در سال 1397 به دلیل محدودیت‌های ارزی، براساس مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا واردات خودرو تا پایان اردیبهشت 1401 ممنوع شد.

در آن سال بعد از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران علاوه بر ممنوعیت واردات خودرو اتفاقات دیگری نیز در حوزه خودرو در کشور رخ داد. شرکت های خودروساز خارجی ایران را ترک کردند و با خروج این شرکت ها از ایران‌ وضعیت تولید خودرو در کشور افت کرد به طوری که تولید خودرو در سال 1396 از یک میلیون و 532 هزار دستگاه به 756 هزار دستگاه در سال 1397 کاهش یافت؛ در این سال همچنین 200 هزار دستگاه خودرو ناقص نیز تولید شده بود.

با توجه به کاهش شدید تولید خودرو در کشور بازار خودرو نیز دچار نابسامانی شد و قیمت خودرو به شدت افزایش یافت به‌طوری که بسیاری از سوداگران، پول‌های سرگردان خود را وارد بازار خودرو کردند و با خرید و فروش خودرو بازار این کالای مصرفی را به‌هم ریختند.

اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم عزم دولت جزم شد تا نابسامانی های حوزه تولید و بازار خودرو را رفع کند، بنابراین رئیس‌جمهور در نیمه اسفند‌ سال 1400 دستور 8 ماده‌ای برای «بهبود وضعیت صنعت خودروسازی کشور» ابلاغ کرد که در بند 4 این دستورالعمل تاکید شده بود به منظور افزایش رقابت‌‌پذیری و رفع شائبه انحصار متناسب‌سازی قیمت خودرو و جبران کمبود تولید، در صورت عدم اقدام برای انجام تعهدات و رفع نیاز بازار، موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو حداکثر تا ماه آینده رفع شود و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش یابد.

پیرو اقدامات انجام شده برای تحقق مفاد این دستورالعمل در 21 اردیبهشت‌ 1401 کلیات واردات خودرو در دولت به تصویب رسید و با این مصوبه بعد از 4 سال ممنوعیت واردات خودرو؛ فرآیند واردات خودرو از سر گرفته شد.

در ادامه بعد از 4 ماه از نهایی شدن مصوبه واردات خودرو در 3 شهریور‌ 1401 آیین‌نامه واردات خودرو که در 26 مرداد به تصویب هیأت وزیران رسیده بود، توسط معاون اول رئیس جمهور نهایی و به همه سازمان‌ها شامل وزارت صمت، وزارت اقتصاد، وزارت کشور، بانک مرکزی و دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد ابلاغ شد.

‌پیرو آن نیز اقدامات لازم برای واردات خودرو در دوره وزارت فاطمی امین آغاز شد و شرکت‌هایی که شرایط واردات را داشتند برای دریافت مجوز واردات ثبت‌نام کردند و در نهایت‌ 6 اسفند سال گذشته ثبت‌نام از متقاضیان خودروهای وارداتی صورت گرفت و مقرر شد تا خودروهای وارداتی در اسرع وقت تحویل مشتریان شود.

با توجه به مباحثی که در رابطه به کندی واردات خودرو و انتقاداتی که نسبت به اجرای قانون ساماندهی صنعت خودرو مطرح بود عباس علی آبادی امروز در مجلس شورای اسلامی حاضر شد و در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس وضعیت واردات و عرضه خودروهای وارداتی را تشریح کرد.

* واردات 9 هزار و 433 دستگاه خودرو به کشور

وی در این جلسه گفت: تعداد کل افرادی که برای خرید خودروهای وارداتی ثبت نام کردند را 33 هزار و 938 نفر عنوان کرد و اظهار داشت: از این تعداد 3 هزار و 505 نفر از خرید انصراف داده اند و 30 هزار و 433 نفر در صف خرید خودرو ماندند.

وی بیان داشت: تاکنون 93 هزار و 343 هزار دستگاه خودرو ثبت سفارش شده و 9 هزار و 176 دستگاه خودرو وارد کشور شده است.

علی آبادی تعداد خودروهای در حال حمل به کشور را 10 هزار و 176 دستگاه و تعداد خودروهای عرضه به افراد ثبت نامی را 8 هزار و 220 دستگاه عنوان کرد.

وزیر صمت اظهار داشت: تاکنون حدود 4 هزار دستگاه خودرو پلاک شده است.

علی آبادی با بیان اینکه افراد تعیین تکلیف شده 7 هزار و 121 نفر هستند، گفت: فرآیند واردات خودروهای نو از برندهای سوزوکی، تویوتا، کیا، هیوندا و ... در حال انجام است.

وی با تاکید بر اینکه مردم صبوری کنند و فریب دلالان را نخورند، گفت: معتقدم باید کاری کنیم که افراد خودشان برای خود خودرو وارد کنند.

به گفته علی آبادی وزیر فعلی صنعت معدن و تجارت تاکنون 23 شرکت مطابق ضوابط مجوز واردات خودرو را گرفته اند و برای صدور مجوز بیشتر منعی وجود ندارد.

* اختصاص حدود 5.5 میلیارد دلار ارز به واردات خودرو و قطعات

محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی نیز در نشست علنی امروز مجلس شورای اسلامی درباره تخصیص ارز به وزارت صمت و واردات خودرو گفت: از ابتدای امسال تا 5 دی ماه 1402 در مجموع 31 میلیارد و 402 میلیون دلار ارز به وزارت صمت اختصاص داده شده که نسبت به سال گذشته 5 درصد افزایش یافته است.

وی بیان داشت: از ابتدای سال جاری تاکنون به واردات خودرو و قطعات آن 5 میلیارد و 416 میلیون دلار ارز اختصاص داده ایم که 8 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

فرزین با بیان اینکه آقای علی آبادی توافق کرده است یک میلیارد دلار ارز برای واردات دریافت کند که هفته گذشته حدود 200 میلیون دلار ارز فقط بابت این کار دریافت کرده است، گفت: بابت خودروی برقی، خودرو و با خودرویی که باید از مناطق آزاد وارد شود توافق کردیم، ما بر اساس منابع ارز تخصیص می دهیم.

فرزین عنوان کرد: به وزارت صمت ابتدای سال اعلام کردیم که سهمیه ارزی آن ها 29.5 میلیارد دلار است. اکنون که سال جاری به اتمام نرسیده تاکنون 31 میلیارد و 402 میلیون دلار ارز دریافت کرده اند و بعد از این نیز تا 42 میلیارد دلار توافق صورت گرفته است، ما در بانک مرکزی تلاشمان این است که تمام ارز مورد نیاز را بر اساس نیاز وزارت صمت تامین کنند و وزارت صمت نیازهای خود را تشخیص می دهد.