ایران معاملات گواهی صرفه‌جویی انرژی در بورس انرژی ایران در تیر ۱۴۰۳ در حالی آغاز شد که می‌توان این گواهی را ابزار نوین سرمایه‌گذاری در حوزه صرفه‌جویی انرژی در کشور دانست؛ به‌نحوی که بخشی از نقدینگی سرگردان جامعه روانه پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی شود؛ سرمایه‌گذاران در این پروژه‌ها از درآمد حاصل از فروش این انرژی صرفه‌جویی شده در بازار سرمایه منتفع می‌شوند.

در این زمینه علی نقوی - مدیرعامل بورس انرژی ایران - ، گواهی صرفه‌جویی انرژی را ابزار غیرقیمتی تامین مالی خواند و گفت: فعالانی که در پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی و صرفه‌جویی گاز در کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند با استفاده از گواهی صرفه‌جویی انرژی این امکان را پیدا می‌کنند تا میزان صرفه‌جویی حاصل شده را برای یک دوره معین در اختیار داشته باشند و با عرضه آن در تابلو گواهی صرفه‌جویی انرژی بازار اوراق بهادار بورس انرژی ایران از درآمد حاصل از آن منتفع شوند.

وی گفت: در سمت تقاضا نیز خریداران این گواهی‌ها می‌توانند از آن برای در امان ماندن از قطعی گاز در زمان اوج مصرف استفاده کنند؛ به این ترتیب این ابزار به کمک صنایع کشور در تامین گاز مصرفی و استمرار فعالیت در فصول پیک‌بار می‌آید. در عین حال از آنجایی که این گواهی بر مبنای صرفه‌جویی انجام شده منتشر می‌شود، راهکاری مناسب برای کاهش ناترازی انرژی در کشور نیز هست.

نقوی افزود: امیدوارم با همکاری مناسبی که میان بورس انرژی ایران، سازمان برنامه و بودجه و شرکت ملی گاز شکل گرفته است؛ روز به روز بر عمق این بازار افزوده شود.

مزایای چند وجهی

مدیرعامل بورس انرژی به مزایای چندوجهی انتشار اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی در کشور اشاره کرد و گفت: مصرف‌کنندگان گاز در کشور در زمره منتفعان این راه‌اندازی این معاملات هستند. با راه‌اندازی تابلو گواهی صرفه‌جویی انرژی بازار اوراق بهادار بورس انرژی ایران، مصرف‌کنندگان این امکان را پیدا می‌کنند تا با خرید این گواهی‌ها در دوران اوج یا غیر اوج مصرف گاز از شمول قطعی گاز خارج شده و به این ترتیب برای استمرار فعالیت خود در تمامی برهه‌های زمانی اقدام کنند. به این ترتیب، این ابزار به کاهش ناترازی گاز صنایع کمک می‌کند؛ به نحوی که صنایع فرصت تولید بیشتر را پیدا کنند. در عین حال، در شرایط کنونی مصرف‌کنندگانی که بیش از الگوی مصرف نسبت به مصرف گاز یا برق اقدام می‌کنند؛ مشمول جرایمی می‌شوند. این مصرف‌کنندگان با راه‌اندازی این تابلو این امکان را پیدا کرده‌اند تا با خرید گواهی نسبت به تصفیه جریمه پرمصرفی اقدام کنند.

به گفته نقوی، این ابزار معاملاتی مزایای متعددی برای سمت عرضه نیز به همراه دارد. در ایران دولت تولیدکننده و تامین‌کننده گاز مصرفی در کشور است. راه‌اندازی این بازار فرصتی برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به اجرای پروژه‌های صرفه‌جویی است، در شرایطی که دولت با محدودیت در تامین منابع مالی مواجه است؛ شکل‌گیری این بازار با کاهش فشار مالی بر دولت نیز به سود سمت عرضه خواهد بود. همچنین پس از عمق گرفتن این بازار، این امکان فراهم می‌شود تا تامین مالی پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق فروش گواهی صرفه‌جویی انرژی به عموم مردم مهیا شود و بنابراین نقش مردم در تامین مالی این پروژه‌ها افزایش یابد.

گواهی سفید الگوی گواهی صرفه‌جویی انرژی

مدیرعامل بورس انرژی ایران در ادامه گفت: استفاده از ابزار گواهی صرفه‌جویی انرژی در دنیا به نوعی مسبوق به سابقه است. در کشورهایی نظیر انگلستان و هند گواهی سفید مورد معامله قرار می‌گیرد که کارکردی مشابه گواهی صرفه‌جویی انرژی دارد. در دنیا از گواهی‌های سفید به عنوان پرداخت جریمه پرمصرفی استفاده می‌شود؛ این در حالی است که این گواهی‌ها در تعریف داخلی تغییراتی یافته‌اند و گواهی صرفه‌جویی انرژی علاوه بر آنکه در تامین جریمه پرمصرفی کارکرد دارد؛ مشوقی برای سرمایه‌گذاری در حوزه مدیریت مصرف گاز نیز خواهد بود.

گامی در راستای تحقق جهش تولید

نقوی به نقش ابزار نوین بورس انرژی ایران در تحقق شعار سال یعنی جهش تولید به کمک مردم اشاره کرد و گفت: صنایع کشور با خرید این گواهی‌ها از شمول قطعی گاز خارج شده و این موضوع زمینه‌ساز رشد تولید در این بخش می‌شود. همچنین عموم مردم نیزاین امکان را پیدا می‌کنند تا با خرید گواهی‌های صرفه‌جویی در اجرای پروژه‌های صرفه‌جویی مشارکت داشته باشند و از این منظر در رشد تولید صنایع سهمی شوند.

وی افزود: کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی امکان حضور در بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی و محیط زیست را دارند؛ اما برای اعمال این گواهی در تامین قبوض، لازم است حتما دارنده این قبوض، مشترک شرکت‌های ملی گاز ایران باشد و در نهایت نیز هر مشترک تا سقف قرارداد با شرکت ملی گاز می‌تواند از این گواهی‌ها برای دریافت گاز در دوران اوج و غیر اوج اقدام کند.

بازگشایی از روز بهینه‌سازی مصرف

نقوی گفت: معاملات اوراق گواهی صرفه‌جویی انرژی محقق شده گاز طبیعی از امروز (سه‌شنبه دوازدهم تیر ماه) در تابلو گواهی صرفه‌جویی انرژی بازار اوراق بهادار بورس انرژی ایران به شکل حراج پیوسته آغاز خواهد شد. روزهای معاملاتی این ابزار از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر خواهد بود؛ تمامی سرمایه‌گذاران می‌توانند با مراجعه به کارگزاران عضو بورس انرژی ایران که نشانی آن‌ها در سایت بورس انرژی ایران نیز درج شده نسبت به خرید گواهی صرفه‌جویی انرژی اقدام کنند.

وی افزود: ساز و کار اعمال یا تحویل گواهی صرفه‌جویی انرژی به صورت تفصیلی در بورس انرژی درج می‌شود؛ اما به شکل خلاصه مشترکین متناسب با دوره اوج یا غیر اوج بار، مهلت زمانی مشخص دارند تا از طریق بورس انرژی درخواست خود برای عدم قطع گاز را به شرکت ملی گاز ایران ارائه کنند؛ شرکت ملی گاز ایران نیز براساس دریافت این درخواست‌ها نسبت به تحویل آن در دوره مصرف اقدام خواهد کرد.