بازار خودرو پس از یک دوره کوتاه رشد قیمت در میانه تیر، این روزها تا حدی سر به زیر شده و در آرامش قیمتی به سر می‌برد، اتفاقی که بی‌ارتباط با نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم نیست.طی کمتر از چهار ماهی که از سال جدید گذشته، بازار خودرو افت‌وخیزهای زیادی را تجربه کرده است؛ به‌خصوص در نیمه دوم فروردین، مقطعی از اردیبهشت و حدفاصل یک‌هفته‌ای بین برگزاری دور نخست و دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری.

در نیمه دوم فروردین، بازار خودرو به تبعیت از رشد انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز (که ریشه در تنش میان ایران و اسرائیل داشت) روندی صعودی به خود گرفت؛ به‌طوری‌که در این دوره بالاترین ارتفاع قیمت در تاریخ بازار خودروی ایران ثبت شد، اما پس از مدتی کوتاه روند نزولی به خود گرفت. در واقع کاهش تنش بین ایران و اسرائیل و دور شدن آنها از جنگی گسترده علیه یکدیگر، انتظارات تورمی و قیمت ارز را نزولی کرد و بازار خودرو هم افت قیمت را به خود دید.

اما بازار خودرو حدفاصل برگزاری دور نخست و دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، با صعود قیمت مواجه شد، هرچند ارتفاع قیمت به رکورد فروردین نرسید. به نظر می‌رسد انتظار شهروندان و بازارها نسبت به نتیجه انتخابات، سبب بالا رفتن انتظارات تورمی و قیمت ارز شد و بازار خودرو نیز رشد قیمت را تجربه کرد.

این در حالی است که روز بعد از دور دوم انتخابات و پس از اعلام نام مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران، بازارها از این انتخاب استقبال کردند و در این بین، قیمت خودرو هم در مسیر نزول قرار گرفت.

مرور رفتار قیمتی خودروهای داخلی و مونتاژی در یک هفته اخیر (هفته پس از انتخابات دور دوم ریاست‌جمهوری) نشان می‌دهد قیمت‌ها حداقل ۱۰میلیون تومان افت داشته‌اند. هرچند تا به امروز (پس از اعلام نتیجه نهایی انتخابات) افت قیمت اندکی در بازار خودرو به ثبت رسیده، با‌این‌‌حال نکته مهم دیگر ماجرا این است که اگر نتیجه انتخابات به نفع کاندیدای دیگری بود، به احتمال فراوان قیمت خودرو نه تنها همین افت جزئی را تجربه نمی‌کرد، سر به صعود هم می‌گذاشت.

بنابراین درست است که نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری نتوانسته شوک بزرگی (در راستای افت قیمت) به بازار خودرو وارد کند (حداقل تا به امروز)، اما توانسته مانع شوکی بسیار بزرگ (در مسیر رشد قیمت) به این بازار شود. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فعالان خودرو، اگر نتیجه انتخابات طور دیگری رقم می‌خورد، واکنش بازارها به این اتفاق منفی بود (منفی از این جهت که انتظارات تورمی بالا می‌رفت و به تبع آن، منحنی قیمت در بازارهای مختلف اعم از ارز، سکه و خودرو نیز صعودی می‌شد).نتیجه انتخابات اما سبب شد ضمن توقف روند صعودی قیمت در بازارها از جمله خودرو، آرامشی نسبی مهمان آنها شود.

آرامش پایدار؟

اما پرسشی که احتمالا در ذهن بسیاری از مشتریان بازار خودرو وجود دارد، درباره آینده قیمت‌ها به‌خصوص با توجه به برگزاری انتخابات ریاست‌‌جمهوری آمریکا در آبان امسال است. در نگاه نخست طبعا انتخابات ریاست‌جمهوری کشوری آن سر دنیا نباید دخلی به بازار خودرو در این سر دنیا داشته باشد، اما به دلایلی این دو به هم مرتبط‌اند. نامزد حزب جمهوری‌خواه آمریکا دونالد ترامپ است، کسی که مواضع سرسختانه‌اش در قبال ایران بر کسی پوشیده نیست. ترامپ کسی بود که توافق هسته‌ای و برجام را با وجود نقش پررنگ آمریکا در آن، نقض کرد و تحریم‌هایی سنگین را علیه ایران به اجرا درآورد. وی در انتخابات قبلی آمریکا از جو بایدن شکست خورد، اتفاقی که سبب شد تا حدی و برای مدتی هرچند کوتاه آرامش به بازارهای ایران برگردد.

