29 دی 93 بود که بانک مرکزی دستورالعمل مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها را منتشر کرد، طبق آنچه در این دستورالعمل آمده بود تعیین نرخ ارز از این پس به‌عهده کانون صرافان ارزی خواهد بود.

هرچند که با گذشت 20 روز از ابلاغ این دستورالعمل نرخ ارزی از کانون صرافان بیرون نیامد و کماکان عملیات دلالی در منوچهری و بازار سبزه‌میدان نرخ را تعیین می‌کند، البته رئیس کل بانک مرکزی و معاون ارزی وی قبلاً در این‌باره گفته بودند که خرید و فروش ارز و تعیین نرخ در بازار آزاد جرم محسوب می‌شود و کانون صرافان تنها مرجع اعلام نرخ ارز خواهد بود.

با گذشت حدود 20 روز از ابلاغ این بخشنامه با این سؤال که بالاخره چه‌کسی نرخ ارز را در بازار تعیین می‌کند راهی نبض بازار ارز یا همان خیابان فردوسی شدیم.

اینجا خیابان فردوسی نبش خیابان منوچهری روبه‌روی پاساژ افشار است، جایی که پیش از این جمعیت چشمگیری از دلالان با سبک و سیاق خود به انجام مبادلات خرد و کلان ارز می‌پرداختند. در نگاه اول همان جمعیت با اندکی ریزش را نسبت به دوران قبل مشاهده می‌کنیم، هرچند دلال‌ها معتقدند این جمعیت از نصف هم کمتر شده است. شاید این گفته دلال‌ها با سوت و کور بودن بازار تأیید شود چراکه دیگر مانند قبل هیاهو مقابل پاساژ افشار نیست.

تنها صدایی که این روزها از مقابل پاساژ افشار شنیده می‌شود، صدای چند دلال است که معاملات 100دلاری را به‌نمایندگی از صرافی یکی از بانک‌های خصوصی انجام می‌دهند.

  هشدار تلفنی به دلالان: به بازار نیاید

دلال‌ها در توضیح خلوتی بازار ارز می‌گویند علت این کاهش جمعیت تماس‌های نامعلومی از سوی برخی دستگاه‌ها با دلال‌های بازار ارز است؛ یکی از دلال‌ها می‌گوید قبل از اینکه بخشنامه بانک مرکزی درباره فعالیت‌های ارزی صرافی‌ها منتشر شود، از شماره تلفن خاصی با تعدادی از دلال‌ها تماس گرفته و تأکید شد که من‌بعد نباید در بازار حضور داشته و به خرید و فروش ارز بپردازند.

وی با اعلام اینکه نمی‌داند این تماس‌ها از کدام دستگاه انجام شده است، افزود: تلفن موبایل بنده خاموش بود ولی با تلفن منزلم تماس گرفتند و هشدار دادند که در صورت حضور در بازار ارز دستگیر خواهم شد.

این جمله از سوی چند دلال دیگر هم تکرار شد،‌ شاید حرف مشترک تمام دلال‌های فردوسی امروز همین جمله بود که با آنها تماس گرفتند و هشدار داده شده که دیگر نباید در بازار ارز حضور داشته باشند.

دلال‌های خرده‌پا تنها حاضران این روزهای بازار

یکی از دلال‌ها می‌گوید وقتی دلار 3600 تومان شده بود از شماره‌ای نامعلوم با دلال‌ها تماس گرفتند و گفتند: دیگر حق ندارید در بازار حضور داشته باشید.

این در حالی است که مشاهده خبرنگار ما از بازار ارز و مرکز تجمع دلال‌ها مقابل پاساژ افشار حکایت از آن داشت که جمعیتی انبوه از دلالان کماکان در بازار حضور دارند و به انجام مبادلات ارز هرچند خرد می‌پردازند.

دلال‌ها در توضیح چرایی وجود این جمعیت در پاساژ افشار می‌گویند، اینها همه دلال‌های خرده‌پا هستند که مبادلات خرد انجام می‌دهند چرا که دلال‌های اصلی دیگر به بازار نمی‌آیند.

  کاغذنویس‌ها رفتند

وقتی از دلال‌ها پرسیدیم که چه‌کسی نرخ ارز را در بازار تعیین می‌کند این پاسخ مطرح شد که قبلاً مبادلات کاغذی انجام می‌شد و همین معاملات کاغذی موجب تعیین نرخ روز بعد در بازار ارز می‌شد، اما با تماس‌های اخیر و همچنین ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی دیگر معاملات کاغذی در بازار انجام نمی‌شود.

وی می‌گوید کاغذ‌نویس‌ها از بازار جمع شده‌اند و دیگر معاملات کاغذی انجام نمی‌شود، همین یعنی دیگر دلال‌ها نرخ ارز را تعیین نمی‌کنند.

