با توجه به آنکه 90درصد جرایم در ایران مرتبط با سرقت پول و کالا است گسترش بانکداری الکترونیک و استفاده از اینترنت و همراه بانک، کارت خوان و عابر بانک‌ها، می‌تواند به شرط آگاهی مردم از مزایا و رعایت موارد ایمنی بانکداری الکترونیک، باعث حفظ جان و مال مردم و کاهش خطرات شود

آمارهای تراکنش بانکداری الکترونیک و سیستم شاپرک در خرداد 93 نشان می‌دهد که با وجود گسترش اینترنت و همراه بانک، تمایل مردم به پایانه‌های فروش در فروشگاه‌ها و... بیشتر است و 74درصد تراکنش‌ها همچنان در پایانه‌های فروش انجام می‌شود.

جعفر صدری مدیرکل خدمات نوین بانک صادرات می‌گوید: هم‌اکنون 300 میلیون فقره کارت الکترونیک از سوی شبکه بانکی کشور صادر شده که 45میلیون فقره آن متعلق به این بانک است. بالغ بر 37 هزار دستگاه خودپرداز در کشور نصب شده که 4451 فقره آنها متعلق به این بانک است. بیش از سه میلیون دستگاه کارتخوان راه‌اندازی شده که 432هزار دستگاه آن متعلق به این بانک است. بانک صادرات بالغ بر 25میلیون مشتری دارد که یک میلیون و 270هزار نفر از همراه بانک و بیش از 360 هزار نفر آنها از اینترنت بانک استفاده می‌کنند.

با توجه به آنکه 90درصد جرایم در ایران مرتبط با سرقت پول و کالا است، گسترش بانکداری الکترونیک و استفاده از اینترنت و همراه بانک، کارت خوان و عابر بانک‌ها، می‌تواند به شرط آگاهی مردم از مزایا و رعایت موارد ایمنی بانکداری الکترونیک، باعث حفظ جان و مال مردم و کاهش خطرات شود.

در شرایطی که 300میلیون کارت الکترونیک شامل حساب‌ها و کارت‌های هدیه در جامعه وجود دارد، آگاهی از مسایلی که باعث ایجاد محیط سرقت و انگیزه برای سارقان و در نتیجه قربانی شدن مشتریان بانک‌ها می‌شود، یک ضرورت است و در این زمینه، علاوه بر اطلاع‌رسانی بانک‌ها، نیروی انتظامی، اداره آگاهی، پلیس فتا و رسانه‌های گروهی، لازم است که شرایط برای جلب اعتماد مردم به بانکداری الکترونیک و افزایش استفاده از این خدمات فراهم شود و مردم نگران کارمزد، عدم انتقال پول و... نباشند.

در حال حاضر، به خاطر مطرح شدن مبلغ کارمزد به ازای پرداخت و دریافت الکترونیکی و در مواردی تاخیر در واریز مبلغ، برخی اصناف تمایل به استفاده از بانکداری الکترونیکی و کارتخوان و اینترنت بانک ندارند. اما این موضوع باعث ایجاد خطر برای مردم و کسبه و ایجاد خسارت بیشتر خواهد شد و در واقع مردم و اصناف باید با پرداخت اینترنتی، همراه بانک، کارت خوان و عابر بانک، خود را در برابر خطرات سرقت و... بیمه کنند.

معاون آموزش آگاهی ناجا در این زمینه گفت: همراه بانک و اینترنت ایمن‌ترین ابزارهای بانکداری الکترونیک است و مردم ضمن استفاده از این ابزارها برای خرید و فروش و نقل و انتقال پول به جای تردد در مرکز شهر، بازار و بانک‌ها، باید به نکات ایمنی و پیشگیری از وقوع جرم و تخلفات توجه داشته باشند.

