ضریب جینی از شاخص های مهم اندازه گیری نابرابری توزیع درآمد در کشورها می‌باشد. اندازه این شاخص بین صفر (معرف جامعه‌ای با برابری کامل توزیع درآمد) و یک (نمایانگر عدم برابری توزیع درآمد در جامعه) تغییر می‌کند.
بر اساس آمارهای موجود بانک مرکزی، ضریب جینی در سالهای قبل از انقلاب بین 0.4584 در سال 56 تا 0.502 در سال 54 در نوسان بوده است که نشان دهنده شکاف بالای طبقاتی و نابرابری شدید در توزیع درآمد است.
این در حالی است که در سال 54 که یکی از بدترین سالهای کشور در خصوص توزیع درآمد و شکاف طبقاتی بوده است، سهم درآمد 10 درصد از ثروتمندان کشور بیش از 33.8 برابر سهم 10درصد فقیرترین بوده است.
به گزارش فارس، در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی که یکی از شعارهای اساسی و محوری آن محرومیت زدایی و کاهش فقر و نابرابری بوده است، تلاش زیادی در جهت توزیع عادلانه درآمد و ثروت ملی کشور و حمایت از اقشار محروم و کم‌درآمد جامعه صورت گرفته است که نتیجه آن کاهش قابل توجه عدد ضریب جینی از ارقام بالای 50 درصد به حدود 38 درصد و کاهش شکاف طبقاتی بوده است.
بر اساس آمارهای رسمی بانک مرکزی که مورد تائید سازمان ملل و بانک جهانی نیز قرار گرفته است، ضریب جینی در کشور در سال جاری به حدود 0.383 رسیده است که پایین ترین رقم طی سالهای قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی است.
بر اساس آمارهای بانک مرکزی، در حالی قبل از پیروزی انقلاب دهک اول ثروتمندان بیش از 33 برابر دهک آخر یعنی فقرا درآمد داشتند که این نسبت در سال جاری به زیر 13 برابر کاهش یافته است.
توزیع درآمد عمدتا تحت تاثیر عوامل به وجود آورنده درآمد خانوار، شرایط اقتصادی و اجتماعی و میزان دخالت دولت در اتخاذ سیاست‌های معطوف به توزیع برابر درآمد قرار دارد. آمار 2 شاخص ضریب جینی و سهم 10 درصد ثروتمندترین به10درصد فقیرترین که مهمترین شاخص‌های اندازه‌گیری توزیع برابر درآمد در یک کشور هستند، بیانگر نتیجه‌بخش بودن رویکرد عدالت‌محورانه نظام اسلامی در عرصه اقتصادی کشور بوده است.
از دلایل موفقیت کشور در کاهش شکاف طبقاتی و نابرابری در توزیع عادلانه درآمد می توان به مواردی همچون توزیع بودجه عمرانی و تسهیلات بانکی به سمت مناطق محروم و روستاهای کشور، واگذاری سهام عدالت به میلیون‌ها نفر از کشاورزان، روستائیان، خانوار شاغل و بازنشسته و پرداخت سود آن به بخش زیادی از دریافت‌کنندگان سهام عدالت، افزایش متوسط حقوق بازنشستگان، رشد افراد تحت پوشش بیمه اجتماعی به 8/8 میلیون نفر، رشد پلکانی معکوس حقوق کارمندان و مدیران دستگاه‌های اجرایی، افزایش واگذاری مسکن برای مددجویان و معلولان جامعه هدف سازمان بهزیستی ، افزایش بودجه حمایتی دولت و موارد متعدد دیگر اشاره کرد.
سازمان ملل در گزارش امسال شاخص توسعه انسانی نیز اعلام کرد، ایران با کسب رتبه 63 از نظر ضریب جینی در جهان دارای شکاف و نابرابری درآمدی کمتری نسبت به آمریکا،پرتغال، ترکیه، روسیه و قطر است.
سازمان ملل در گزارش جدید خود ضریب جینی ایران را 38.3 اعلام کرده است که ایران در میان 146 کشوری که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته اند از نظر میزان ضریب جینی در رتبه 63 قرار گرفته است. به عبارت دیگر فقط 62 کشور جهان شکاف درآمدی کمتری از ایران دارند.