این اتفاق از ذهن هیچ ایرانی عاقل و بالغی فراموش نمی شود؛ با تشدید تحریم ها در اواسط دولت دوم محمود احمدی‌نژاد، کشورهای خارجی از فروش بنزین هم به ایران خودداری کردند. دولت دهم تصمیم گرفت در بنزین خودکفا باشد. این اتفاق به گفته رییس جمهور سابق در کمتر از سه ماه افتاد و با تغییر در تولیدات پتروشیمی ها، ایران دیگر بنزین وارد نکرد. این درحالی بود که ایران تا سال ۸۹ یک وارد کننده بزرگ بنزین بود. چه اینکه در دوره ای، واردات بنزین از تولید آن ارزانتر تمام می شد.

اما نتیجه این خودکفایی، آلودگی شدید تهران و ۸ کلانشهر دیگر بود. بعد هم خبرهایی از افزایش سرطان مخصوصا در کودکان منتشر شد. دولت حسن روحانی، بنزین پتروشیمی ها را دلیل عمده آلودگی هوا اعلام کرد. هرچند که چنین چیزی از سوی مسوولان دولت دهم پذیرفته نشد.

جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت پالایش و پخش مواد نفتی در دولت دهم، درباره واردات بنزین و آن چیزی که منجر به خودکفایی بنزین درایران شد، چنین به خبرآنلاین می گوید: «در سال 85 روزانه 27.5 میلیون لیتر بنزین با شاخص یورو 2 و با هزینه 5 میلیارد دلار وارد کشور می‌شد. قبل از سال‌ 84 هر توسعه‌ای در صنعت پالایش مربوط به افزایش کمیت بود نه کیفیت. به همین دلیل علاوه بر این که 40 هزار بشکه تولید نفت کوره که توجیه اقتصادی ندارد افزایش یافت، حجم تولید نفتا هم در پالایشگاه‌های کشور افزایش یافت و به علت این که امکان ارتقای کیفیت نفتا وجود نداشت خوراک دریافتی پالایشگاه‌ها کاهش یافت. حل این مشکل نیازمند اکتان افزا بود. تا سال 79 از سرب برای ارتقای اکتان بنزین استفاده می‌شد اما بعد از آن ام.تی.بی.ای و بنزین وارداتی جایگزین شد. با شروع تحریم‌ بنزین در سال 89، اکتان افزای مورد نیاز از پتروپالایشگاه‌ها تامین شد. همین هماهنگی میان پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌ها موجب شد افزایش تولید نفت در داخل کشور جبران شود. تولید بنزین به کمک ریفورمیت پتروپالایشگاه‌ها در چارچوب استانداردی مشخص بود که پژوهشگاه صنعت نفت ترکیب آن را آنالیز کرد و تحویل مردم داده شد.»

ریفورمیت همان چیزی است که دولت یازدهم استفاده از آن را ممنوع کرده است. یعنی همان بخش سرطان‌زای بنزین پتروشیمی‌ها.

یوسف رشیدی، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست و رییس پیشین شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، درباره ریفرومیت ها به خبرآنلاین می گوید: «در دوره ای دولت گذشته مجبور شد بخش قابل توجهی از کسری بنزین داخلی را با استفاده از محصولات پتروشیمی ها، تامین کند. این محصولات یا ریفورمیت بود یا بنزین پیرولیز.»

به گفته او ریفورمیت ها به طور متوسط ۸ تا ۱۰ درصد بنزن داشتند و بنزین پیرولیز تا ۴۰ درصد بنزن داشت: «ریفورمیت و پیرولیز، محصولات پر کاربرد در صنعت هستند و از آنها محصولات مختلفی بدست می آید. قیمتشان از سوخت خودروها هم بسیار بیشتر است. هرچند که نوع احتراق آنها به دلیل اکتانی که دارند، مناسب است، اما به دلیل اینکه ترکیبات آروماتیک در آنها بالاست، نمی شود برای سوخت خودروها استفاده کرد. به همین دلیل در اردیبهشت ۹۳ دولت یازدهم مصوبه ای داشت که محصولات پتروشیمی در کاربرد اصلی شان استفاده شوند. ضمن اینکه مصوبه ای داشت دولت که پالایشگاه ها باید بنزین با کیفیت و یورو ۴ تولید کنند. همان اتفاقی که در چند پالایشگاه افتاده است.»

آنچه نوبخت گفت، آنچه برداشت شد

و اما محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت یازدهم، چه گفته است؟ سخنگوی دولت روز گذشته در جمع خبرنگاران درباره کیفیت بنزین داخلی چنین گفت: دولت سرطان‌زا بودن بنزین تولید داخل را نفی می‌کند. اگر چنین بود دولت جلوی آن را می‌گرفت.

همین سخنان با واکنش های رسانه های مخالف دولت یازدهم مواجه شده و آن را نشانه عقب نشینی دولت روحانی از ماجرای بنزین های آلوده و سرطان‌زا دانسته اند. اما یک نکته را فراموش کرده‌اند؛ دولت یازدهم مدعی آلاینده و سرطان‌زا بودن بنزین تولید شده در دولت دهم است و نه بنزینی که خودش تولید می‌کند.

ضمن اینکه باید حق را به سخنگوی دولت یازدهم داد؛ او از عملکرد دولت مطبوعش دفاع کرده، نه عمکرد دولت دهم که انتقادات زیادی را از سوی دولت روحانی به خود می بیند. ضمن اینکه چندماهی است که بنزین پتروشیمی ها که دعوای سرطان‌زا بودن آن میان مسوولان دولت دهم و یازدهم بالا گرفته، از چرخه سوخت کشور حذف شده.

همین امروز معصومه ابتکار در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کمیسیون بهداشت مجلس و آقای نوبخت از سوی دولت مطرح کردند که بنزین پتروشیمی و بنزین داخلی سرطان‌زا نیست آیا شما در این خصوص واکنشی دارید، به خبرگزاری تسنیم گفت: تنها یک نفر از کمیسیون بهداشت در این خصوص صحبت کرده است که باید بگویم ما گزارش کامل را در زمینه بنزین پتروشیمی ارائه دادیم و از نظر ما موضوع قطعی و تمام شده است و جای شک و شبهه‌ای نیست.

او گفت: وزارت نفت و وزارت بهداشت نظرش مانند ماست؛ سازمان محیط زیست به عنوان متولی گزارش و اطلاعات را به مجلس ارائه داده و به سوالات در مجلس شورای اسلامی پاسخ داده و در مجلس حضور یافته است و اگر باز هم نیاز باشد و بخواهند در مجلس حضور پیدا می‌کنیم و توضیحات را ارائه می‌دهیم.

ابتکار گفت: بنزین پتروشیمی از رده خارج شده است که امروز کیفیت هوا بهتر شده است. در 5 شهر کشور بنزین یورو 4 توزیع می‌شود که شامل تهران، تبریز، کرج، اراک و اصفهان است. در واقع اکنون در این 5 شهر بنزین یورو4 توزیع می‌شود.

از سوی دیگر، روز گذشته عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی در مراسم شروع توزیع بنزین یورو 4 در کلان شهر اصفهان از تولید ۱۹ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ در پالایشگاه های ایران خبر داد و گفت: با تکمیل و راه اندازی مجتمع بنزین سازی پالایشگاه اصفهان ظرفیت تولید بنزین یورو 4 در کشور به 19 میلیون لیتر در روز رسیده است. قیمت بنزین یورو 4 تولید شده در کشور با بنزین کنونی تفاوتی ندارد و کیفیت آن بسیار مرغوب تر است.

امید کریمی