در روزهایی که نظام بانکی کشور به عنوان اولین تامین کننده منابع مالی بخش تولید کشور زیر ذره بین تمام فعالین اقتصادی و دولتمردان قرار دارد و با توجه به برنامه خروج از رکود دولت توجه ویژه ای به سیستم بانکی به لحاظ افزایش سرمایه و غیره صورت گرفته است و از سوی دیگر فشارهای مضاعفی به این سیستم وارد است، بازار سرمایه کشورمان هم روزهای سختی را پشت سر می گذارد.

بازار سهام کشورمان طی ماه های اخیر روندی کاهشی را در پیش گرفته و با نوسات شدیدی مواجه شده و شاخص کل بورس که به مثابه دماسنج بورس عمل می کند همچنان وضعیتی قرمز را تجربه می کند، این در حالی است که این بازار به وظیفه اصلی خود یعنی تامین مالی بنگاه های اقتصادی مانند نظام بانکی برای رونق بخش تولید و توسعه کشور کمک قابل ملاحظه ای را نداشته است.

بازار سرمایه کشورمان تابستان امسال را به سردی گذراند و دیگر رغبتی برای سرمایه گذاری تازه واردها باقی نگذاشته است و شاخص کل بورس همچنان روندی نزولی را طی می کند و محرک های تقویت کننده قوی و تمایلی برای رشد بازار سرمایه به چشم نمی خورد.

آمارها نیز بیانگر وضعیت بازار سرمایه است، بررسی وضعیت شاخص کل بورس نشان می دهد که از ابتدای امسال تاکنون که بازار سرمایه 119 روز معاملاتی را پشت سرگذاشته است، شاخص کل بورس ریزش 7 هزار و 572 واحدی را تجربه کرد.

شاخص بورس در این روز کاری سال جاری گرچه افت هایی را نیز در سال 92 پشت سرگذاشته بود، اما با رقم 79 هزارو 15 واحد آغاز به کار کرد که این رقم هم اکنون به 71 هزار و 443 واحد نیز رسیده است. این در حالی است که جلسات و چاره اندیشی های بسیاری برای بورس نوپای کشور صورت گرفته است و بارها وزرا و مسئولان اقتصادی و بورسی دور هم جمع شده اند و برای آن چاره اندیشی کرده اند.

از ابتدای امسال، 73 میلیارد و 835 میلیون سهم و حق تقدم به ارزش 326 هزار و 970 میلیارد ریال در بورس معامله شده که این میزان سهام توسط یک میلیون و 902 هزار و 984 سرمایه گذار در 6 میلیون و 223 هزار و 38 نوبت معاملاتی دادوستد شده است. همچنین تعداد 4 میلیون و 870 هزار و 730 برگه اوراق مشارکت به ارزش چهار هزار و 876 میلیارد ریال در بورس اوراق بهادار به فروش رسیده است.

تمام این روند حاکی از این است که تصمیم گیری های اخیر هیچ دستاوردی برای بازار سرمایه نداشته و از تصمیمات دولت در لایحه خروج از رکود گرفته تا ابلاغ بخشنامه مالیاتی کارگزاری ها و غیره هیچ یک تاثیرگذاری مثبتی به همراه نداشته است.

وضعیت رکودی حاکم بر اقتصاد کشور و همچنین شرایط سیاسی این روزها بر بورس هم تاثیر گذاشته است، این درحالی است که بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بورس باید محرک اقتصاد کشور باشد، گذشته از عوامل دیگری از جمله نرخ سود بانکی که بر وضعیت بورس کشورمان تاثیرگذار بود، اما اقدامات عملی برای نجات بازار سهام صورت نگرفته است و وزیر اقتصاد هم خود منتقد عملکرد این بازار است.

علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی طی روزهای اخیر انتقاداتی را نسبت به وضعیت فعلی بازار سرمایه داشت و عنوان کرد: برای بازار سرمایه نیز ماموریت تعریف شد که آن تامین مالی بلندمدت بنگاه های بزرگ کشور است. اگرچه طی سال های اخیر بازار سرمایه کشور به لحاظ ارزش بازار، توسعه قابل ملاحظه ای پیدا کرده اما عمده معاملات و مبادلات در بازار سرمایه، در بازار ثانویه بوده و است و بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه ها و فعالیت های اقتصادی نقش قابل ملاحظه ای را ایفا نکرده است.

وزیر اقتصاد افزود: در سال گذشته که اوج فعالیت بازار سرمایه و تامین مالی تولید بود، حدود 27 هزار میلیارد تومان به بخش تولید کشور از طریق بازار سرمایه منابع تزریق شد که اگر این را مقایسه کنیم با میزان مشارکت بازار پول که بیش از 200 هزار میلیارد تومان بود نشان می دهد بازار سرمایه در مقایسه با بازار پول نقش قابل ملاحظه ای را اکنون ایفا نمی کند.

طیب نیا گفت: همه ما می دانیم به شرطی بازار سرمایه جذابیت کافی برای سرمایه گذاران پیدا می کند که ما بازار ثانویه فعال و موثری داشته باشیم؛ آن چیزی که ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه را برای مردم جذاب می کند و آنها را مایل به سرمایه گذاری در این بازار می کند عمدتا بازدهی بالا و مهمتر از آن قدرت نقدشوندگی بالا در بازار سرمایه کشور است. شرط اینکه دارایی ها از قدرت نقدشوندگی بالا برخوردار باشد این است که بازار، بازاری پُر رونق باشد و بازار ثانویه کم رونق و بازار ثانویه ای که ریسک فعالیت ها در آن بالا باشد نمی شود انتظار مشارکت جدی سرمایه گذار را داشته باشیم.

طیب نیا تصریح کرد: ما در ماه های گذشته و تحت تاثیر شرایط عمومی که بر اقتصادمان حاکم شد و با توجه به محدودیت های مالی و تنگنای اعتباری در بازار سرمایه هم دچار محدودیت هایی شدیم و حجم معاملات و مبادلات در بازار سرمایه با کاهش چشمگیری روبرو بود. زمانی در سال های گذشته در بازار سرمایه به 800 میلیارد تومان هم رسید اما متاسفانه در این ایام حتی در بعضی از روزها حجم معاملات ما به زیر 100 میلیارد تومان هم کاهش پیدا کرد که باید این مشکل را حل و فصل کنیم؛ بازار ثانویه پُر رونق داشته باشیم تا بتوانیم سرمایه گذاران را به سمت این بازار جذب کنیم.

به هر حال هم اکنون جهت گیری اصلی دولت و سیاست های طراحی شده در سبد خروج از رکود افزایش و تقویت نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه ها است و احکام متعددی در این زمینه پیش بینی و ابزارهای مالی جدیدی معرفی شده که می تواند این نقش را برای ما ایفا کنند.

از سوی دیگر مسئولان بازار سرمایه توصیه می کنند که با دید بلند مدت باید به این بازار نگاه کرد نباید عجولانه وارد این بازار و از آن خارج شد، اما سال گذشته با رفتار بورس بسیاری از تازه واردین دوباره از این بازار خارج شدند و عده ای دیگر در آن باقی مانده اند که به نظر می رسد همچنان باقی بمانند.

همچنین به اعتقاد برخی ها کف ریزش های بورس کانال 70 هزار واحدی است که هم اکنون شاخص در مرز آن قرار دارد، نشانه آن هم این است که تاکنون شاخص سه مرتبه تا این رقم افت داشته است.