تهران در حال گفتگو با قدرت های جهانی درباره برنامه هسته‌ای خود و همچنین تلاش برای حصول یک توافق نهایی به منظور لغو تحریمهایی است که صادرات نفت این کشور را نصف کرده و به حدود یک میلیون بشکه در روز رسانده است.

مقامات وزارت نفت ایران و منابع دیپلماتیک غربی می‌گویند، ایران در تدارک هرگونه توافق، یک پیش نویس تازه از قراردادهای نفتی را به شرکت‌های خارجی ارائه داده تا هر زمان تحریم‌ها لغو شد آنها را به ایران جذب کند. چنین قراردادهایی به ایران کمک خواهد کرد که میادین پیر خود را احیا و میادین جدید را توسعه دهد.

اما هیچ قطعیتی درباره نتیجه مذاکرات هسته ای ایران وجود ندارد. قراردادهای جدید شرایط بسیار مطلوب‌تری را نسبت به قراردادهای قبل از تحریم‌ها ارائه می‌دهد زیرا بسیاری از شرکت‌ها نسبت به امضای حتی یک قرارداد اولیه نیز تردید خواهند داشت چرا که آمریکا و دولتهای اروپایی آن را زودهنگام می دانند.

شرکت‌های نفتی همچنین به دلیل نصف شدن قیمت نفت از ماه ژوئن تاکنون و رابطه ناپایدار ایران با شرکت‌های خارجی در گذشته، برای سرمایه‌گذاری در میادین نفتی ایران به دلایل بیشتری برای متقاعد شدن نیاز دارند.

یک مقام بلندپایه وزارت نفت ایران که خواست نامش فاش نشود گفت: قراردادهای جدید نسبت به کشورهای تولیدکننده دیگر رقابتی‌تر است. در این قراردادها سود احتمالی بالاتری پیشنهاد شده و خطرات سرمایه‌گذاری کمتر است. این قراردادها نرخ مطلوبی از بازگشت سرمایه و گزینه‌های سرمایه‌گذاری مشترک با شرکت‌های نفتی ایرانی را پیشنهاد می‌کند.

مقامات نفتی می‌گویند، قراردادهای جدید مدت طولانی‌تری دارند و 25 ساله هستند.

سخنگوی وزارت نفت ایران از اظهارنظر درباره ماهیت قراردادهای جدید نفتی خودداری کرده است. پیشتر سرمایه‌گذاران خارجی تنها در اکتشاف و توسعه میادین نفتی ایران مشارکت می کردند. آن‌ها تحت قراردادهای بیع متقابل بازگشت سرمایه ثابتی داشتند و هیچ گونه دارایی در اختیار نداشتند و تنها پیمانکارانی بدون حق داشتن میادین بودند.

تحلیلگران و منابع صنعت نفت می‌گویند، شرکت‌های نفتی نتوانستند تحت این مکانیزم هزینه‌های خود را پوشش دهند زیرا درآمد آنها را در بلندمدت تضمین نمی‌کرد.

اما وضعیت تغییر کرده است. حسن روحانی رییس جمهور ایران که سال گذشته در انتخابات پیروز شد متعهد شده اقتصاد ایران را ارتقا دهد و به دنبال پایان دادن به شرایطی است که باعث افزایش نسبی قیمت کالاها و خدمات شده است.

قراردادهای جدید نفتی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که در تولید مشارکت کنند و در بلندمدت کنترل و قطعیت بیشتری روی درآمد نفتی خود در ایران که مالکیت خارجی منابع نفتی در آن ممنوع است داشته باشند.

مقامات صنعت نفت می‌گویند، قراردادهای نفتی ایران برای تشویق سرمایه‌گذاران بزرگ مطلوب‌تر شده‌اند. برای مثال در قراردادهای قبلی تصمیمات تجاری توسط یک کمیته ایرانی اتخاذ می‌شد اما براساس قراردادهای جدید این فرآیند به نفع طرف خارجی تغییر کرده است.

یک مقام دیگر صنعت نفت ایران می‌گوید: بزرگترین مشوق برای یک شرکت نفتی خارجی امکان ثبت ذخایر است چیزی که در گذشته میسر نبود. یکی از مفاد پیشنهادی قراردادها سرمایه‌گذاری مشترک بلند مدت بین شرکت خارجی و پیمانکاران ایرانی است.

