دولت ترکیه در اقدامی غیرقانونی نرخ عوارض عبور کامیون‌های ایرانی از مرز این کشور را در چند روز اخیر 2 بار افزایش داد که غیرقانونی است،‌ و موجب شده است کامیون‌‌های دو طرف در مرز دو کشور معطل بمانند و این موجب کاهش مبادلات تجاری دو طرف شده است.

در این راستا چندی پیش رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای جوانب مختلف این موضوع را تشریح کرد و گفت که از طریق وزارت امور خارجه اعتراض خود را نسبت به کار غیرقانونی ترکیه اعلام کرده‌ایم اما فعلاً اقدام متقابل نمی‌کنیم.‌

امروز و پس از گذشت حدود 10 روز از این اتفاق، به سراغ مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رفتیم تا از آخرین پیگیری‌های ایران در رفع این مشکل ایجاد شده توسط دولت ترکیه، مطلع شویم.

محمدجواد عطرچیان در این‌باره به فارس گفت:‌ پس از به وجود آمدن این مشکل طرف ایرانی‌ از طریق وزارت امور خارجه آمادگی خود را برای انجام مذاکره با ترکیه اعلام کرده است، همچنین در حاشیه اجلاس جهانی فیاتا در استانبول، معاونان وزیر حمل و نقل ترکیه و رئیس سازمان راهداری ایران نیز حضور داشتند و پیگیری‌هایی از سوی طرف ایرانی انجام شد اما طرف ترک ظاهراً مایل به حل این مشکل نیست.

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ادامه داد: ایران مجموعه‌ای از پیشنهادات در حوزه حمل و نقل شامل توسعه حمل و نقل طرفین در حوزه‌های جاده، دریا، ریل و حمل و نقل هوایی به طرف ترکیه‌ای اعلام کرد که‌ ترکیه‌ تاکنون در این باره موضع خاصی نداشته است.

‌وی ادامه داد: وزیر راه و شهرسازی ایران از همتای ترک خود (وزیر حمل و نقل ترکیه) دعوت کرد که به ایران سفر کند و در قالب تعاملاتی این مشکلات برطرف شود که فعلاً هیچ پاسخی از سوی دولت ترکیه‌ای دریافت نکرده‌ایم.

بررسی انتخاب مسیر‌های جایگزین ترکیه برای تردد کامیون‌ها ایرانی

عطرچیان اظهار داشت: پس از بروز این مشکل از سوی طرف ترک، تردد کامیون‌های هر دو کشور ایران و ترکیه از مرز کاهش یافته است؛ در این راستا کشور ایران به دنبال مسیرهای جایگزین است تا از طریق کشورهای دیگر کامیون‌های ایران به مقاصد خود سفر کنند.

هزینه واردات کالای ترکیه به ایران افزایش یافت

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای افزود: با توجه به اینکه اغلب کامیون‌های ترکیه‌ای که وارد کشور ایران می‌شدند یا ترانزیت بودند و یا محمولات صادراتی ترکیه را به ایران منتقل می‌کردند در همین راستا هزینه‌های حمل و در واقع هزینه‌های صادرات کالای ترکیه به ایران افزایش یافت و این به نفع تولید ملی و تولید داخل است.

عطرچیان بیان کرد: در واقع هزینه واردات کالاهای ترکیه به ایران افزایش یافته است و این فرصتی مغتنم برای تولیدات داخلی است.

سوخت یارانه‌ای به کامیون‌های دیگر کشور‌ها نمی‌دهیم

وی با بیان اینکه هنوز مشخص نیست ترکیه به چه دلیل در این باره موضع‌گیری کرده است، گفت: ‌قطعاً این رفتار ترکیه خارج از عرف روابط بین‌الملل و توافقنامه‌های طرفین است ضمن آنکه موجب تیرگی بیشتر روابط دو کشور می‌شود.

عطرچیان اظهار داشت: با وجود آنکه ایران آمادگی خود را برای مذاکره در این باره با ترکیه اعلام کرده است اما طرف ترکیه علاقه‌ای برای حضور پای میز مذاکره ندارد و بیشتر مایل است این موضوعات را در جاده‌ و به صورت غیرمنطقی رفع کند.

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بیان کرد: با توجه به آنکه در حال حاضر ایران بابت عبور کامیون‌های ترکیه‌ای 160 سنت یورو دریافت می‌کند و کشور ترکیه هم بابت عبور کامیون‌های ایرانی از مرز ترکیه 160 سنت یورو دریافت می‌کند در واقع این موضوع به نفع کامیون‌های ترک است.

عطرچیان توضیح داد: کامیون‌های ترک در ایران سوخت یارانه‌ای دریافت می‌کنند در حالی که کامیون‌های ما در کشور ترکیه سوخت با قیمت گران دریافت می‌کنند و این شرایط ناپایدار و متعادلی برای ناوگان ایرانی است.

