به نقل از اداره کل امور اوپک، مجامع و سازمان‌های بین‌المللی وزارت نفت، طبق تحقیقات مؤسسه تحقیقاتی ریستاد انرژی، با توجه به رشد جمعیت، توسعه اقتصادی و تغییر به سمت انرژی پاک‌تر، انتظار می‌رود مصرف گاز هند تا سال ۲۰۴۰ دو برابر شود و از ۶۵ میلیارد مترمکعب (Bcm) در سال ۲۰۲۳ به ۱۱۳.۷ میلیارد مترمکعب برسد.

در این میان با جهش ۵۱ درصدی تولید داخلی گاز طبیعی طی دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ و رسیدن به سطح ۳۶.۷ میلیارد مترمکعب گاز در سال، بخشی از تقاضای داخلی هند تأمین می‌شود، اما این افزایش برای پاسخ به تقاضای فزاینده گاز طبیعی این کشور کافی نخواهد بود، در نتیجه هند همچنان برای تأمین نیازهای انرژی آینده خود، به‌شدت به واردات متکی باقی می‌ماند، بنابراین مقام‌های دولت هند با درک این افزایش تقاضای گاز، امنیت تجاری خود را با امضای قراردادهای بلندمدت تا سال ۲۰۳۰ و پس از آن تقویت کرده‌اند. این قراردادها به محافظت از هند در برابر نوسان‌های قیمت جهانی و اختلالات زنجیره تأمین کمک می‌رساند و جریان ثابت گاز را برای حمایت از اقتصاد در حال رشد این کشور تضمین می‌کند.

تقویت نقش هند در بازار ال‌ان‌جی

از سوی دیگر با اجرای این توافق‌ها، هند نه‌تنها امنیت انرژی خود را افزایش می‌دهد، بلکه موقعیت خود را در بازار جهانی گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) تقویت می‌کند و حرکت خود را به سمت ترکیب انرژی پاک‌تر پیش می‌برد.

با این حال وابستگی شدید هند به زغال‌سنگ برای تولید برق واضح است، به‌ویژه در طول موج‌های گرمای اخیر که به‌طور موقت باعث افزایش مصرف زغال‌سنگ، در کنار ال‌ان‌جی برای تولید برق شده است. با توجه به این موضوع، گاز اکنون تنها ۲ درصد از ترکیب انرژی هند را تشکیل می‌دهد، زیرا تمرکز این کشور بر گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر مانند زغال‌سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر است.

در واقع مقدار برق تولیدی از زغال‌سنگ تا سال ۲۰۴۰ کاهش ندارد و در حالی که انتظار نمی‌رود تولید برق از گاز طبیعی، محرک اصلی تقاضای گاز هند باشد، اما مصرف این بخش می‌تواند بسته به سیاست‌های ترویج جایگزینی زغال‌سنگ با گاز یا اعمال مالیات کربن با رشد بیشتری همراه شود.

کوشال رامش (Kaushal Ramesh)، معاون بخش تحقیقات گاز طبیعی مؤسسه تحقیقاتی ریستاد انرژی با اشاره به رشد قابل‌توجه تقاضای ال‌ان‌جی هند در آینده گفت: «با نگاهی به آینده، گام بعدی راهبردی این کشور می‌تواند تداوم معاملات با منطقه خاورمیانه باشد. مجاورت جغرافیایی دو منطقه، همراه با حجم قابل‌توجهی از تولید ال‌ان‌جی بدون قرارداد در خاورمیانه، فرصتی عالی برای هند فراهم می‌کند تا شرایط مطلوب خود را تضمین کند. در واقع این یک رابطه ایده‌آل خریدار و فروشنده است که می‌تواند به تأمین نیازهای انرژی هند کمک کند. این کشور در موقعیت مناسبی برای اهداف صادراتی تولیدکنندگان خاورمیانه قرار دارد، به‌طوری که در این منطقه تا سال ۲۰۳۵ حدود ۱۰۰ میلیون تن در سال ال‌ان‌جی بدون قرارداد فروش خواهد بود».

