بحث مضرات تشعشعات آنتن‌های BTS و خطر تشعشعات موبایلی موضوعی است که اگرچه اپراتورهای تلفن همراه همواره تلاش دارند بابت آن به کاربران خود و شهروندان اطمینان خاطر دهند اما با این حال همچنان این موضوع دغدغه بسیاری از مردم و مدیران محیط زیستی کشور به شمار می‌رود.

هفته گذشته معصومه ابتکار - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - از تدوین دستورالعمل پخش امواج در آینده نزدیک خبر داده و اظهار کرد: دکل‌های ارسال امواج جدید در تهران بدون مجوز شهرداری دیگر احداث نمی‌شود. 

به گفته او امواج یکی از دغدغه‌های مهم محیط زیست است که همانطور در شورای شهر هم پیگیر بودیم تولیدکنندگان امواج، همه آنتن‌ها با هر کاربری باید در قالب ضوابط و استانداردها فعالیت کنند. هر دستگاهی که موجی می‌فرستد، اگر ضوابط را رعایت کند، از نظر سازمان حفاظت محیط زیست اشکالی ندارد ولی دستگاه‌هایی که دارند فرای قانون عمل می‌کنند و استاندارد‌های را رعایت نمی‌کنند می‌خواهد آنتن‌های تلفن همراه باشد می‌خواهد مربوط به پارازیت ماهواره‌ها یا بی‌سیم سیستم بانکی باشد از هر جنسی باشد موجی که دارد فرستاده می‌شود باید در چارچوب ضوابط و استاندارد دقیق باشد.

در شورای شهر طی مصوبه‌ای همه آنتن‌ها را سازه تلقی کردند و بعد از تصویب این مصوبه هر کسی که دکل و آنتن را در شهر احداث می‌کرد باید از شهرداری مجوز می‌گرفت و در شهرداری مجوزها بررسی می‌شد. امیدواریم با قوانین و مقرراتی که پشتیبان این موضوع است جنبه نظارتی مسئله را در سازمان حفاظت محیط زیست پیگیری شود.

سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون به این شکل به موضوع امواج ورود نکرده است و بیشتر مسئولیت مسائل جدی و نهایی موضوع بر عهده وزارت بهداشت است و سازمان حفاظت محیط زیست هم نظارت عالیه روی این موضوع خواهد داشت. 

به گفته ابتکار منتهی باید یک سنجشی اتفاق بیفتد و نظارتی روی امواج باشد،‌ ما تازه باید تصمیم بگیریم به این موضوع ورود کنیم چون سازمان حفاظت محیط زیست تا الان ورود نکرده است. در شورای شهر ساز و کارهایی برای امواج پیش‌بینی شده است که امیدواریم در سازمان حفاظت محیط زیست هم ساز و کارهایی پیش بینی شود.

متصدی (معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست) نیز دکل‌هایی که امروز در شهر تهران نصب می‌شود را تابع دستور‌العمل‌های تدوین شده در شورای شهردانست و گفته است: وسایل دکل‌های مشترک مورد توجه قرار گرفته و سعی می‌شود تعداد دکل‌ها در شهرها را کم کنیم و بحث دکل‌های مشترک را داشته باشیم. همچنین فواصلی که رعایت می‌شود در مورد دکل‌ها از فواصل محیط های مسکونی 50 متر و از محیط های حساس مثل بیمارستان‌ها، مهدکودک‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس، 100 متر در نظر گرفته می‌شود.

اکنون این موارد در شهر تهران در حال اجراست و در ارتباط با دکل‌هایی که از قبل نصب شده‌اند و اشکالاتی دارند؛ طبق برنامه موجود قرار است بررسی شوند که هر کدام، آن شرایط و ضوابط لازم رعایت نکرده باشند به کمیسیون ماده 100 ارجاع داده می‌شود تا بررسی شود.

