بیش از ۳۰ شرکت برتر در نشست سالانه «انجمن صنعت فتوولتائیک چین» در هفته گذشته، برنامه خود انضباطی را امضا کردند که توافقی مشابه نحوه مدیریت عرضه نفت توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است.

طبق گزارش رسانه‌های چین، این شرکت‌ها براساس سهم بازار و ظرفیت موجود و همچنین تقاضای مورد انتظار، سهمیه‌هایی را برای میزان تولید در سال آینده دریافت خواهند کرد.

این توافق در حالی صورت می‌گیرد که صنعت خورشیدی چین با ظرفیت مازاد، تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی و کاهش تقاضا، دست و پنجه نرم می‌کند. شرکت‌های فعال در این بخش، بر این باورند که حداقل، یک سال دیگر یا بیشتر طول می‌کشد تا سود آنها روند رو به بهبود پیدا کند.

این توافق نشان‌دهنده یک چرخش یکباره از سال‌ها رقابت سخت است که صنعت خورشیدی را به زانو درآورده و در عین حال، قیمت‌ها را کاهش داده و کیفیت را تا حدی بالا برده که انرژی خورشیدی، به ارزان‌ترین و سریع‌ترین شکل رشد انرژی تبدیل شده است.

هنوز زود است معلوم شود که آیا سهمیه‌ها می توانند در چنین صنعت غیریکدست و رقابتی، موثر واقع شوند یا خیر؛ اما آنچه از اظهارات مدیران شرکت‌های خورشیدی در دو رویداد مهم هفته گذشته شامل نشست «بلومبرگ نیو انرژی فاینانس» در شانگهای و گردهمایی انجمن صنعت فتوولتائیک چین در یبین سیچوان، برمی آید، ناامیدی و درمانگی، محرک این اقدام بوده است.

ریشه مشکلات این بخش، ساخت کارخانه‌ها بود که در سال ۲۰۲۱ آغاز شد و منجر به مازاد ظرفیت عظیم، به خصوص در چین شد که سهم بیش از ۸۰ درصدی در تولید جهانی دارد. در حال حاضر، ظرفیت کافی برای ساخت بیش از ۱۱۰۰ گیگاوات پنل در سال وجود دارد. طبق پیش‌بینی‌های «بلومبرگ نیو انرژی فاینانس»، این ظرفیت نه تنها تقریبا دوبرابر میزانی است که انتظار می‌رود جهان در سال ۲۰۲۴ نصب کند، بلکه بیش از ظرفیتی است که تا سال ۲۰۳۵ به آن نیاز دارد.

خورشیدی، تنها صنعتی در چین نیست که با مازاد ظرفیت مشغول مبارزه است. از کارخانه‌های ذوب مس گرفته تا فولادسازان و پالایشگاه‌های نفت، صنایع در سرتاسر چین، با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند و همه موافقند که کارخانه‌ها باید تعطیل شوند اما هیچ‌کس حاضر نیست اولین کسی باشد که این کار را انجام دهد.

افزایش تقاضا برای محصولات خورشیدی، به کمک این صنعت آمد اما این تقاضا هم رنگ باخته است. نصب تاسیسات خورشیدی در سراسر جهان، در سال میلادی گذشته، ۷۶ درصد افزایش یافت و انتظار می‌رود امسال ۳۴ درصد دیگر افزایش یابد، اما بنا بر گزارش «بلومبرگ نیو انرژی فاینانس»، این رشد در سال ۲۰۲۵، به هشت درصد کاهش خواهد یافت. تنش‌های تجاری نیز عاملی است که شرکت‌های چینی را وادار می‌کند کارخانه‌هایی را در کشورهایی مانند آمریکا، هند و اندونزی راه اندازی کنند تا از افزایش تعرفه ها، اجتناب کنند.

شرکت‌های خورشیدی برای پوشش مثبت بیشتر استفاده می‌شوند. آنها علاوه بر تولید انرژی پاک که برای پیروزی در مبارزه با تغییرات آب و هوایی حیاتی است، به دلیل مهارت فنی خود نیز شناخته شده اند که به کاهش بیش از ۹۰ درصدی هزینه ها در دهه گذشته کمک کرده و منجر به رشد واقعا چشمگیر شده است. در سال ۲۰۱۴ کمتر از ۲۰۰ گیگاوات پنل خورشیدی در جهان نصب شده بود اما تا پایان سال جاری، این ظرفیت به بیش از ۲۲۰۰ گیگاوات خواهد رسید.

چنین توسعه سریعی، به تولید غولهای تولیدی چند میلیارد دلاری منتهی شد اما ردپایی از شکستهای شرکتی را هم از خود برجای گذاشت. شرکت‌های «سان تِک پاور هولدینگز» و «یینگلی گرین انرژی هولدینگ»، بزرگترین سازندگان پنل خورشیدی در اوایل دهه ۲۰۱۰ بودند اما هیچ کدام از آنها دوام نیاوردند.

بر اساس گزارش بلومبرگ، بنابراین، درسی که مدیران این صنعت آموختند، اجتناب از تکرار چنین شکستی بود. مدیران چینی با اشاره به اوپک به عنوان مدل مدیریت قیمت‌ها، از لزوم خوددار بودن و اجتناب از تکرار این دور باطل صحبت می‌کنند. اما از سوی دیگر، برخی در مورد اینکه آیا این شرکت‌ها به مقررات جدید پایبند خواهند بود یا خیر، تردید دارند. با این حال، این توافق حداقل باید از ادامه ضرر در این بخش جلوگیری کند و می تواند به افزایش قیمت‌ها کمک کند. اکنون، این فقط سوال این است که تولیدکنندگان تجهیزات خورشیدی چین، چقدر این طرح را به خوبی اجرا خواهند کرد.