افزایش تقاضای گاز طبیعی در هند برای تضمین امنیت غذایی

بنابراین تقاضای آتی گاز هند را چند بخش ازجمله شبکه توزیع گاز شهری (CGD)، همچنین صنایع کود شیمیایی، پالایش و پتروشیمی شکل خواهند داد. تولید اوره در هند به‌شدت به گاز طبیعی به‌عنوان مواد اولیه کلیدی وابسته است، به‌ویژه اینکه جایگزین‌های محدودی در کوتاه‌مدت در دسترس است. از آنجا که دولت هند امنیت غذایی کامل را هدف قرار داده است، به ارائه یارانه‌های قابل‌توجهی برای تولید اوره ادامه خواهد داد، در نتیجه تقاضای ثابتی برای گاز در این بخش بدون توجه به نوسان‌های قیمتی وجود خواهد داشت.

پس از راه‌اندازی مجدد موفقیت‌آمیز چهار کارخانه تولید کود مبتنی بر گاز در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، تولید اوره هند به ۳۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ رسید. این مقدار هنوز کمتر از تقاضای ۳۵ میلیون تنی اوره در آن سال بود که نشان‌دهنده ظرفیت و امکان رشد بیشتر این بخش در کوتاه‌مدت است. در همین حال افزایش تقاضای فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی می‌تواند ظرفیت پالایش هند را تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۳۳۵ میلیون تن در سال افزایش دهد.

بخش شبکه توزیع گاز شهری موارد استفاده از گاز طبیعی در کاربردهای حمل‌ونقل، صنعتی، تجاری و خانگی از طریق توسعه ایستگاه‌های گاز طبیعی فشرده (CNG) و شبکه‌های خط لوله گاز طبیعی (PNG) را پشتیبانی می‌کند. شبکه توزیع گاز شهری هند در سال‌های اخیر به‌سرعت گسترش یافته است، به‌طوری که تعداد ایستگاه‌های گاز طبیعی فشرده از سال ۲۰۱۵ بیش از پنج برابر شده و تا آوریل سال گذشته به ۵۷۱۰ رسیده است.

در این مدت تعداد مشترکان شبکه خط لوله گاز هند بیش از چهار برابر شده و به ۱۲ میلیون مشترک رسیده است. با توجه به برگزاری مناقصه‌های اخیر، انتظار می‌رود نزدیک به ۱۰۰ درصد از منطقه جغرافیایی هند تحت پوشش شبکه گاز قرار گیرد و جمعیت تحت پوشش آن، به بیش از ۱.۴ میلیارد نفر برسد.

در حالی که نشانه‌های مثبتی برای توسعه بخش گاز هند وجود دارد، چالش‌های متعددی می‌تواند مانع رشد مورد انتظار آن شود. مسئله کلیدی، سابقه مذاکره مجدد یا حتی کنار گذاشتن معاملات به‌طور کامل توسط خریداران هندی است که موجب عدم اطمینان عرضه‌کنندگان شده است. اگرچه تأکید خریداران هندی برای انعطاف‌پذیری و مقرون‌به‌صرفه بودن تعهدات بلندمدت، نشانه تمرکز آنان برای تضمین قیمت‌های مناسب برای مصرف‌کنندگان خود در بازار جهانی بی‌ثبات است، اما می‌تواند چشم‌انداز رشد ال‌ان‌جی را محدود کند.

افزون بر این، توسعه آهسته زیرساخت‌ها مانع از رشد بخش گاز هند شده است. این پیشرفت آهسته به‌دلیل موانع نظارتی، چالش‌ها در تأمین سرمایه‌گذاری، مشکلات تأمین زمین و اولویت‌های رقابتی است، به‌ویژه که هند افزون بر توسعه زیرساخت‌های گاز خود، منابع قابل‌توجهی را به انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص می‌دهد.