بانک مرکزی در دولت سیزدهم مهمترین اقدامات خود در مهار تورم را بر کنترل متغیرهای پولی به خصوص کاهش نرخ رشد نقدینگی متمرکز کرده؛ چرا که رشد نقدینگی مهمترین عامل تورم بشمار می‌رود.

در سال‌های گذشته، نرخ رشد نقدینگی بالا یکی از معضلات اصلی اقتصاد کشور محسوب می‌شد و بسیاری از کارشناسان اقتصادی هشدار داده بودند که تداوم نرخ رشد نقدینگی بالا اقتصاد کشور را در ورطه ابرتورم می‌اندازد.

این متغیر اقتصادی در پایان سال 1399 به رقم 40.6 درصد رسیده بود و در پایان مهرماه سال 1400 نیز رقم 31.1 درصد را تجربه کرده بود اما با تمرکز دولت سیزدهم بر کاهش نرخ رشد نقدینگی، این شاخص طی یک روند نزولی در پایان سال 1401 به 31.1 درصد رسید. بانک مرکزی در سال 1401 هدفگذاری خود برای نرخ رشد نقدینگی را 30 درصد اعلام کرده بود که رقم نهایی در این سال، با میزان هدفگذاری فاصله اندکی داشت.

در سال 1402 اما کنترل رشد نقدینگی با شدت بیشتری پیگیری شد. بانک مرکزی در این سال برنامه کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها و افزایش نسبت کفایت سرمایه بانک‌های ناتراز را در قالب بخشی از بسته سیاستی تثبیت اقتصادی با جدیت دنبال کرد.

در اثر این اقدامات، نرخ رشد نقدینگی در پایان اسفندماه 1402 با کاهش 16.5 واحد درصدی نسبت به ابتدای دولت سیزدهم به رقم 24.3 درصد رسید که کمترین میزان این شاخص در 5 سال گذشته را نشان می‌دهد.

بررسی تحولات بلندمدت نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ایران نیز نشان می‌دهد که نرخ رشد نقدینگی در پایان اسفندماه 1402 نسبت به متوسط 20 ساله، 25 ساله و حتی 62 ساله این شاخص میزان کمتری را نشان می‌دهد.

در بازه زمانی 20 ساله 1402-1382 متوسط رشد بلندمدت نقدینگی 28.5 درصد است که نشان می‌دهد رشد محقق شده 4.2 درصد کمتر از متوسط بلندمدت 20 ساله است.

در بازه بلند مدت 25 ساله 1402-1378 نیز متوسط رشد بلندمدت نقدینگی 28.2 درصد است که نشان می‌دهد رشد محقق شده 3.9 درصد کمتر از متوسط بلندمدت 25 ساله است.

همچنین در بازه زمانی 62 ساله 1402-1320 متوسط رشد بلندمدت نقدینگی 25.7 درصد است که نشان می‌دهد رشد محقق شده 1.4 درصد کمتر از متوسط بلندمدت 62 ساله است.

این آمار در حالی به دست آمده که بانک مرکزی هدفگذاری خود برای نرخ رشد نقدینگی در سال 1402 را 25 درصد اعلام کرده بود. بنابراین سیاستگذار پولی کشور نه تنها به اهداف از پیش تعیین شده خود رسیده، بلکه در کنترل متغیرهای پولی حتی بهتر از هدفگذاری خود نیز عمل کرده است.