به دنبال ابلاغ سند سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و متعاقب آن تقسیم کار صورت گرفته میان دستگاه های مختلف، در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با دستور رئیس کل بانک مرکزی کمیته ای تحت عنوان 'کمیته اجرایی کردن سیاست های اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی' با مسئولیت قائم مقام بانک مرکزی و با حضور اعضای هیئت عامل این بانک و نمایندگانی از شبکه بانکی کشور تشکیل شد.

با توجه به جدید بودن موضوع، کمیته مزبور در اولین گام تبیین مبانی نظری 'اقتصاد مقاومتی' را در دستور کار قرار داد. در همین راستا تیمی از کارشناسان بانک مرکزی برنامه مطالعاتی جامعی را با هدف تبیین مبانی نظری اقتصاد مقاومتی آغاز کردند که نتایج مطالعات یاد شده پس از طرح و جمع بندی در 'کمیته اجرایی شدن سیاست های اقتصاد مقاومتی در حوزه پولی و بانکی'، در شورای محترم اقتصاد ارایه شد.

بر اساس مطالعات نظری انجام شده، فراهم سازی شرایط 'ثبات کلان اقتصادی' پیش شرط اساسی تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی به شمار می آید که در همین ارتباط 'پایداری بودجه ای'، 'پایداری خارجی' و 'ثبات مالی' به عنوان سه مولفه اساسی برای حصول به شرایط 'ثبات کلان اقتصادی' معرفی شد.

نتایج مطالعات یاد شده در تنظیم سند اقتصاد مقاومتی نیز مورد توجه قرار گرفت و با عنایت به تقسیم کار انجام شده میان دستگاه های مختلف، سه هدف میانی و سیاستهای یازده گانه زیر به عنوان نقشه راه بانک مرکزی در زمینه تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی تعیین شد:

هدف اول: ثبات قیمتی و مهار تورم

سیاست ها:

رعایت هماهنگی در سیاست گذاری پولی، ارزی، اعتباری و بودجه ای جهت حفظ ثبات اقتصاد کلان

هدف دوم: ایجاد ثبات پایدار در نظام مالی اقتصاد به منظور بهبود خدمت رسانی به تولید و کاهش آسیب پذیری بانک ها و مؤسسات اعتباری در برابر انواع ریسک

سیاست ها:

حذف زمینه های سرکوب مالی و تقویت فرآیند واسطه گری مالی بانک ها و موسسات اعتباری

ارتقای سلامت مالی و بهبود کیفیت ترازنامه بانک ها متناسب با استانداردها

ارتقای نظام نظارت بر بخش پولی و بانکی

اصلاح و روزآمد کردن چارچوب بازار بین بانکی

ارتقای تعاملات و بهبود توازن بازارهای پول و سرمایه در حوزه تامین مالی

بهبود وضعیت دسترسی عموم به تامین مالی خرد

شفاف سازی عملیات بانکی و کاهش زمینه های فساد

هدف سوم: کاهش دامنه نوسان نرخ ارز و ارتقای شفافیت و کارایی بازار ارز در تأمین نیازهای تولیدی و تجاری

سیاست ها:

ایجاد ثبات پایدار در بازار ارز، مهار تلاطم های ارزی و گذر به نظام نرخ ارز یکسان (شناور مدیریت شده) پس از تامین پیش نیازهای ضروری

تسهیل نقل و انتقالات ارزی و روان سازی جریان صادرات و واردات کالا و خدمت با هدف کاهش تمرکز الگوی تجاری

افزایش تنوع روش های تامین منابع ارزی اقتصاد به منظور کاهش آسیب های این حوزه

اهداف و سیاستهای فوق در بردارنده 39 برنامه در حوزه های مختلف کاری بانک مرکزی شامل سیاستگذاری پولی، ارزی، اعتباری، نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری و بانکداری الکترونیک بود. پس از نهایی شدن اهداف، سیاست ها و برنامه ها، تبیین اقدامات اجرایی بانک مرکزی به منظور تحقق برنامه های تعیین شده در دستور کار این بانک قرار گرفت. نتایج بررسی موضوع در کارگروه های داخلی بانک مرکزی در نهایت بیش از 150 اقدام اجرایی به منظور تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی را در حوزه کاری این بانک شناسایی کرد.

در این راستا، جهت گیری کلی اقدامات بانک مرکزی در حوزه سیاست پولی بر عدم سرکوب مالی و توجه به تحولات و اقتضائات کلان اقتصادی (به ویژه نرخ تورم) در تعیین نرخ های سود بانکی تمرکز دارند. کاهش شکاف نرخ ارز در بازار رسمی و غیررسمی، مدیریت و عدم انباشت ناترازی در نرخ ارز و بازبینی در مقررات ارزی به منظور تسهیل مبادلات بین المللی، اولویت های اساسی اقدامات بانک مرکزی در حوزه سیاستهای ارزی را تشکیل می دهند. رفع زمینه های سلطه مالی دولت، کاهش بدهی بخش دولتی به نظام بانکی، تقویت اعتبارسنجی مشتریان بانکها، کمک به تامین مالی واحدهای تولیدی و همچنین بهبود تامین مالی خُرد، رویکرد اصلی اقدامات بانک مرکزی در حوزه سیاستهای اعتباری را تشکیل می دهند. در حوزه نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری، اقدامات بانک مرکزی عمدتاً بر ساماندهی موسسات اعتباری غیرمجاز و انتظام بخشی به بازار پول، کاهش مطالبات غیرجاری بانکها، بهبود کمّی و کیفی سرمایه بانکها و صیانت از حقوق ذی نفعان بانک ها و مؤسسات اعتباری، تمرکز دارند.

اقدامات بانک مرکزی در حوزه بانکداری الکترونیک نیز بر توسعه کمّی و کیفی بانکداری الکترونیک، ایجاد بانکداری متمرکز (Core Banking) در نظام بانکی کشور و ارتقای شفافیت اطلاعات بانک ها به منظور تقویت نظارت بر کارکرد شبکه بانکی، مهمترین اقدامات بانک مرکزی به منظور تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در حوزه بانکداری الکترونیک را تشکیل می دهند. توجه به اصول و مبانی نظری و همچنین حصول به سطح بالایی از سازگاری، رویکرد اساسی این بانک در تعیین اهداف، برنامه ها و اقدامات اجرایی در حوزه اقتصاد مقاومتی را تشکیل می دهد.

لازم به ذکر است، نتایج بررسی های بانک مرکزی در این خصوص در قالب کاربرگهای مربوطه در جلسه روز سه شنبه مورخ 20 آبان ماه در کمیسیون تخصصی شورای اقتصاد و پس از آن در جلسه روز دو شنبه مورخ 26 آبان در شورای اقتصاد ارایه شد. بانک مرکزی در آینده نزدیک گزارشی تحلیلی در خصوص برنامه ها و اقدامات این بانک به منظور تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در هر یک از حوزه های پنج گانه سیاست پولی، ارزی، اعتباری، نظارت بر بانکها و موسسات اعتباری و بانکداری الکترونیک ارایه خواهد کرد.