سرهنگ غفوری در جمع خبرنگاران با بیان این نکته که باید حساسیت مردم را نسبت به وقع جرم و پیشگیری از آن بالا ببریم، تاکید کرد: مشکل اصلی مردم نداشتن آگاهی کافی نسبت به خطرها و تهدیدات است. اما باید به مردم اطلاع‌رسانی شود که بلافاصله پس از دریافت کارت و شماره حساب خود، نسبت به تغییر رمز اقدام کنند.

وی تصریح کرد: هر فناوری و تکنیکی که وارد زندگی ما می‌شود باید فرهنگ و مدیریت آن نیز ایجاد شود و به دنبال ورود ابزارهای اینترنتی و الکترونیکی در بانکداری و نقل و انتقال پول، باید فرهنگ و آگاهی و مدیریت و مراقبت متناسب با آن نیز در بانک‌ها و جامعه ایجاد شود تا خطرات کاهش یابد.

وی افزود: مشتریان بانک‌ها باید توجه داشته باشند که کارت خود را برای دریافت پول به افراد کاملا مطمئن بسپارند زیرا ممکن است که افراد متخلف، نسبت به تغییر رمز دوم کارت برای خرید اینترنتی اقدام کنند و در حالی که کارت خود و حساب را کنترل کرده و از موجودی آن مطلع شده‌اند، اما به تدریج در روزهای بعد، متوجه می‌شوند که حساب آنها در حال خالی شدن است و مدتی طول می‌کشد تا متوجه شوند چه کسی از حساب آنها برداشت می‌کند. لذا رمز دوم کارت نیز به اندازه رمز اول دارای اهمیت فوق‌العاده است.

وی ادامه داد: در زمان ورود رمز باید بدون رودربایستی با دیگران، اجازه ندهیم که رمز ما را متوجه شوند و به جای یک انگشت و به کندی، ‌بهتر است که کل دست خود را روی صفحه کلید قرار دهیم و از تمام انگشت‌ها برای ورود رمز استفاده کنیم تا امکان سوءاستفاده به دیگران را ندهیم. وی افزود: قربانی شدن و ایجاد انگیزه برای سارق، بستگی به فضا و محیطی دارد که ایجاد می‌شود و ما اگر باحمل پول نقد، مراجعه به بازار و مراکز خرید، حمل کیف پر از پول در معابر حاضرشویم و کمتر از اینترنت و همراه بانک استفاده کنیم باعث می‌شویم که در محیطی قرار‌گیریم که برای سارق ایجاد انگیزه می‌کند و باعث قربانی شدن و سرقت پول واموال ما می‌شود. همچنین وقتی رمز و کارت خود را در فضایی قرار دهیم که سارق متوجه آن شود، باعث قربانی شدن ما می‌شود.

سرهنگ غفوری تاکید کرد: مجرمان سارق، جعل و کلاهبرداری، باهوش هستند و همواره یک قدم از ما جلوترند زیرا ما نمی‌دانیم که آنها قرار است چه عملکردی داشته باشند لذا مردم نیز باید مراقبت کنند تا محیطی برای سرقت، جعل و کلاهبرداری، قاچاق، ایجاد نشود.

غفوری اظهار داشت: هرچیزی که سفرهای درون شهری را کاهش دهد به ارتقای سطح امنیت بانکداری و زندگی مردم کمک می‌کند و از برنامه‌های محوری نیروی انتظامی، فاصله گرفتن از کشف محوری جرم و توجه به مدیریت بر جرم و پیشگیری است.

همراه بانک؛ بهترین ابزار بانکداری الکترونیک

وی با بیان این نکته که بانکداری الکترونیک ابزار مهمی برای ایجاد امنیت در کشور است، خاطرنشان کرد: مناسبت‌ترین ابزار بانکی در این زمینه اینترنت بانک و همراه بانک است و پس از آن نیز کارتخوان‌ها و خودپردازها در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند.