 اکنون نتایج تحقیقات گوناگونی که در کشورهای مختلف دنیا صورت گرفته در موارد متعدد گویای آن است که تشعشعات گوشی‌های موبایل می تواند خطر ابتلا به بیماریهایی چون سرطان را افزایش دهد اما با این وجود به نظر می‌رسد در دنیای امروز حذف این تکنولوژی ارتباطی به نوعی غیرممکن است و بی شک استفاده از تلفنهای همراه نیاز به دکل داشته و حتی خود گوشیها نیز تشعشعات خاص خود را دارند.

با این وجود می توان راه‌های مختلفی را مورد استفاده قرار داد که خطرات این بخش به حداقل برسد. برخی توصیه‌هایی که توسط پزشکان و متخصصان مختلف ارائه شده گویای آن است که استفاده طولانی مدت از گوشی‌های تلفن همراه می‌تواند موجب عوارضی همچون سردردهای مداوم، احساس درد در ناحیه گوش، بی‌خوابی و حتی پایین آمدن سرعت گوارش در بدن ‌شود. در این میان یکی از راهکارهای موثری که گفته می شود تاثیر بسزایی در کاهش تاثیرگذاری امواج دارد استفاده از هدفون‌ها و یا هندزفری موبایل است.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی بر این نکته دلالت دارد که استفاده از هندزفری بی سیم - بلوتوث - آسیب ناشی از تشعشعات مضر موبایل را تا 800 برابر کاهش می دهد و این در حالی است که طبق آخرین آمارها تنها 4 درصد مشترکان ایرانی از هندزفری و هدست استفاده می کنند.

نرخ استفاده از هندزفری و هدست بلوتوث در دنیا حدود 15 درصد برآورد شده و پیش بینی‌ها نشان می‌دهد که استفاده از هدست بلوتوث از سال 2009 تا 2014 در جهان به دو برابر افزایش یابد.

در این میان اگرچه ایران بزرگترین بازار هدستهای پشت گوشی در خاورمیانه به شمار می‌رود اما نرخ استفاده این فناوری در ایران کمتر از 4 درصد است.

راهکار دیگری که می توان برای کاهش تاثیر تشعشعات موبایلی به کار برد استفاده کمتر از تلفن همراه، کوتاه کردن مدت زمان مکالمات و جایگزینی پیامک به جای تماس است.

همچنین گفته می شود اگر فاصله افراد از دکلهای تلفن همراه بیشتر باشد امنیت آنها بالاتر خواهد بود که البته در این زمینه مدیران مخابراتی کشور بر این نکته تاکید دارند که تجهیزات آنها به گونه‌ای است که کمترین میزان مشکل را برای افراد ایجاد می کند و بر اساس آخرین و بالاترین استانداردهای جهانی خریداری شده است. 

همچنین گفته می شود مضرات تشعشعات تلفن همراه در زمانی که تلفن ها آنتن خوبی ندارند به مراتب بیشتر از سایر اوقات است و به همین دلیل کاربران باید هنگامی که قدرت سیگنال آنتن‌دهی ضعیف است موبایل خود را خاموش کنند و یا مکان مناسب‌تری را برای برقراری مکالمه پیدا کنند.

علاوه بر این برای کاهش پرتوگیری، افراد هنگام خرید گوشی، میزان SAR (نرخ جذب ویژه) مستندشده آن را از فروشنده درخواست کنند چرا که گفته می‌شود میزان SAR گوشی حتما باید کمتر از 2 وات بر کیلوگرم در مدت شش ثانیه باشد و این مقدار هرچه کمتر باشد آسیب‌های احتمالی کمتر خواهد بود.

همچنین بهتر آن است که کودکان زیر 12 سال از تلفن همراه استفاده نکرده و نوجوانان نیز حتی‌المقدور به جای برقراری تماس تلفنی، پیام کوتاه ارسال کنند. استفاده از تلفن همراه دردوران بارداری نیز باید محدود شود و تمامی کاربران در شرایط غیرعادی از جمله بیماری، سرماخوردگی، سردرد، جراحت، شکستگی موضعی، سوختگی و از این قبیل شرایط از موبایل استفاده نکنند.

علاوه بر این تاکید می‌شود که هنگام خواب و استراحت هم تلفن همراه خود را دور از سر خود قرار دهید و به ویژه از قرار دادن تلفن همراه در حال شارژ در کنار سر خودداری شود.