«محسن رشیدفرخی» درباره وضعیت تولید و صادرات خرما در کشور افزود: البته ایران از لحاظ تنوع ارقام خرما نخستین رتبه را در جهان داراست که امتیاز مثبتی برای کشور ما در بین کشورهای تولیدکننده خرما به شمار می‌رود که هر نوع سلیقه‌ای را پوشش می‌دهد.

رییس انجمن ملی خرما ایران اظهار داشت: در حال حاضر مصر با تولید ۱.۸ میلیون تن اولین تولیدکننده و عربستان سعودی، الجزایر، عراق، پاکستان و سودان در رتبه‌های سوم تا هفتم قرار دارند. البته به دلیل نزدیکی میزان تولید ایران و عربستان سعودی گاهاً سازمان فائو عربستان سعودی را رتبه دوم تولید خرما جهان معرفی می‌کند.

وی با بیان اینکه میزان تولید خرما کشور نسبت به سال گذشته یکسان بوده و تغییر چندانی نداشته‌ است افزود: امسال با توجه به شرایط آب و هوایی و تغییرات اقلیمی در برخی نقاط کشور افت محصول و البته در برخی نقاط کشور نیز افزایش محصول داشتیم به طوری که برآورد می شود در مجموع یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن محصول خرما در سطح ۲۵۰ هزار هکتار از نخلستان‌های کشور تولید شود که رقم قابل‌توجهی است.

دستیابی به صادرات ۴۰۰ میلیون دلاری خرما در سال‌جاری

وی تصریح کرد: با توجه به میزان تولید و رفع برخی مشکلات صادراتی و کاهش میزان عوارض و تعرفه‌ها، امسال ارزش صادراتی از این محصول حدود ۴۰۰ میلیون دلار برآورد شده است که در بحث صادرات سالانه به‌طور متوسط ۲۵ تا ۳۰ درصد محصول خرما کشور صادر می‌شود.

به گفته وی، سال گذشته ۳۰۰ هزار تن خرما به ارزش ۳۵۰ میلیون دلار به کشورهای هدف صادر شده بود.

رییس انجمن ملی خرما ایران گفت: طبق آمارها ۱۲ استان کشور دارای نخیلات هستند که از این تعداد ۶ استان شامل بوشهر، کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، فارس و خوزستان عمده تولیدکننده خرمای کشور به شمار می‌روند که تولید اقتصادی دارند. به‌دلیل بروز و شیوع آفت سوسک سرخرطومی حنایی افت تولید در برخی استان‌های خرماخیز کشور داشته‌ایم که ادامه این روند خطرناک است.

وی افزود: اکنون خرما مضافتی در کرمان، خرما کبکاب و زاهدی در بوشهر و فارس، خرما پیارم در استان هرمزگان، خرما کلیته در سیستان و بلوچستان تولید می‌شوند که عمده ارقام خرمای ایران اقتصادی و تجاری هستند.

سرانه مصرف خرما کشور بیش از ۷ کیلوگرم

رشید فرخی اظهارداشت: طبق آمارها، سرانه مصرف خرما کشور ۷ کیلو و ۲۰۰ گرم است که در برخی استان‌های کشور سرانه مصرف یک کیلوگرم و در برخی استان‌های جنوبی کشور ۳۰ کیلوگرم است.

وی درباره قیمت خرما گفت: قیمت خرما برحسب کیفیت و درجه‌بندی و نوع رقم در مجموع بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داشته است که خیلی پایین‌تر از نرخ تورم است و همین امر باعث دلسردی تولیدکنندگان شده است این درحالی است که اقتصاد مردم جنوب کشور بسیار وابسته به اقتصاد خرما است هرکجا دچار کمبود برداشت می‌شویم، تبعات اجتماعی دارد که باید توجه ویژه‌ای به این بخش صورت گیرد. البته دولت در ماه مبارک رمضان برای محصول خرما قیمت‌گذاری انجام می‌دهد تا مصرف‌کنندگان دچار مشکل نشوند اما در واقعیت تعیین‌کننده قیمت خرما، عرضه و تقاضاست.

