عمر توسعه آن می‌گذرد، انتظارات و توقعاتی که قرار بود این سازمان از نظر اقتصادی و تجاری برای کشور‌های عضو فراهم کند، موفق نبوده است. در سال ۲۰۰۵ سند چشم انداز اکو به تصویب سران کشور‌ها رسید و قرار شد در اجلاس شانزدهم تصمیمات جدی و اساسی گرفته شود. حضور همه سران در این اجلاس نشان دهنده این است که کشور‌های عضو به این اهمیت واقف شده اند.

فرقانی گفت: با توجه به توانمندی‌های بسیار بالا و قابل قبولی که در کشور‌های عضو اکو وجود دارد، اقتصاد کشور‌ها می‌توانند نقش مکمل برای یکدیگر داشته باشند. برای فعالتر شدن این سازمان و نقش اساسی که در توسعه تجارت و روابط اقتصادی برای ارتباط بین اعضا باید داشته باشد، کنار گذاشتن دیدگاه‌های سنتی در تجارت است. در کشور‌های منطقه همچنان دیدگاه‌های سنتی تجارت وجود دارد.

فرقانی گفت: تسهیلات باید به کشور‌های عضو داده شود که در این زمینه بانک اکو را داریم که مقر آن در استانبول ترکیه است، اما متاسفانه هیچگونه نقش و تحرکی ندارد. بانک که هدف آن ایجاد مراودات بانکی و ایجاد تسهیلات برای تجار و بنگاه‌های اقتصادی است باید فعال شود و کشور‌ها باید نقش خود را در این بانک انجام دهند.

میرکریمی نیز در خصوص اهمیت اجلاس اکو گفت: برای درک اهمیت سازمان‌های منطقه‌ای می‌توانید اتحادیه اروپا را ببینید. کشور‌هایی که جنگ‌های متعددی داشتند، اکنون مردمشان در کنار مرز‌ها عکس‌های یادگاری می‌گیرند و ظرفیت‌های اقتصادی خود را با این همکاری افزایش داده اند. اگر بلوک اقتصادی به جایگاهی برسد که مرز‌ها به قدری کمرنگ شود که نه تنها کالا بلکه نیروی انسانی بدون هیچ محدودیتی تردد کند، اقتصاد در کارآمدترین نوع خود شکل می‌گیرد. اگر بخواهیم یک اتحادیه منطقه‌ای با قدرت شکل بگیرد باید مرز‌های اقتصادی و گمرکی را کمرنگ‌تر کنیم.

او ادامه داد: ظرف ۸ سال و تا سال ۲۰۲۵ قرار بوده به یک تجارت آزاد برسیم و مسئولیت سنگینی در این زمینه بر دوش ما به عنوان ریاست این سازمان است. وقتی مرز‌های گمرکی کمرنگ می‌شود کالا با حداقل هزینه به دست مصرف کننده می‌رسد و از طرفی تولید کننده‌های ما دسترسی بهتری به بازار کشور‌ها دارند.

فرقانی در خصوص دلایل اجرایی نشدن مصوبات در اکو گفت: تصمیمات خوبی در اکو انجام شده، اما در مرحله اجرا ضعیف عمل شده است. مثل ایجاد بانک، بیمه و حمل و نقل اکو که تصمیماتی هستند که در گذشته گرفته شده، اما در عمل چیزی پیش رو نداشته است. یکی از عواملی که باعث این عدم پیشرفت شده فشار‌های فرا منطقه‌ای و عامل دیگر رقابت‌های منطقه‌ای است. ما نباید در یک سازمان منطقه‌ای اقتصادی رقابت‌های سیاسی و رقابت‌های غیراقتصادی خود را دخیل کنیم.

او افزود: در حال حاضر حجم روابط اقتصاد خارجی کشور‌های عضو اکو بالای یک هزار میلیارد دلار است. اما حجم روابط تجاری بین کشور‌های عضو اکو در حدود ۸۰ میلیارد دلار است. در واقع در خوشبینانه‌ترین وضعیت به ۸ درصد می‌رسد. این نشان دهنده عدم موفقیت سازمان اکو بوده هرچند در سال‌های اخیر شاهد افزایش روابط کشور‌های اکو بودیم و از ۴ درصد در دو سال قبل اکنون به ۸ درصد رسیده است. پیش بینی می‌شود در چند سال آینده این مقدار به ۱۵ یا ۲۰ درصد برسد.