ریتم افت‌و‌خیز این روزهای بازار ارز، بی‌تردید از چشم فعالان کهنه‌کار این بازار دور نمانده است؛ صعود در روزهایی مشخص تا رسیدن به اوج و بعد از آن سقوط. گرچه، برای پی بردن به این تناوب، نیازی به کندوکاو اسرار این بازار نیست. مرور نوسانات نرخ ارز در 6 ماه گذشته برای طرح این فرضیه کافی است. آنچه درنوسان رمزآلود نمودارها دیده می‌شود این است که نرخ ارز معمولا در محدوده زمانی مشخص، افزایش یا کاهش نشان می‌دهد. افزایش و کاهشی که از قضا در زمان واریز یارانه‌های نقدی به حساب‌های بانکی مردم رخ می‌دهد. دو رویدادی که البته شاید چندان با یکدیگر بی‌ارتباط نباشند. به گونه‌ای که در روزهای باقیمانده به پرداخت یارانه‌ها، نرخ ارز، روند کاهش را در پیش می‌گیرد و در فاصله زمانی میان دو مرحله واریز رو به افزایش می‌گذارد. درصورت تاثیر پذیری نرخ ارز از پرداخت یارانه‌ها، این شائبه تقویت می‌شود که دولت با تزریق ارز در روز‌های منتهی به پرداخت یارانه، قیمت را تعدیل می‌کند؛ اماچند روز پس از فرونشستن تب دریافت یارانه نقدی، نرخ ارز دوباره اوج می‌گیرد. شاید هدف مردان دولت این باشد که با این سناریو درنقش یک معامله‌گر ارز از طریق فروش دلار‌های نفتی در بازار آزاد کسب سود کنند و البته شائبه‌ای دیگر که می‌گوید، دولت از این طریق، کسری منابع پرداخت یارانه‌ها را جبران می‌کند.




نمودار‌هایی که سخن می‌گویند

در روزهای نخست فروردین 1390 که حدود یک ماه از پرداخت دومین مرحله یارانه‌ها می‌گذشت و یک ماه دیگر نیز به واریز وجوه سومین مرحله باقی بود، دلار با نرخ 1110 تومان در میان معامله‌گران دادوستد می‌شد. این وضعیت اما چندان ادامه نیافت؛ قیمت دلار از هفته دوم همین ماه آرام‌آرام رو به افزایش گذاشت و تا مرز 1140 تومان هم رسید. در روز‌های پایانی فروردین ماه بود که بار دیگر، نرخ دلار قدم در وادی سقوط گذاشت و به 1120 تومان کاهش یافت. آن هم سه روز پیش از آنکه مرحله سوم یارانه‌های نقدی واریز شود.


نرخ دلار تا نخستین روزهای اردیبهشت ماه نیز روی پاشنه 1120 تومان می‌چرخید والبته برای صعود، خیز برمی‌داشت؛ از نیمه اردیبهشت ماه، افزایش ناگهانی قیمت دلار به وقوع پیوست و رکورد 1200 تومان را به جاگذاشت. اما قیمت دلارباز هم درست در دو، سه روز باقیمانده به مرحله بعدی پرداخت یارانه‌ها یعنی 29اردیبهشت به حدود 1170 تومان کاهش یافت.


قیمت ارز درروزهای آغازین خرداد 90 نیز از مدار 1170 تومان خارج نشد؛ اما در همان روزها، پس از افزایشی اندک، رو به کاهش گذاشت و نرخ 1150 تومان را به ثبت رساند. اما دامنه نوسان نرخ ارز در خردادماه تا آنجا پیش رفت که قیمت دلار در این ماه به سقف1250 تومان نیز رسید. جالب آنکه، این روند افزایشی همانند ماه‌های گذشته، یک یا دو روز پس از نیمه‌ماه آغاز شد. در ابتدای دهه سوم به اوج رسید و پس از آن افت کرد.

این ضرباهنگ اما در تیرماه دستخوش تغییر شد. درست، زمانی که پرداخت یارانه‌ها نیز با وقفه‌ای یک ماهه سر از حساب‌های بانکی درآورد؛ به طوری که بازیگران این بازار، زمانی به خرید و فروش دلار 1190 تومانی تن دادند که هنوز ماه تیر به نیمه نرسیده بود. در حالی که چند روز پیش از آن، قیمت دلار به کمتر از 1150 تومان هم رسید. دلار، حتی نرخ کمتر از 1140 تومان را هم تجربه کرد، وقتی مردادماه آغاز می‌شد. نرخ دلار در این ماه، بی‌درنگ بالا می‌رفت، اما در نهایت روی 1177 تومان ثابت ماند. دلار 1177 تومانی چند روزی بیشتر دست به دست نشد و افت قیمت نیز کمی پس از آن کلید خورد. دلار دوباره به 1140 تومان رسید و همچنان کاهش می‌یافت. دلار زمانی روی نرخ 1126 تومان ایستاد که البته کمتر از 5 روز به زمان پرداخت یارانه‌های مرحله ششم باقی مانده بود.


در این ماه، زمان پرداخت یارانه‌ها به هفته دوم هرماه تغییر یافت که ظاهرا این تصمیم دولت چندان بر بازار ارز بی‌تاثیر نبود. اما از نیمه مرداد ماه به بعد، نرخ دلار روند افزایشی خود را از سر گرفت؛ تا آنجا که به 1190 تومان هم رسید. درآغاز شهریورماه، افزایش نرخ دلار از 1205 تومان آغاز شد روی مرز1210 تومان توقف کرد. اما حالا زمان سقوط، فرا رسیده بود؛ شاید از آن جهت که موعد واریز یارانه‌ها نیز نزدیک می‌شد. در این ماه، یارانه‌ها از روز دهم قابل برداشت بود و کمی پیش از آن، قیمت دلار به 1200 تومان رسید. دلار در مهرماه رکورد شکست؛ به گونه‌ای که در 6 ماه گذشته سابقه نداشت نرخ دلار از 1275 فراتر برود و به 1302 تومان برسد.اما پرواز قیمت دلار بر فراز بازار ارز، چندان طولانی نشد ودوباره تکرار فرود. قیمت دلار آغاز هفته دوم مهرماه چنان کاهش یافت که در محدوده 1205 تومان قرار گرفت؛ یعنی دو روز پیش از آنکه یارانه‌ها برای هشتمین بار در سال 90 پرداخت شود.

فروردین

اردیبهشت

خرداد

تیر

مرداد

شهریور

مهر