طبق گزارشات مرکز پژوهش‌های مجلس، احتکار مسکن باعث سرمایه‌ای شدن خانه‌ها و رشد قیمت اجاره شده است؛ بر همین اساس هم مجلس شورای اسلامی جهت شناسایی خانه‌های خالی مصوب کرد مردم اطلاعات خانه‌های خود را در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند تا این سامانه مرجع اطلاعاتی سکونت افراد شود. سرانجام سامانه املاک و اسکان از فروردین سال ۱۴۰۰ راه اندازی شد؛ اگرچه راه‌اندازی این سامانه پیش از این به وزارت راه و شهرسازی تکلیف شده بود.

در نهایت دولت هم حمایت خود از این موضوع را اعلام کرد و در همین راستا تیر ۱۴۰۱ معاون اول وقت رئیس جمهور، مخبر در نامه‌ای به دستگاه‌ها ابلاغ کرد که ارائه خدمات به افراد بدون کد یکتا سامانه املاک و اسکان ممنوع است.

اکنون به گفته مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی بیش از ۲۰ دستگاه به سامانه املاک و اسکان متصل هستند اما برخی از بخش‌ها هم همچنان به این سامانه متصل نشده‌اند. یکی از دستگاه‌هایی که باید سامانه‌های خود را به سامانه املاک و اسکان متصل کند بانک مرکزی است.

حوالی اردیبهشت بود که بانک مرکزی هم خبر از اقدامات خود برای پیوستن شبکه بانکی به سامانه املاک و اسکان داد و در این راستا آمنه نادعلی‌زاده، مدیر اداره توسعه و تدوین مقررات نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود: بر اساس بند ۷ تبصره ۸ ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال ۹۹ افراد باید محل سکونت خود را به سامانه املاک و اسکان اظهار کنند. بر این اساس این سامانه امکانی را فراهم کرده که عموم مردم می‌توانند با مراجعه به سایت اطلاعات سکونت خود را ارائه کنند.

این مقام مسئول در ادامه بیان کرد: در همین قانون قید شده که اگر فردی محل سکونت خود را اعلام نکرد از دریافت برخی خدمات از جمله خدمات بانکی محروم شود. یعنی اگر بناست خدمت بانکی ارائه دهیم بایستی محل سکونت و اظهار محل سکونت فرد در سامانه املاک و اسکان را مدنظر قرار دهیم.

نادعلی‌زاده افزود: در بانک مرکزی بناست به شکل پایلوت در خصوص دسته چک این موضوع بررسی و لحاظ شود. یعنی هنگامی که مشتری مراجعه کرده و می‌خواهد دسته چک دریافت کند اطلاعات آن در سامانه املاک و اسکان بررسی شود که خود اظهار کرده است یا خیر؟ حالا با نظرداشت این موضوع دسته چک به فرد اعطا خواهد شد. این طرحی است که به شکل پایلوت پیگیری می‌شود و در گام‌های بعدی هم می‌تواند سایر خدمات بانکی از جمله افتتاح حساب محدودتر شود.

او در نهایت می‌گوید: اجرای این طرح خیلی زمان دوری نخواهد بود. باید از لحاظ زیرساختی یکسری اقدامات فنی صورت گیرد و این اقدامات فنی تکمیل شود تا بتوانیم کار را اجرایی کنیم. در وهله نخست سیستم بانکی باید بتواند با سامانه املاک و اسکان ارتباط بگیرد که ما زیرساخت‌های مربوطه را آماده کردیم و منتظر هستیم اطلاعات به ما تحویل داده شود تا گام اجرایی برداشته شود ولی در نهایت در برنامه‌های بانک مرکزی است که این موضوع در فصل بهار اجرایی شود.

۱۵ تیر سامانه بانک مرکزی به سامانه املاک و اسکان متصل خواهد شد

حالا در تازه‌ترین پیگیری‌ها برای آخرین جزئیات از اتصال شبکه بانکی به سامانه املاک و اسکان مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در جمع خبرنگاران گفت: براساس آخرین گزارش‌ها ۱۵ تیر سامانه بانک مرکزی به سامانه املاک و اسکان متصل خواهد شد؛ اما در مرحله اول در صورت ثبت نام نکردن افراد در سامانه املاک و اسکان جلوی انجام عملیات‌های بانکی و صدور دسته چک گرفته نخواهد شد و فقط هشدار داده می‌شود و پس از مدت کوتاهی جلوی صدور دسته چک جدید برای کسانی که در سامانه املاک و اسکان ثبت نام نکرده اند گرفته خواهد شد.

اما اهمیت اتصال دستگاه‌ها به سامانه املاک و اسناد برای کمک به شناسایی خانه‌های خالی چه میزان است؟ در همین راستا هم اقبال شاکری عضو کمیسیون عمران مجلس اعلام کرده بود: شناسایی خانه‌های خالی از طریق ثبت نام در سامانه املاک و اسکان، نقش بسیار موثری در بهبود وضعیت بازار مسکن دارد و باعث می‌شود که بخش عمده‌ای از مشکلات در حوزه مسکن به ویژه بازار اجاره کنترل شود. دولت باید با همکاری تمامی دستگاه‌ها هرچه سریع‌تر این موضوع را پیگیری و دنبال کند تا از این طریق بتوانیم سوداگران و دلالان را حذف کنیم و از سوی دیگر عرضه این واحد‌ها به بازار مسکن، می‌تواند بخش زیادی از مشکلات مسکن را در کشور برطرف کند.

حالا باید منتظر ماند که آیا سرانجام در ۱۵ تیرماه سامانه‌های بانک مرکزی به سامانه املاک و اسکان متصل خواهد شد؟ اتصالی که می‌تواند گامی موثر در جهت اجرای مطلوب یک بند قانونی باشد.