سرهنگ غفوری با اشاره به این نکته که اسم اداره آگاهی باید برای مجرمان ترساننده باشد نه مردم عادی، گفت: از اولویت‌های پلیس در سه سال اخیر بحث پیشگیری و روش‌هایی است که امنیت بانکداری را بالا می‌برد.مردم باید بدانند که استفاده از همراه بانک می‌تواند جان آنان را در مقابل سارقان نجات دهد، زیرا بیش از 90درصد پرونده‌های اداره آگاهی مربوط به سرقت است و خطر مجروح شدن و خطر جانی و درگیری به خاطر حمل پول و توجه سارقان به پول در دست مردم است.

وی افزود: وقتی کیف یا ساک همراه با پول و کالای ارزشمندی را در خودرو یا پیاده حمل و نقل می‌کنیم نباید طوری به این طرف و آن طرف توجه کنیم که باعث جلب‌توجه سارقان شود و باید عادی و با مراقبت رفتار کنیم و روی صندلی خودرو قرار ندهیم که باعث انگیزه سارق شود. بهتر است به جای حمل پول، از بانکداری الکترونیک و رعایت رمز و کنترل موجودی و رمز اول و دوم استفاده کنیم تا به زندگی شهروندان، آرامش ببخشد.

معاون آموزش آگاهی ناجا در پاسخ به سوالی درباره احتمال خودداری اصناف از بهره‌گیری از کارتخوان‌های فروشگاهی درصورت اخذ کارمزد گفت: اگر اصناف از بانکداری الکترونیک فاصله بگیرند یک فرصت مناسب را در اختیار مجرمان و تبهکاران قرار خواهند داد و خود آنها بیشتر خسارت خواهند دید.

لذا بهتر است که از این ابزارها به جای پول نقد و خرید نقدی استفاده شود و سیستم خرید اینترنتی و تحویل کالا در منزل یا فروشگاه را استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه وظیفه ما کشف جرم است، تصریح کرد: بنابراین وقتی قربانی آگاه باشد و از امکاناتی که برای او فراهم شده بتواند به درستی استفاده کند پلیس نیز به راحتی می‌تواند به خدمات دیگر خود برسد.

مدیرکل آموزش پلیس آگاهی ناجا با بیان اینکه مدیریت بر جرم برای ما بسیار مهم است، گفت: بانکداری الکترونیک یکی از کارهایی است که در این زمینه بسیار به ما کمک کرده است.

غفوری با اشاره به 68 مورد از مزایای بانکداری الکترونیکی که توسط بانک مرکزی منتشر شده است، اظهار کرد: هر تکنیک جدیدی که می‌آید باید فرهنگش هم ایجاد شود که جاری‌سازی این فرهنگ بر عهده رسانه‌هاست.

بنابراین بانکداری الکترونیک هر چند خطراتی هم دارد، اما مزایای آن به اندازه‌یی زیاد است که خطرات آن نادیده گرفته می‌شود. وی همچنین درباره مناسب‌ترین درگاه‌ها برای استفاده از خدمات بانکی، گفت: درحال حاضر با توجه به پرونده‌هایی که وجود دارد اینترنت بانک و همراه بانک مناسب‌ترین درگاه‌ها برای استفاده از خدمات بانکی هستند.

عدم آگاهی مردم عامل ایجاد خطر است

سرهنگ امیر سلطان محمدی از مسوولان پیشگیری آگاهی و ناجا نیز گفت: عدم آگاهی مردم عامل ایجاد خطر است و اگر مردم آگاهی یابند که همراه بانک و اینترنت بانک، عامل کاهش جرم خواهد بود، از این طریق جان و مال خود را حفظ خواهند کرد.

وی افزود: گاهی برای چند هزار تومان، جان افراد را گرفته‌اند. در حالی که مردم می‌توانند در منزل، خودرو یا محل کار، تمام نقل و انتقال پول خود را انجام دهند.

