ایران و پاکستان از دهه هشتاد تاکنون تلاش‌هایی برای توسعه مناسبات تجاری داشتند؛ برای مثال در سال ۱۳۸۲ ایران و پاکستان یک موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی منعقد کردند، اما از سال ۱۳۹۷ واردات بیش از ۲۰۰۰ قلم کالا ممنوع شد و خیلی از کالاهای موجود در توافق نامه تعرفه ترجیحی ایران و پاکستان نیز در این لیست قرار گرفتند. اما اواخر سال گذشته مسئولان سازمان توسعه تجارت اعلام کردند موافقتنامه تجارت ترجیحی با پاکستان احیا شده و موافقتنامه تجارت آزاد با پاکستان هم با این کشور شروع شده و در مراحل نهایی تبادل لیست است.

سید محمدصادق قنادزاده - معاون ارتقای کسب و کارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت - هم اردیبهشت ماه اعلام کرده بود که در این رابطه چهار دور مذاکره انجام شده و تبادل لیست و سند انجام شده و ایران منتظر پاسخ طرف پاکستانی است. حالا بر اساس آخرین اخباری که وزیر صمت اعلام کرده، وزیر پاکستان در دو ماه آینده برای نهایی کردن این لیست به ایران خواهد آمد.

گفتنی است در سال‌های اخیر دو کشور برای رسیدن به تجارت ۱۰ میلیارد دلاری هدف‌گذاری کردند. همچنین در سند ۵ ساله همکاری دو کشور دیده شده که تجارت ایران و پاکستان تا سال ۱۴۰۳ به ۵ میلیارد دلار برسد که باید دید محقق می‌شود یا نه؟.

البته معاون ارتقای کسب و کارهای بین‌المللی سازمان توسعه تجارت پیش‌تر گفته بود که اگر تجارت غیررسمی بین دو کشور به تجارت رسمی تبدیل شود، همین الان هم تجارت ۵ میلیارد دلاری محقق شده است. چرا که تجارت رسمی دو کشور حدود ۲.۵ میلیارد دلار است، اما اگر تجارت غیررسمی هم محاسبه شود حداقل دو برابر این رقم است.

جزئیات تجارت ایران و پاکستان در سال‌ ۱۴۰۲

بررسی آمار تجارت بین ایران و پاکستان نشان می‌دهد تراز تجاری ایران با پاکستان به لحاظ ارزشی طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱ همواره به نفع ایران بوده، اما طی دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ واردات ایران از پاکستان از سرعت رشد به مراتب بالاتری در مقایسه با صادرات ایران به پاکستان داشته و سهم برنج نیز از کل ارزش صادرات ایران از این کشور بیش از ۸۵ درصد بوده است.

تجارت غیر نفتی ایران و پاکستان در سال گذشته، به بیش از ۴.۹ میلیون تن به ارزش ۲.۷ میلیارد دلار رسید که این میزان نسبت به سال ۱۴۰۱ با رشد ۱۴.۷ درصدی در وزن و ۱۰ درصدی در ارزش همراه بود.

از این میزان بیش از ۴.۳ میلیون تن کالا، به ارزش ۲.۰۷ میلیارد دلار سهم صادرات ایران به پاکستان بوده که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۲۳ درصدی در وزن و ۳۹ درصدی در ارزش داشته است. واردات ایران از پاکستان هم در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۵۵۴ هزار تن کالا، به ارزش ۶۷۳.۹ میلیون دلار رسیده که این میزان نسبت به سال قبل کاهش ۲۶ درصدی در وزن و ۳۳ درصدی در ارزش داشته است. عمده‌ترین دلیل این کاهش، افزایش تولید برنج در کشور و عدم نیاز به واردات این محصول مانند سال‌های قبل از کشورهایی نظیر پاکستان و هند بوده است.