گزارش پژوهشی که از سوی موسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی منتشر شده، نشان می‌دهد که صادرات صنعتی کشور که 84 درصد ارزش صادرات را به خود اختصاص داده در 9 ماهه سال 93 نسبت به مدت مشابه سال قبل، 8.9 درصد رشد داشته است.
در میان پنج رشته فعالیت اصلی صنعتی، صادرات «مواد و فرآورده‌های شیمیایی»، «کک و فرآورده‌های حاصل از پالایش نفت خام»، «فلزات پایه» و «فرآورده‌های غذایی» بهبود یافته است.

آمارهای اعلام شده در 9 ماه منتهی به آذر سال 93 بیانگر بهبود قابل توجه در بخش تجارت خارجی کشور است. براساس این آمار، در سه فصل اول سال 93 واردات کشور به 38 میلیارد و 462 میلیون دلار رسیده است، این در حالی است که 82 درصد از واردات صورت گرفته به محصولات صنعتی اختصاص داشته است. همچنین متوسط رشد واردات کالاهای واسطه‌ای در9 ماه منتهی به آذر سال 93 نسبت به دوره مشابه سال قبل، 9.1 درصد، رشد واردات کالای سرمایه‌ای، 41 درصد و 9.9 درصد رشد واردات کالای مصرفی برآورد شده است. صادرات صنعتی کشور نیز که طبق آمار تجارت گمرکی، در 9 ماه نخست امسال 84 درصد ارزش صادرات را به خود اختصاص داده، نسبت به مدت مشابه سال قبل 8.9 درصد رشد داشته است. ارزش دلاری صادرات کالاهای کشاورزی نیز با رشد 31.4 درصد و کالاهای صنعتی با رشد 13.8 درصد در آذر ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل، بیشترین سهم از کل صادرات را دارند.
موسسه عالی آموزش و مدیریت و برنامه‌ریزی طی گزارش اخیر خود به بررسی تحولات تجارت گمرکی کشور پرداخته است. براساس این گزارش، در بین 10 زیر گروه اصلی کالاهای وارداتی، ارزش دلاری کالاهای طبقه بندی نشده بیشترین میزان رشد را داشته است که برابر 79.7 درصد است.

سهم کالاهای کشاورزی و صنعتی از صادرات

براساس این گزارش در 9 ماه منتهی به آذر سال 1393 ارزش صادرات گمرکی با 10.6 درصد افزایش نسبت به رقم متناظر سال قبل از آن به 25 میلیارد و 569 میلیون دلار رسید. در همین مدت وزن کالاهای صادراتی به 56 میلیون و 786 هزار تن بالغ شد، که نسبت به رقم مشابه سال قبل،کاهش 3.8 درصدی را نشان می‌دهد و این بیانگر افزایش قیمت دلاری هر واحد از صادرات کشور است.
صادرات صنعتی کشور که طبق آمار تجارت گمرکی، در 9 ماه نخست امسال 84 درصد ارزش صادرات را به خود اختصاص داده، نسبت به مدت مشابه سال قبل 8.9 درصد رشد داشته است. همان‌طور که در این گزارش آمده است، پنج رشته فعالیت اصلی از صادرات صنعتی کشور که ارزش دلاری آنها معادل 73 درصد کل صادرات صنعتی است، عبارتند از: مواد و فرآورده‌های شیمیایی، کک و فرآورده‌های حاصل از پالایش نفت خام، فلزات پایه، فرآورده‌های غذایی و سایر فرآورده‌های معدنی. به جز گروه فرآورده‌های معدنی غیرفلزی که در سال 93 کاهش 9.9 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است، در چهار گروه دیگر وضعیت صادرات بهبود یافته است.
در این گزارش با بررسی روند صادرات در 9 ماه منتهی به آذر 93، نشان داده می‌شود که ارزش دلاری صادرات کالاهای کشاورزی با رشد 31.4 درصد و کالاهای صنعتی با رشد 13.8 درصد در آذر ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل، بیشترین سهم از کل صادرات را دارند.
همچنین در آذر ماه سال 93 به‌طور متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی با 4.1 درصد افزایش نسبت به آبان ماه به 509 دلار رسیده که نسبت به آذر ماه سال 92، معادل 29.7 درصد افزایش داشته است.
گزارش «بررسی تحولات تجارت گمرکی کشور» نشان می‌دهد ارزش دلاری صادرات در فصل سوم سال 93 به میزان 13.1 درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل و به میزان 2.8 درصد نسبت به فصل پیش افزایش یافته است. ارزش دلاری کالاهای سنتی و کشاورزی در فصل سوم سال93 با افزایش حدود 83 درصد نسبت به فصل قبل به یک میلیارد و 882 میلیون دلار رسیده است، این در حالی است که گروه کلوخه‌های کانی فلزی به میزان 1.9 درصد و کالاهای صنعتی به میزان 10 درصد نسبت به فصل قبل کاهش یافته‌اند. همچنین در بین چهارگروه اصلی صادراتی در 9 ماه اول سال‌های 91، 92 و 93، کالاهای سنتی و کشاورزی با 27.7 درصد بیشترین میزان رشد را به خود اختصاص داده‌است.
بنابر این گزارش در سهم کالاهای مختلف صنعتی از ارزش صادرات گمرکی 9 ماهه سال 1393 تغییر محسوسی مشاهده نمی‌شود. فرآورده‌های حاصل از نفت و گاز، مواد شیمیایی و مواد پلاستیکی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند که در مجموع حدود 59 درصد از ارزش صادرات گروه کالاهای صنعتی را شامل می‌شوند. همچنین در 9 ماه اول سال 93، میوه‌های تازه و خشک با سهم 48 درصد بیشترین سهم از ارزش صادرات گروه کالاهای سنتی و کشاورزی را داشته‌اند.