این مقام افزود: سرمایه‌گذاران هیچ حقی روی ذخایر نخواهند داشت، اما بعد از تکمیل اکتشافات می توانند نفتی را که به عنوان دستمزد دریافت می‌کنند گزارش دهند.

بیژن زنگنه وزیر نفت ایران تاکنون در نشستهای اخیر اوپک در وین با مدیران عامل شرکت‌های نفتی خارجی از جمله انی ایتالیا، شل و اُ ام وی اتریش دیدار کرده است.

منابع ایران از معرفی شرکت‌هایی که پیش نویس قراردادهای جدید نفتی را مشاهده کرده اند نامی نبرده اند، اما گمانه زنی‌ها حاکی از این است که شل و کونوکوفیلیپس جزو شرکتهایی هستند که با آنها مذاکره شده است.

شل از اظهارنظر در این باره خودداری کرده است و کونوکوفیلیپس می‌گوید که به طور کامل از قوانین آمریکا تبعیت می‌کند و در حال توافق تجاری با ایران نبوده است.

یک منبع دیپلماتیک غربی می گوید علاقه به گفتگو با شرکت‌های خارجی یک طرفه و عمدتا از جانب ایران بوده است.

این منبع افزود: از نظر شرکت‌های نفتی غربی ‌ایران در حال حاضر جذابیت و مطلوبیت کمتری نسبت به گذشته دارد. در حال حاضر نفت زیادی در بازار وجود دارد و بازگشت ایران به بازار آخرین چیزی است که آنها(خارجی‌ها) می‌خواهند.

یک منابع دیپلماتیک غربی دیگر افزود: در حال حاضر با توجه به عدم دسترسی مستقیم به میادین در ایران، هنوز تردیدهای زیادی درباره سوددهی فعالیت در ایران وجود دارد. با توجه به شرایط نامشخص کنونی بعید است که شرکت‌های نفتی خارجی حتی با ایران یک قرارداد باز امضا کنند. باید منتظر ماند و دید که در آینده چه خواهد شد.

رسانه های ایران اخیرا به نقل از مقامات گزارش داده اند، انتظار می‌رود قراردادهای جدید که شامل بخشهای بالادستی(اکتشاف و توسعه) است، بیش از 40 میلیارد دلار سرمایه‌ خارجی را جذب کنند.

ایران کنفرانس برنامه ریزی شده نفتی در لندن را که قرار بود درماه فوریه برای رونمایی از قراردادهای جدید نفتی برگزار شود تا نوامبر به تاخیر انداخته است.

براساس این گزارش، یک مقام ایرانی گفت: آمریکا از ایران خواسته که این کنفرانس را تا زمان امضای توافق هسته‌ای نهایی به تعویق بیندازد. واشنگتن تاکید دارد اجرای تحریم‌ها در حال حاضر ادامه دارد.

ایران و شش قدرت جهانی سعی دارند تا پایان ماه ژوئن بن‌بست موجود در خصوص مساله هسته‌ای را حل و فصل کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس گفت: دولت این کشور از برگزاری کنفرانس نفتی لندن در این مقطع حمایت نمی‌کند.

وی با بیان اینکه تشویق تجارت با ایران پیام اشتباهی را ارسال می‌کند گفت: هنوز زود است که در نبود توافق هسته ای جامع این کنفرانس برگزار شود.

این سخنگوی افزود: دولت انگلیس تجارت با ایران را تشویق نمی‌کند. تا زمانی که توافق هسته ای که باعث احیای اعتماد بین‌المللی به ماهیت فعالیت هسته ای ایران شود حاصل نگردد، لازم است فشار روی ایران از طریق تحریم‌ها حفظ شود.

تحلیلگران می‌گویند: ایران هنوز برای تجارت مهیا نیست.

مهدی ورزی یکی از مقامات سابق شرکت ملی نفت ایران گفت: مذاکرات با شرکتهای نفتی خارجی در جریان بوده است و ایران باید مشوق‌های جذاب‌تری را برای جذب سرمایه‌گذاری ارائه دهد.

ورزی که یک شرکت مشاور انرژی در انگلیس را اداره می کند گفت: با شرایط کنونی حتی اگر تحریم ها لغو شود شرکت‌های خارجی زیادی به ایران نخواهند آمد. اگر شرایط بازار بدتر شود بخش انرژی ایران به دردسر جدیدی می افتد.