البته دلال‌های فردوسی تأکید داشتند که پیشتر هم در این بازار مبادلات کاغذی ارز رواج نداشت و بیشتر این معاملات در بازار سبزه‌میدان ثبت و ضبط می‌شد.

خبرنگار از دلال‌ها سؤال کرد که چرا دلال‌های کاغذ‌نویس از بازار رفتند اما دلال‌های خرده‌پا کماکان حضور دارند و مبادلات خرید و فروش را انجام می‌دهند که یکی از آنها گفت هدف بخشنامه بانک مرکزی همین کاغذنویس‌ها بود چرا که دلال‌های خرده‌پا معاملات چندانی انجام نمی‌دهند که بخواهد در بازار اثر بگذارد.

 حضور فعال دلال‌های بانک‌ها در غیاب کاغذ‌نویس‌ها

یکی از دلال‌هایی که مقابل پاساژ افشار به دیواری تکیه داده و از کسادی بازار گله‌مند بود در ادامه صحبت‌های همکارانش این را گفت که این معاملاتی که هم‌اکنون در بازار انجام می‌شود کار خود بانک‌هاست چرا که نمایندگان همین بانک‌ها در همین محل داد می‌زنند و بیش از 100هزار دلار را می‌فروشند.

وی ادامه داد: صرافی یکی از بانک‌های خصوصی چندین نماینده در همین منوچهری دارد که به‌راحتی داد می‌زنند و معاملات 100هزار تایی را انجام می‌دهند؛ بنابراین بانک‌ها نرخ ارز را تعیین می‌کنند نه دلال‌ها.

  پلیس وارد عمل نشد؛ تماس‌ها کار خودش را کرد

یکی دیگر از موضوعاتی که در بازار مشهود بود این است که امسال به‌خلاف سال‌های 90 و 91 نیروی انتظامی وارد بازار ارز نشد و مؤید آن هم عدم حضور نمایندگان این بخش در بازار بود؛ یکی از دلال‌های فردوسی در همین ارتباط می‌گوید: مگر زمانی که نیروی انتظامی سال 91 وارد بازار شد کاری کرد که هم‌اکنون بخواهد با ورودش به بازار مدیریت را به دست بگیرد؟

وی ادامه داد: با همان تماس‌ها و اس‌ام‌اس‌هایی که برای دلال‌ها آمد، کاغذنویس‌ها رفتند و دیگر جرئت معامله در بازار را ندارند.

زمانی که مشغول صحبت با این افراد بودیم تعداد دیگری هم به جمع‌مان اضافه شدند و در ادامه صحبت‌های یکدیگر تأکید داشتند معاملات کاغذی دیگر مُرد.

یکی از دلال‌ها با گله شدید از سیاست اخیر بانک مرکزی گفت: بانک مرکزی این سیاست‌ را به‌خاطر کاهش نرخ ارز تشکیل داد. ولی الآن باید از این بانک سؤال کرد: چرا نرخ دلار با وجود جمع‌آوری دلال‌ها ارزان نمی‌شود؟

یکی دیگر از دلالان در همین ارتباط گفت: دلار از 3200 تومان به 3450 تومان رسید و الآن بیش از یک هفته است که روی همین نرخ درجا می‌زند، چرا بانک مرکزی اجازه نمی‌دهد نرخ ارز از این کمتر شود، در حالی که الآن به‌راحتی امکان کاهش نرخ ارز در بازار وجود دارد.

بانک مرکزی خودش نرخ را تعیین کند نه کانون صرافان

دلال‌ها این را هم مورد تأکید قرار دادند که کانون صرافان نمی‌تواند مرجع مناسبی برای تعیین نرخ ارز در بازار باشد و همین نکته این ضرورت را بیشتر از قبل تقویت می‌کند که بانک مرکزی خودش نرخ را در بازار تعیین کند.

کسادی بازار از دیگر نکاتی بود که دلال‌ها از آن به‌شدت گله می‌کردند و می‌گفتند: دیگر کسی مثل قبل دلار نمی‌خرد و کاسبی ما هم مثل سایر بازارها به‌طور کل خوابیده است.

آنچه این روزها در بازار ارز خیابان منوچهری می‌گذرد تنها معاملاتی است که توسط تعدادی از نمایندگان صرافی یکی از بانک‌های خصوصی انجام می‌شود که حجم آن نیز کمتر از 100 دلار نیست و همین نشان می‌دهد که سیاست ارزی جدید بانک مرکزی با وجود اجرای نیمه‌کاره اثر خود را در بازار گذاشته و همین موضوع اهتمام بانک مرکزی را برای مدیریت ویژه بازار ارز می‌طلبد.