وی ادامه داد: 90درصد پرونده‌های آگاهی، مربوط به سرقت است و مردم با ابزارهای نوین می‌توانند خود را از خطر سرقت دور نگهدارند. بخشی از رسیدگی به تخلفات بانکداری الکترونیک، مربوط به پلیس فتاست که پیگیر تخلفات صورت گرفته است و اداره آگاهی نیز به موارد جرم و پیشگیری توجه دارد.

وی افزود: نباید دچار غرور شویم و تصور کنیم که مشکل برای دیگران ایجاد می‌شود و برای ما نیست و لازم است توجه کنیم که حتی از وکلا، حقوقدانان، قضات و... نیز کلاهبرداری شده و هر کسی حتی مامور نیروی انتظامی و آگاهی نیز ممکن است در معرض سرقت باشند و ما نباید محیطی ایجاد کنیم که باعث قربانی شدن ما شود.

300میلیون کارت الکترونیک

جعفر صدری مدیرکل خدمات نوین بانک صادرات نیز بسترسازی، بومی‌سازی، فرهنگ‌سازی و توسعه خدمات بانکداری الکترونیک و ایجاد ارزش افزوده روی آنها را از جمله مراحل استقرار بانکداری الکترونیک در کشور دانست و اظهار داشت: هم‌اکنون 300 میلیون فقره کارت الکترونیک از سوی شبکه بانکی کشور صادر شده که 45 میلیون فقره آن متعلق به بانک صادرات ایران است.

مدیرکل خدمات نوین بانک صادرات با اشاره به رشد چشمگیر استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک در کشور در چند سال اخیر، تاکید کرد: بالغ بر 37هزار دستگاه خودپرداز در کشور نصب شده که چهارهزار و 451 فقره آنها متعلق به بانک صادرات است.

وی با بیان اینکه در خرداد سال جاری حدود 500 میلیون فقره تراکنش روی شبکه کارتخوان‌های شاپرک انجام شده است، گفت: بیش از سه میلیون دستگاه کارتخوان در بیش از دومیلیون مکان در کشور نصب و راه‌اندازی شده که 432 هزار دستگاه آن متعلق به بانک صادرات است و شمار دستگاه‌های کارتخوان بانک صادرات تا پایان سال به حدود 500 هزار دستگاه خواهد رسید. صدری با تاکید بر اینکه بانک صادرات با شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پرداخت الکترونیک ایران کیش، پرداخت الکترونیک سامان، فناپ بانک پاسارگاد و آسان پرداخت پرشین کار می‌کند، یادآور شد: بانک صادرات بالغ بر 25میلیون مشتری دارد که یک میلیون و 270هزار نفر از همراه بانک و بیش از 360هزار نفر آنها از اینترنت بانک استفاده می‌کنند و تعداد استفاده از همراه بانک و اینترنت بانک به خاطر امنیت و راحتی خدمات آن هر روز روبه گسترش و افزایش است.

وی از راه‌اندازی توکن یا رمزیاب روی گوشی‌های موبایل مشتری خبر داد و افزود: با راه‌اندازی این سیستم، مشتری می‌تواند نوع رمزیاب خود را انتخاب کند که فیزیکی باشد یا روی موبایل نصب شود و از طریق سیم کارت، این رمز به دست مشتری می‌رسد و امنیت استفاده از خدمات را افزایش می‌دهد.

پرداخت پول با موبایل

تعدادی از بانک‌های ایرانی مانند کشورهای خارجی، به دنبال اجرای پرداخت پول در فروشگاه‌ها از طریق تلفن همراه به جای کارت الکترونیکی هستند و این طرح که موبایل پیمنت نام دارد، در حال حاضر به صورت آزمایشی در حال انجام است تا این فناوری در ایران و فروشگاه‌ها بومی شود و مردم می‌توانند از طریق تلفن همراه و بارکد کالا و فروشگاه، نسبت به پرداخت پول خرید خود اقدام کنند و تلفن همراه دستور پرداخت و انتقال از حساب مشتری به فروشگاه را انجام می‌دهد.