کشورها دیگر مثل گذشته تهدیدهای آمریکا را جدی نمی‌گیرند. یکی از دلایل مهم شکستن هیمنه آمریکا هم خود جمهوری اسلامی است که با اقدام‌های خود به‌ویژه در سال‌های اخیر ناتوانی ایالات متحده را نشان داده است.

برای نمونه با وجود هشدار ایالات متحده در مورد تحریم‌ها، هند قرارداد توسعه بندر چابهار در ایران را امضا کرده است که می‌تواند مسیر زمینی را برای کالای هندی به‌سمت آسیای مرکزی باز کند.

پس از امضای این قرارداد در تهران، «ودانت پاتل»، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به خبرنگاران گفت: هرکسی که به معاملات تجاری با ایران فکر می‌کند باید از خطر بالقوه تحریم‌ها آگاه باشد. تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران پابرجاست و ما به اجرای آن ادامه می‌دهیم.

در مقابل به نوشته دویچه وله، «سوبرامانیام جایشنکر» وزیر خارجه هند گفت ایالات متحده قبلاً این بندر را برای کمک و سوخت‌رسانی به مردم جنگ‌زده افغانستان باارزش دانسته بود.

کار روی پروژه چابهار از دو دهه پیش آغاز شد؛ زمانی که تحریم‌های شدیدی توسط دونالد ترامپ علیه ایران در سال ۲۰۱۸ اعمال شد، اما هند و ایران کار را رها نکردند.

اسحاق‌دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان نیز ۱۹ اردیبهشت با نادیده گرفتن هشدارهای آمریکا درباره روابط تجاری با ایران، به‌ویژه در زمینه پروژه مشترک خط لوله انتقال گاز میان دو کشور گفت نمی‌توان به پاکستان امر و نهی کرد و این کشور در تصمیم‌گیری‌هایش تنها منافع خود را در نظر می‌گیرد.

روزنامه پاکستانی دان در این باره گزارش داد: دار در یک نشست خبری در اسلام‌آباد در پاسخ به پرسشی درباره این پروژه گفت ما باید مراقب منافع خود باشیم و تعهدهای خود را در نظر بگیریم و دولت باید با در نظر داشتن منافع پاکستان درباره کاری که می‌خواهیم انجام بدهیم، زمان و چگونگی آن تصمیم‌گیری کند، فارغ از اینکه آمریکا و دیگر کشورها چه می‌گویند.

عبور از تحریم‌های نفتی

بلومبرگ نیز اوایل اردیبهشت‌ در گزارشی نوشت: در حالی که قانون‌گذاران آمریکایی در واکنش به پاسخ ایران به حمله رژیم صهیونیستی، در تلاش برای اقدام‌های جدیدی هستند، بازار انتظار ندارد هرگونه تحریم جدید، تأثیری بر صادرات نفت ایران داشته باشد. معامله‌گران نفت هم در مورد تحریم‌های آمریکا بی‌تفاوت هستند.

در ادامه همین وضع، روزنامه چپگرای وال‌استریت ‌ژورنال آمریکا در گزارش خود با اشاره به اینکه «هدف از تحریم‌ها و کنترل‌های صادراتی غرب، تحت فشار قرار دادن دشمنان آمریکا بوده است»، نوشت: غرب با استفاده از قدرت دلار تلاش کرده است دولت‌های قدرتمند را تحت فشار قرار دهد تا آنها بدون درگیری نیروی نظامی تسلیم شوند، اما آنها به‌طور ناخواسته یک اقتصاد سایه در جهان ایجاد کرده‌اند که دشمنان اصلی آمریکا را به هم پیوند می‌دهد و چین را به‌عنوان دشمن اصلی واشنگتن در مرکز قرار داده است.

این رسانه مشهور ادامه داد: محدودیت‌های مالی و تجاری بی‌سابقه علیه روسیه، ایران، ونزوئلا، کره شمالی، چین و کشورهای دیگر با محدود کردن دسترسی به کالاها و بازارهای غربی، اقتصاد آنها را تحت فشار قرار داده است، اما به گفته مقام‌های غربی و داده‌های گمرکی، پکن به طور فزاینده‌ای با تقویت روابط تجاری خود، این تلاش‌های تحت رهبری ایالات متحده را خنثی کرده است.