این موضوع از آن جهت بود که احتمال می‌رفت با آمدن بایدن به کاخ سفید، ایران و آمریکا توافق هسته‌ای و برجام را احیا کنند.بنابراین افت قیمت در بازارها ناشی از کاهش انتظارات تورمی بود که خود ریشه در احتمال بازگشت ایران و آمریکا به برجام داشت.

حالا نیز که صحبت از بازگشت ترامپ به کاخ سفید است، بیم آن می‌رود وی فشار بر ایران را افزایش داده و تحریم‌ها را سنگین‌تر از آنچه هست، کند. حتی اگر ترامپ چنین اقدامی را انجام ندهد و در صورت ورود به کاخ سفید، سیگنال توافق به ایرانی‌ها بفرستد، اثر روانی انتخاب وی به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا حداقل تا قبل از این احتمال (اعلام تمایل وی به توافق با ایران) بازارهای کشور را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. این موضوع از آن جهت است که شهروندان ایرانی تصور می‌کنند ترامپ حلقه تحریم‌ها را تنگ‌تر خواهد کرد و از همین روست که نزدیک شدن وی به کاخ سفید، انتظارات تورمی را در ایران بالا خواهد برد.

بنابراین به نظر می‌رسد اگر در این میان اتفاق خاصی رخ ندهد (مثلا ایران و اسرائیل بار دیگر دچار تنش مانند آنچه در فروردین رخ داد، نشوند) بازارهای داخلی از جمله خودرو آرامش نسبی‌شان را حفظ خواهند کرد. اما با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا و در صورتی که ترامپ در نظرسنجی‌ها پیش باشد و احتمال رئیس‌جمهور شدنش قوت بگیرد، احتمالا انتظارات تورمی در ایران در مسیر صعودی قرار می‌گیرد و اینجاست که منحنی قیمت در بازار خودرو بار دیگر سر بالا خواهد شد. البته عوامل دیگری مانند رشد عرضه و همچنین اجرایی شدن قانون واردات خودروهای دست‌دوم می‌تواند به نزولی شدن قیمت خودرو در آینده کمک کند، مشروط بر اینکه انتظارات تورمی تحت لوای اتفاقات سیاسی بالا نرود و قیمت ارز جهش نداشته باشد.

در‌حال‌حاضر واردات خودروهای صفر نسبتا کند پیش می‌رود و تولید هم پایین آمده و واردات دست‌دوم‌ها نیز در محاق است؛ در‌حالی‌که اگر عکس این ماجراها برقرار بود، با توجه به آرامش «انتظارات» و بازار ارز، افت قیمت بیشتری نصیب بازار خودرو می‌شد.

افت قیمت تا 75میلیون تومان

طبق محاسبات، میانگین قیمت خودرو نسبت به یک هفته تا 10 روز گذشه، نزولی بوده و 2درصد افت کرده است.

بیشتر خودروهای داخلی افت قیمت 10میلیون تومانی را نسبت به دوران قبل از برگزاری دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری تجربه کرده‌اند، هرچند در جمع مدل‌های داخلی و مونتاژی، افت قیمت‌های بالاتر نیز به چشم می‌آید.به عنوان مثال، پژو 207 دنده‌ای 10 میلیون تومان کاهش قیمت داشته، اما تارا اتومات 75میلیون تومان افت قیمت داشته است. یا مثلا دیگنیتی پرایم افت قیمت 20میلیون تومانی در بازه زمانی تحت بررسی داشته، اما شاهین 10میلیون تومان کاهش قیمت را به خود دیده است.