با ابلاغ ضوابط جدید از سوی بانک مرکزی، از 7 دیماه تأمین ارز برای واردات طلا از محل ارز حاصل از صادرات خود و به‌صورت شمش منوط به تحویل، عرضه و فروش آن در بستر مرکز مبادله ارز و طلای ایران شده است.

پشت پرده ابلاغیه اخیر بانک مرکزی، به اقدامات صادرکنندگان برای فرار از ایفای تعهدات ارزی بر می گردد؛ ماجرا از این قرار است که بعد از آزادسازی واردات طلا به کشور، بسیاری از صادرکنندگان برای فرار از رفع تعهد ارزی و فروش ارزهای صادراتی خود در مرکز مبادله، با واردات و اجاره شمش طلا از ایفای تعهدات خود شانه خالی می کردند و برهمین اساس هم بانک مرکزی واردات شمش طلا را مشروط به عرضه در مرکز مبادله کرده است.

طبق آمار گمرک ایران واردات 19 تن شمش طلا با اختصاص 2.54 درصد از ارزش کل واردات کشور در 9 ماهه سال جاری رتبه چهارم اقلام عمده کالاهای وارداتی کشور را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در مدت مشابه سال گذشته، میزان واردات طلا نزدیک به صفر بوده است.

بر این اساس با توجه به امارهای منتشر شده، در آذر ماه امسال حدود 6 تن طلا وارد کشور و از طریق گمرکات ترخیص شده است. به نظر می رسد واردات طلا طی این مدت از یک میلیارد و دویست میلیون دلار عبور کرده است.

 در بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی آمده است؛ در صورت عدم ارائه تأییدیه تحویل، عرضه و فروش ارز از مرکز مبادله ارز و طلای ایران، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری مکلف به شکایت از واردکننده نزد سازمان تعزیرات حکومتی تحت عنوان عدم ایفای تعهد ارزی شده‌اند.

مرکز مبادله ارز و طلای ایران هم با صدور اطلاعیه‌ای تأکید کرد که "بخش نامه جدید رفع تعهد ارزی با طلا از تاریخ 7 دی ماه لازم الاجراست و عطف به ما سبق نمی شود. 

لذا از تاریخ 7 دی ماه 1402 به بعد بانک‏های عامل ملزم به ارائه فرم تعهدنامه پیوست شماره (16) بخش اول مجموعه مقررات ارزی به واردکنندگان طلا از محل ارز حاصل از صادرات خود بوده و ایشان نیز با هدف رفع تعهد ارزی وارداتی و صادراتی مکلف به پذیرش و امضای تعهدنامه موصوف هستند."

با این حال اما گروهی از تولیدکنندگان می گویند که مرکز مبادله هنوز آماده دریافت شمش‌های طلای وارداتی نیست و این موضوع را در نامه ای به وزیر اقتصاد اعلام کرده اند.

تولیدکنندگان فولاد در نامه‌ای به وزیر اقتصاد تأکید کرده اند که مرکز مبادله ارز و طلای ایران آماده دریافت طلای وارداتی نیست و بهتر است مثل روال قبل طلا را در بورس بفروشیم.