بلوک کشورهای تحریم‌شده، مصون شده‌اند

به نوشته وال‌استریت ژورنال، اکنون بلوک کشورهای تحریم‌شده در مجموع از مزیت مقیاسی که بتواند از آنها در برابر جنگ اقتصادی واشنگتن محافظت کند، برخوردار شده‌اند و در حال تجارت با یکدیگر در تمام زمینه‌ها از پهپاد و موشک گرفته تا طلا و نفت هستند.

دانا استراول، مقام سابق وزارت دفاع آمریکا و تحلیلگر اندیشکده واشنگتن برای سیاست‌های خاور نزدیک در این باره گفت: چین رقیبی راهبردی است که از اراده و توانایی لازم برای تغییرشکل نظم فعلی جهانی را دارد.

لی پنگ‌یو، سخنگوی سفارت چین در واشنگتن نیز با دفاع از سیاست‌های پکن تصریح کرد: این کشور به هیچ‌یک از طرف‌های درگیر در جنگ اوکراین سلاح نمی‌فروشد. چین در حال انجام مبادلات تجاری و اقتصادی معمول با کشورهای مربوطه بر اساس اصل برابری و نفع دوجانبه است.

وی افزود: تجارت‌های مربوط به موجب قوانین بین‌المللی قانونی و مشروع هستند و باید مورد احترام و محافظت قرار گیرند.

نیازهای تجاری کشورهای تحریم‌شده همسو هستند

وال‌استریت ‌ژورنال با تأکید بر اینکه «نیازهای تجاری بلوک کشورهای تحریم‌شده همسو است»، اظهار کرد: در یکسوی معادله، چین اقدام به خریداری نفت از سه قدرت در اوپک، یعنی روسیه، ایران و ونزوئلا می‌کند و این کشورها در عوض به موجب این مبادلات، منابع مالی لازم را برای خریداری کالاهای تحریم‌شده از چین کسب می‌کنند.

کیمبرلی دوناوان، تحلیلگر مسائل اقتصادی در اندیشکده شورای آتلانتیک هم اظهار کرد: درآمد نفتی از جانب چین اقتصادهای ایران و روسیه را سر پا نگاه می‌دارد و به‌علاوه تحریم‌های غرب را تضعیف می‌کند.

به گفته وی، استفاده این کشورها از ارز و نظام پرداختی چین برای انجام مبادلات یادشده موجب می‌شود مسئولان غربی به داده‌های مالی دسترسی نداشته باشند و در نتیجه از توانایی محدودی برای اجرای تحریم‌ها برخوردار شوند.

همکاری فنی و بانکی ایران و ونزوئلا

این رسانه آمریکایی همچنین نوشت: داده‌های گمرکی مربوط به چین و روسیه نشان می‌دهد پکن توانسته است جای خالی دسترسی نداشتن مسکو به کالاهای غربی دارای کاربری دوگانه را پر کند. برای مثال، یک شرکت دفاعی چین به نام «پولی تکنالوجیز» بین ماه‌های سپتامبر (شهریور) و دسامبر(دی) سال گذشته میلادی اقدام به ارسال حدود ۲۴ محموله به یک شرکت نظامی روسیه‌ای تولیدکننده بالگردهای نظامی و غیرنظامی کرد.

وال‌استریت ‌ژورنال در بخش دیگری از این گزارش نیز به نقل از مقام‌های آمریکایی و داده‌های گمرکی مدعی شد ایران در حال تأمین سلاح و ارائه کمک‌های فنی برای زیرساخت‌های انرژی و عرضه برخی کالاهای تحریم‌شده به کشور ونزوئلاست.

ونزوئلا هم در ازای آن، اقدام به عرضه طلا به ایران کرده که کالایی به‌شمار می‌آید که رهگیری آن در سراسر دنیا دشوار است و تبدیل‌پذیری‌اش امکان دور زدن نظام بانکی غرب را برای کشورهای تحریم‌شده فراهم می‌کند.