با بهره‌برداری از 7 طرح توسعه، بهینه‌سازی و بهبود کیفیت در پالایشگاه‌های نفت تهران، شازند اراک، آبادان، لاوان، اصفهان و تبریز در سالجاری نه تنها عرضه گسترده بنزین با استاندارد یورو 4 در کلانشهرهای کشور آغاز نشد که آخرین گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی از توزیع روزانه حدود 13 میلیون لیتر بنزین یورو 4 حکایت دارد.

در این بین همزمان با افزایش آلایندگی هوا در تمامی کلانشهرهای کشور، کارشناسان زیست محیطی از ادامه روند اضافه شدن مواد شیمیایی همچون MTBE و اخیرا MMT به عنوان اکتان‌افزا به ترکیب بنزین و تولید روزانه حدود 8 تا 9 میلیون لیتر بنزین در پتروشیمی‌ها (به استناد گزارش وزارت نفت) به عنوان یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوا و در نهایت مرگ و میر شهروندان یاد می‌کنند.

از این رو با وجود افزایش تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی اما یکی از زیست محیطی ترین و اقتصادی ترین طرح های تولید بنزین پاک و با آلایندگی کمتر در کشور به حالت تعلیق درآمده است.

در شرایط فعلی در بسیاری از کشورهای پیشرفته و حتی جهان سوم همچون کشورهای اروپایی، آمریکایی، آفریقایی همچون زیمباوه، آفریقای جنوبی و اتیوپی تولید بنزین گیاهی و به اصطلاح بنزین پایه اتانولی "E5 تا E15" آغاز شده است اما با وجود هزینه‌های چندین میلیارد دلاری واردات اکتان افزاهای شیمیایی از چین و یا تولید بنزین در پتروشیمی‌ها به دلایل نامشخصی طرح تولید بنزین گیاهی در وزارت نفت دولت تدبیر و امید به حالت تعلیق درآمده است.

به عبارت دیگر، با وجود آنکه می توان تنها با هزینه‌های سرمایه گذاری بسیار پائین و بدون نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته بنزین گیاهی و یا پایه اتانولی را از ضایعات میوه و محصولات کشاورزی در ایران تولید کرد، پالایشگاه‌های مختلف نفت کشور کماکان مناقصاتی را به منظور واردات اکتان‌افزاهای شیمیایی از چین برگزار می‌کنند.

جزئیات تعلیق طرح تولید بنزین گیاهی با اکتان بالا

پیروز پروین درباره دلایل تعلیق طرح تولید بنزین اتانولی و به اصطلاح پاک و گیاهی در ایران، گفت: طرحی در دولت قبلی در وزارت نفت مصوب شد که در صورت اجرای آن به جای افزودن مواد شیمیایی و اکتان افزا به ترکیب بنزین می توان از مواد کاملا گیاهی و ارگانیک که هیچگونه آلایندگی هم ندارد، در ترکیب بنزین استفاده کنیم.

این عضو هیات مدیره انجمن اتانول ایران با اعلام اینکه با اجرای طرح مصوب وزارت نفت قرار بود در قالب دو برنامه میان مدت و بلند مدت تولید بنزین گیاهی در کشور آغاز شود، تصریح کرد: بر اساس این طرح قرار شد به صورت مرحله به مرحله و تدریجی بنزین اتانولی ابتدا در استان خوزستان به صورت آزمایشی آغاز و سپس در سایر استان‌های کشور تولید و عرضه آن آغاز شود.

این مقام مسئول با یادآوری اینکه با تولید این نسل جدید بنزین نیاز به هیچگونه تغییری در کاربری خودروها و پالایشگاه‌های نفت کشور نیست، اظهار داشت: تنها باید مخازنی را در حاشیه پالایشگاه‌های نفت برای اختلاط بنزین با اتانول سوختی در نظر گرفت.

وی با بیان اینکه مطابق با مصوبه وزارت نفت قرار بود سالانه 800 میلیون لیتر اتانول سوختی در خوزستان با استفاده از پسماندهای مزارع نیشکر تولید شود، تبیین کرد: همچنین مطالعاتی به منظور ساخت واحدهای تولید اتانول سوختی در سایر استان‌های کشور آغاز شد.

عضو هیات مدیره انجمن اتانول ایران با تاکید بر اینکه اکتان و یا درجه آرام سوزی اتانول گیاهی به مراتب بالاتر از اکتان افزاهای شیمیایی همچون MTBE و یا MMT است، بیان کرد: هم اکنون اکتان MTBE حدود 110 بوده و این در حالی است که عدد اکتان اتانول بیش از 115 است.

تبدیل پسماند محصولات کشاورزی به بنزین پاک

پروین با اعلام اینکه هم اکنون در کشورهای همسایه همچون ترکیه و برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس بنزین E5 و یا پایه اتانول سوختی تولید و عرضه می‌شود، یادآور شد: با این وجود در ایران با وجود در اختیار داشتن ضایعات کشاورزی و میوه هیچگونه تلاشی برای تولید بنزین گیاهی انجام نمی‌شود اما کماکان واردکننده اکتان‌افزاها از چین هستیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه تنها با نصف ضایعات کشاورزی و انواع میوه می توان سالانه حدود 4 تا 5 میلیارد لیتر اتانول سوختی در کشور تولید کرد، افزود: با تولید این حجم اتانول کل بنزین کشور را می توان به صورت پاک و در قالب بنزین E5 تولید کرد و حتی دیگری نیازی به اضافه کردن اکتان‌افزاهای شیمیایی نیستیم.

 وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر سالانه 100 میلیارد لیتر اتانول به عنوان سوخت در جهان تولید می شود، گفت: با این وجود در ایران حتی یک لیتر بنزین اتانولی و پاک هم تولید نمی‌شود که تبعات عدم تولید بنزین گیاهی و افزودن اکتان افزاها منجر به آلودگی هوای شهرها شده است.

عضو هیات مدیره انجمن اتانول ایران با یادآوری اینکه مسئولان وزارت نفت همواره برای حل مشکل کمبود بنزین به دنبال راهکارهای کوتاه مدت همچون تولید بنزین پتروشیمی، واردات و یا اضافه کردن اکتان افزاها هستند، تصریح کرد: برای ساخت یک کارخانه اتانول سوختی با ظرفیت تولید سالانه 60 تا 65 میلیون لیتر اتانول تنها به 100 میلیارد تومان سرمایه نیاز است که یک دهم ساخت پالایشگاه نفت هم نمی‌شود.

ردپای دلالان در توقف تولید بنزین گیاهی  

وی در ادامه با بیان اینکه برای تولید بنزین پاک و گیاهی نیازی حتی به سرمایه گذاری مستقیم وزارت نفت و دولت نیست، اظهار داشت: برای تولید بنزین گیاهی تنها باید با تولیدکنندگان اتانول سوختی قرارداد تضمینی خرید امضا شود تا سرمایه گذاران ریسک ساخت کارخانه تولید اتانول سوختی را قبول کنند.

پروین در پایان با بیان اینکه طرح تولید بنزین گیاهی به حالت تعلیق درآمده و در کما به سر می‌برد اما شاهد واردات اکتان افزاهای چینی هستیم، خاطرنشان کرد: شاید برای دلالان بنزین واردات اکتان‌افزا صرفه بالاتری دارد که اجرای چنین طرح‌های زیست محیطی در کشور متوقف می‌ماند.