وی اظهار داشت: ‌در هر حالتی قیمت سوخت در ایران ارزان‌تر از ترکیه است بنابراین در راستای حمایت از ناوگان ایرانی به ناوگان دیگر کشورها سوخت یارانه‌ای ارائه نمی‌دهیم.

وی اضافه کرد: قرار نیست قطعا به ناوگان کشورهای دیگر نظیر ترکیه، افغانستان، عراق و دیگر کشورها سوخت یارانه‌‌ای ارائه شود زیرا این سوخت متعلق به مردم ایران است.

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تأکید کرد: قطعاً به هیچ عنوان ما سوخت یارانه‌ای به کامیون‌های ترک ارائه نمی‌دهیم زیرا سوخت یک موضوع ملی است و قطعا حق مردم ایران است و نیازی نمی‌بینیم که به کامیون‌های غیر از ایرانی سوخت یارانه‌ای ارائه دهیم.

احتمال پلمپ مخازن سوخت کامیون‌های ترک در ایران

عطرچیان یادآور شد: پس از افزایش غیرقانونی نرخ عوارض عبور توسط کشور ترکیه ما مراتب اعتراض خود را به دولت ترکیه اعلام کردیم و از آنها خواستیم که این افزایش تعرفه را متوقف کنند و در غیر این صورت ایران نیز رفتار متقابل خواهد داشت.

وی بیان کرد: همچنین اعلام کردیم که اگر این روند ادامه یابد فروش سوخت را به کامیون‌های ترکیه‌ای متوقف می‌کنیم و یا اینکه مخزن سوخت کامیون‌های ترک را در مرز پلمپ می‌کنیم.

کامیون‌ها و شرکت‌های حمل‌و‌نقل ترکیه‌ای ‌160 پرونده قاچاق سوخت در ایران دارند

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای یادآور شد: سال‌ها پیش ایران تجربه پلمپ مخازن سوخت کامیون‌های ترک را داشت؛ همان سال‌ها با توجه به اینکه نرخ سوخت در ایران ارزان‌ و در ترکیه بسیار گرانتر بود موجب بروز فساد و تشکیل پرونده‌های متعدد قاچاق سوخت برای ناوگان کامیونی ترکیه‌ای شد.

وی ادامه داد: در همان سال‌ها بسیاری از رانندگان، کامیون‌ها و شرکت‌های ترکیه‌ای ‌مرتکب تخلف و قاچاق سوخت شدند و حدود 160 پرونده تخلف سوختی کامیون‌های ترک تشکیل شد که به مشکلات دو کشور دامن زد و همان زمان دو طرف تصمیم گرفتند موضوع پلمپ مخازن سوخت را کنسل کنند.

وی بیان کرد: امروز و پس از 15 سال باز کشور ترکیه اعلام کرده است که سوخت ایران را لازم نداریم و مخازن سوخت کامیون‌های آنها را در مرز پلمپ کنید.

اعمال سخت‌گیرانه‌ترین قوانین در پلمپ مخازن سوخت کامیون‌های ترک

‌عطرچیان تأکید کرد: طرف ترکیه‌ای خواسته نامعقولی دارد که اگر ما مجبور به اجرای پلمپ مخازن سوخت کامیون‌های آنها شویم همین‌جا اعلام می‌کنیم که سختگیرانه‌ترین قوانین را در این‌باره اجرا خواهیم کرد و از کوچک‌ترین تخلف قاچاق سوخت کامیون‌های آنها نمی‌گذریم.

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بیان کرد: قطعا پلمپ مخازن سوخت در کنار احتمال بروز مفاسد قاچاق سوخت موجب افزایش ترافیک و ایستایی کامیون‌ها در مرز خواهد شد.

عطرچیان اظهار داشت: ما آمادگی حل این مشکلات را پای میز مذاکره داشتیم اما گویا طرف ترکیه‌ای مایل به انجام مذاکره نیست و بیشتر قصد دارد در جاده و مرزها به این مشکلات دامن بزند.

توقف و ایستایی کامیون‌ها پشت مرز‌های دو کشور/ ترکیه اصرار بر کار غیرقانونی دارد

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای با تأکید بر اینکه قطعا کشور ایران از منافع ملی و ناوگان کامیونی خود حمایت می‌کند، گفت: در حال حاضر حدود 200 تا 250 دستگاه کامیون پشت مرزهای ترکیه از سمت ایران مانده‌اند و فعلا تردد کامیون‌ها به دلیل این افزایش نرخ عوارض از سوی ترکیه کاهش یافته است.