رییس انجمن ملی خرما ایران تصریح کرد: در حال حاضر برای تولید خرما با مشکل افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی همچون سم، کود و ادوات و تجهیزات کشاورزی روبه‌رو هستیم که قیمت این نهاده‌ها طی سه سال اخیر به ۱۰ برابر رسیده است که رقم قابل‌توجهی است که تولیدکنندگان را با مشکل روبه‌رو کرده است اما در تمام دنیا به این بخش سوبسید داده می‌شود. درحالی که در کشور ما سوبسید به محصولات پتروشیمی و معدنی تخصیص می‌یابد، در بحث صادرات و برگشت ارز محصولات پردرآمدی مانند محصولات پتروشیمی و معدنی مقررات‌شان با محصولات کشاورزی در یک ردیف قرار دارد درحالی که برابری این مقررات ناعادلانه است.

وی اضافه کرد: این درحالی است که محصولات کشاورزی ایران سالانه ۶ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور دارد اما درآمد ارزی آن با محصولات معدنی و پتروشیمی متفاوت است. مشکل دیگر کمبود منابع آبی بخش کشاورزی است کشور ما کشوری کم‌آب است که باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد بنابراین ما باید از منابع آبی بهینه استفاده کنیم و به هیچ عنوان افزایش واحد سطح نداشته باشیم زیرا اگر جایی افزایش در واحد سطح صورت گیرد خیانت به نسل‌های آینده است، همین اشتباه در اقتصاد پسته انجام شد که با افزایش سطح باغات در رفسنجان بسیاری از باغات بزرگ خشک شدند.

به گفته وی، در تمام دنیا امنیت آبی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، بنابراین با وجود کم‌آبی باید افزایش بهره‌وری تولید در واحد سطح داشته باشیم که این امر نیازمند بازنگری است، بنابراین افزایش تولید می‌تواند از طریق کشت فراسرزمینی، کشت‌های آب مجازی صورت گیرد.

رشید فرخی یکی دیگر از مشکلات صنعت خرما را روند کند و تدریجی صنایع تبدیلی و تکمیلی دانست و گفت: این موضوع قابل قبول نیست زیرا تکنولوژی‌ های جدید می‌تواند موجب بهره‌وری در فراوری مطلوب و افزایش صادرات در این بخش شود تا به مشتری‌ های فرامرزی برسیم زیرا طی سال‌ های گذشته تحریم‌ های ناعادلانه علیه ایران باعث شده که کشور ما با کشورهای منطقه در بحث صادرات خرما قابل رقابت نباشد در بحث حمل‌ونقل هزینه صادراتی ما ۲ برابر کشورهای حاشیه خلیج فارس است و بار به‌صورت غیرمستقیم صادر می‌شود.

وی اضافه کرد: همچنین در بحث برگشت ارز، ال‌سی و ای‌تی‌اف مشکل جدی داریم. ایران در بحث صادرات خرما و فراورده‌های آن می‌تواند دارای یک گردش مالی ۱.۵ میلیارد دلاری باشد، زیرا ما به عنوان مصرف‌کننده خرما اگر بخواهیم واردات این محصول را داشته باشیم علاوه بر از دست دادن ۴۰۰ میلیون دلار ارز ناشی از صادرات بیش از یک میلیارد دلار باید واردات داشته باشیم. بنابراین افزایش در صنایع تبدیلی این بخش می‌تواند این صنعت را به جایگاه ۱.۵ میلیارد دلاری خود برساند.

رییس انجمن ملی خرما ایران درباره مکانیزاسیون صنعت خرما گفت: در حال حاضر در دنیا تمامی فرایند تولید و صادرات خرما توسط مکانیزاسیون انجام می‌شود این درحالیست که این فرایند در کشور ما از مرحله گرده‌افشانی، هرس و برداشت محصول سنتی و با دست انجام می‌شود و حتی در یک درصد باغات کشور برای جمع‌آوری محصول خرما بالابر خرما نداریم که این مسائل در افزایش هزینه تمام شده تولید اثرگذار است.

رشیدفرخی درباره خرما ماه مبارک رمضان افزود: خرمای تولیدی کشور برای مصرف داخلی کافی بخصوص برای پیک مصرف در ماه مبارک رمضان کافی است و نگرانی در این خصوص نداریم.