تولید کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای عامل رشد واردات

براساس آمار منتشر شده گمرک، در 9 ماه نخست سال 93، واردات کشور 15.5 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته که بخش قابل توجهی از آن به کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای که مستقیما در فرآیند تولید دخیل هستند، اختصاص داشته است. این گزارش با بررسی واردات براساس نوع مصرف نشان می‌دهد که در مدت مذکور واردات سرمایه‌ای رشد 41 درصدی، واردات کالای واسطه‌ای رشد 9.1 درصدی و واردات کالای مصرفی رشد 9.9 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند.
براساس این گزارش روند منفی شدن نرخ رشد واردات کالای واسطه‌ای که بیشترین سهم را از کل واردات کشور به خود اختصاص داده است، از فصل سوم سال 90 آغاز شده و تا فصل سوم سال 92 ادامه یافته است. روند بهبود در واردات کالاهای واسطه‌ای از فصل چهارم سال 92 آغاز شده و در فصل‌های اول و دوم سال 93 با سرعت قابل توجهی ادامه یافته است. در رابطه با واردات سرمایه‌ای نیز نکته حائز اهمیت، کاهش چشمگیر رشد آن در آبان 93 است. براساس این گزارش این روند کاهشی در آذر 93 با بهبود نسبی روبه‌رو بوده به نحوی که رقم آن نسبت به آبان امسال، 28.4 درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل 2.8 درصد افزایش یافته است. رشد فصلی واردات کالای سرمایه‌ای در فصل سوم سال 93 نسبت به مدت مشابه سال قبل 12.1 درصد گزارش شده است. گزارش موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی نشان می‌دهد رشد واردات مصرفی نیز از شهریور 93 با روندی کاهشی روبه‌رو بوده است، به نحوی که رشد فصلی این گروه در فصل سوم سال 93 نسبت به مدت مشابه سال قبل 12.4 درصد کاهش یافته که گویای شرایطی متفاوت با دو گروه کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است.  بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد ارزش دلاری ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل که بیشترین سهم از کل واردات را دارد، در آذر ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل به میزان 4.5 درصد افزایش یافته است. ارزش دلاری مواد غذایی و حیوانات زنده نیز به میزان 31.8 درصد کاهش یافته است. ارزش دلاری ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل نسبت به آبان ماه سال 93 نرخ رشد مثبت 13.9 درصد داشته است و ارزش دلاری مواد غذایی و حیوانات زنده 6.4 درصد کاهش یافته است. قیمت هر تن کالای وارداتی در آذر ماه سال 93 نسبت به ماه مشابه سال گذشته به میزان 11.7 درصد کاهش یافته ولی نسبت به ماه قبل رشد مثبت 4.1 درصدی را تجربه کرده است. ارزش دلاری واردات نیز در فصل سوم سال 93 به میزان 5.8 درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل و به میزان 8.8 درصد نسبت به فصل گذشته کاهش یافته است. همان‌طور که در این گزارش آمده است، در بین 10 زیرگروه اصلی کالاهای وارداتی طبق طبقه بندی بانک مرکزی، ارزش دلاری کالاهای طبقه‌بندی‌نشده بیشترین میزان رشد را داشته است که برابر 79.7 درصد است. پس از آن ارزش دلاری ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل 40.5 درصد افزایش یافته است. ارزش دلاری گروه مواد شیمیایی و گروه مواد غذایی و حیوانات زنده به ترتیب 9.6 و 3.6 درصد رشد داشته‌اند. بیشترین سهم ارزش دلاری به گروه ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل اختصاص دارد که برابر 35.7 درصد است. گروه مواد غذایی و حیوانات زنده از نظر سهم ارزش دلاری در رتبه دوم قرار دارد که 19.5 درصد است. سهم ارزش دلاری گروه مواد شیمیایی نیز 14 درصد است. براساس این گزارش وزن کالاهای وارداتی در 9 ماه اول سال 92 برابر 22.5 میلیون تن بوده است که با افزایش 31.2 درصدی در 9 ماه منتهی به آذر 93 به مقدار 29.5 میلیون تن رسیده است. وزن واردات کالاهایی که براساس نوع طبقه‌بندی نشده‌اند در 9 ماه اول سال 93 نسبت به دوره مشابه سال گذشته 126.5درصد افزایش یافته است. رشد وزن واردات در گروه مواد خام غیرخوراکی به استثنای مواد نفتی سوختنی برابر 79.1 درصد، مواد غذایی و حیوانات زنده 41.9 درصد، کالاهای ساخته شده متفرقه 48.5 درصد و ماشین‌آلات و لوازم حمل‌ونقل 42.6 درصد گزارش شده است.