عطرچیان بیان کرد: حجم تجارت ایران و ترکیه حدود 16 میلیارد دلار است که اغلب آنها گاز است و بخشی از آن سایر کالاها است که به ترکیه می‌رود ضمن آنکه از سمت ترکیه هم بیشتر کالاهای وارداتی ترک است که به ایران می‌‌آید.

افزایش غیرقانونی تعرفه عبور اتوبوس‌ها از مرز توسط ترکیه

وی اظهار داشت: متأسفانه کشور ترکیه این افزایش تعرفه عبور را برای اتوبوس‌های مسافری نیز وضع کرده است؛ سالانه حدود 10 هزار اتوبوس از ایران به ترکیه می‌رفت و همین افزایش تعرفه موجب کاهش سفر به ترکیه شده است و منابع درآمدی گردشگری طرف ترک را کاهش داده است.

مدیرکل ترانزیت‌ سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اظهار داشت: به دلیل برخی ناآرامی‌ها در کشور ترکیه سفر مردم ترکیه نیز به سمت ایران کاهش یافته است و مثل روال قبل نیست.

به گزارش فارس چندی پیش کشور ترکیه به ما اعلام کرد که کامیون‌های آنها از این پس در ایران سوختگیری نمی‌کنند و با مخزن سوخت تکمیل وارد ایران می‌شوند و ایران هم مخازن سوخت آنها را پلمپ کند تا در جایگاه‌های سوخت‌گیری ایران سوخت نگیرند،‌ بنابراین ایران هم مابه‌التفاوت نرخ سوخت‌ از آنها دریافت نکند.

بنابراین گزارش پلمپ مخازن سوخت کامیون‌ها در مرز موجب ایستایی زیاد در مرزها می‌شود، همچنین کنترل پلمپ هر یک از کامیون‌ها در مرزها هنگام خروج مشکلاتی دارد و نمی‌توان برای هر کامیون یک مامور گذاشت تا پلمپ‌ها را کنترل کند؛ از نظر اجرایی مسأله پلمپ مخازن سوخت کامیون‌ها منطقی نیست و نمی‌توان مطوئن بود کامیون‌ها مخزن دومی نداشته باشند و یا اینکه همان مخازن آنها ورودی دیگری نداشته باشد.

‌البته ترک‌ها مخازن سوخت کامیون‌های ما را از مرز ترکیه پلمپ می‌کنند که این در راستای آن است که سوخت کامیون‌ها در ترکیه به فروش نرسد، زیرا قیمت سوخت در ترکیه بسیار بالا است.

‌پس از این‌ ترک‌ها گفتند حال که‌ با پلمپ مخازن سوخت کامیون‌های آنها در مرز موافق نیستیم، پس مابه‌التفاوت نرخ سوخت را از کامیون‌های آنها دریافت نکنیم درحالی که این حرف غیر منطقی است، دلیلی ندارد که به ناوگانِ غیر، سوخت ارزان ارائه دهیم، زیرا فضای رقابتی برای ناوگان داخلی به شدت تنگ می‌شود.

در این راستا از چند ماه قبل ترک‌ها بیان کردند که آنها هم مابه‌التفاوت نرخ سوخت را از کامیون‌های ایرانی دریافت می‌کنند و در واقع خواستند رفتار متقابل داشته باشند؛ دولت ترکیه از یک ماه قبل به ما اعلام کردند که از اول اکتبر آنها هم مابه‌التفاوت نرخ سوخت را از کامیون‌های ایرانی می‌گیرند، در حالی که قیمت سوخت در ترکیه بسیار بالاتر از فوب خلیج فارس است.

‌به هر حال دولت ترکیه از ساعت صفر روز جمعه 18 مهرماه عوارضی تحت عنوان «مابه‌التفاوت سوخت» دریافت می‌کند که این مورد در واقع دریافت عوارضی است.

‌ایران هم با 24 ساعت تأخیر در رفتاری متقابل از ساعت صفر روز شنبه 19 مهرماه‌ عوارضی متقابل برای ورود کامیون‌های ترک وضع کرد، یعنی در هر 100 کیلومتر پیمایش در کنار 25 یورو مابه‌التفاوت نرخ سوخت، 25 یورو هم بابت عوارض از کامیون‌های ترکیه دریافت می‌کند.

‌ترک‌ها باز در اقدامی متقابل،‌مجدداً عوارض خود را برای کامیون‌های ایرانی افزایش دادند یعنی به ازای هر 100 کیلومتر پیمایش 50 یورو از کامیون‌های ما عوارضی دریافت می‌کنند.

‌از رقم 50 یوروی که ما از کامیون‌های ترکیه دریافت می‌کنیم،‌ 25 یورو بابت مابه‌‌التفاوت نرخ سوخت و 25 یورو بابت عوارض است‌ اما ترک‌ها‌ 50 یورو فقط بایت عوارض از کامیون‌های ما دریافت می‌کنند.