با وجود رکود حاکم در اقتصاد کشور و نیاز بنگاههای تولیدی به سرمایه درگردش و از سویی دیگر انتقادت مطرح شده نسبت به عدم حمایت و مشارکت بانکها در تولید و رشد اقتصادی، بانک مرکزی افزایش تسهیلات دهی بانکها با تمرکز بر بخش های تولیدی را در برنامه امسال بانکها به طور جدی تری در دستور کار شبکه بانکی قرار داده و پیش بینی کرد تا پایان سال بانکها بتوانند حدود 245 هزار میلیارد تومان تسیهلات بپردازند.

با این حال در ادامه شرایط به گونه ای پیش رفت که رییس کل بانک مرکزی از روند مناسبت وام دهی بانکها و تامین سرمایه در گردش بخش های تولیدی خبر داد و ابراز امیدواری کرد تا با روند موجود میزان تسهیلات پرداختی تا انتهای سال به 285 هزار میلیارد تومان افزایش یابد.

براین اساس آمارها نشان می دهد شبکه بانکی تا پایان نیمه اول سال بیش از 177 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 70 درصد تسهیلات پیش بینی شده را پرداخته که عمده آن به سرمایه در گردش اختصاص داشته است. همچنین این آمار در پایان 9 ماهه با رشد 60 هزار میلیارد تومانی به 238 هزار میلیارد تومان رسید.

اما آخرین آمار بانک مرکزی نشان می دهد که در 10 ماهه امسال میزان تسهیلات پرداختی بانکها به بیش از 270 هزار میلیارد تومان افزایش یافته که رشد حدود 32 هزار میلیاردی در فاصله یک ماه به همراه داشته است.

بنا بر این گزارش،سهم بخش کشاورزی از تسهیلات اعطایی در 10 ماهه امسال حدود 7.1 درصد، صنعت و معدن 31 درصد، مسکن و ساختمان 12 درصد و 49.9 درصد مربوط به بخش خدمات، بازرگانی و تسهیلات متفرقه بوده است.

این در حالی است که 59.9 درصد کل 270 هزار میلیارد وام پرداخت شده در 10 ماهه اامسال یعنی معادل 162 هزار میلیارد تومان به سرمایه در گردش اختصاص دارد که سهم سرمایه در گردش از تسهیلات پرداختی به بخش صنعت و معدن در این دوره معادل 80.7 درصد بوده است.

درحالی که به نظر می رسد با روند طی شده در وام دهی بانکها، در دوماه مانده به پایان سال وعده 285 هزار میلیاردی سیف که 15 هزار میلیارد تومان دیگر آن مانده محقق می شود ممکن است حتی به فراتر از آن هم برسد. موضوعی که قائم مقام بانک مرکزی نیز به آن اذعان داشته و با اعلام اینکه تسهیلات اعطا شده تا دی ماه، بالاتر از میزان پیش‌بینی‌های بانک مرکزی در آغاز سال بوده است عنوان کرده که اگر اوضاع تا پایان سال به همین روال پیش رود، بانک‌ها حدود مبلغ 324 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت خواهند کرد که به مراتب بالاتر از پیش بینی اولیه است.

اما کمیجانی که کنترل تورم را همچنان اولویت بانک مرکزی می داند عملکرد بانکها در تسهیلات دهی را خطر بزرگی نسبت به اهداف تورمی دانسته و گفت: بانک ها با تمام قوا هر نوع امکان و منابعی که در اختیارشان بوده را به شکل تسهیلات پرداخت کرده‌اند و علاوه بر آن تعداد زیادی از آنها به عنوان اضافه برداشت بدهکار بانک مرکزی شده‌اند. بانک‌ها نه تنها منابع خود را در این راه مصرف کرده‌اند، بلکه به منابع بانک مرکزی هم دست اندازی کرده اند و این خطر بزرگی است که می‌تواند برای سال آینده اهداف تورمی را خدشه‌دار کند.

وی با ارزیابی مثبت از سهم قابل ملاحظه سرمایه درگردش از تسهیلات پرداختی بانکها توضیح داد: تمام 270 هزار میلیارد تومان پرداخت شده تسهیلات جدید نیست، بلکه بخشی از آن تسهیلات در حال تجدید است که از طریق تسویه بدهی‌ها تامین شده و چه بسا این مبلغ با رقم اضافی به خود بدهکار بر می‌گردد. این در حالی است که ارقام نشان می‌دهد بانک ها بیش از آنچه که قابل پیش بینی بوده تسهیلات اعطا کرده‌اند. اگر فرض کنیم در بدترین سناریو حدود 40 تا 50 درصد این مبلغ، تسهیلات جدید است، باز هم بانک‌ها در محدوده‌ای عمل کرده‌اند که خطر برگشت تورم را مطرح می‌کند.

هر چند که عمده نگرانی مقامات بانک مرکزی از نحوه عملکرد بانکها در پرداخت بیش از انتظار تسهیلات به افزایش اضافه برداشت آنها از بانک مرکزی برمی گردد؛ اما کارشناسان معتقدند که تسهیلات پرداختی بانکها هر اندازه هم که بیشتر شده اما به طور هدفمند و در بخش های تولیدی بکار گرفته شود نه تنها تورم زا نیست بلکه با ایجاد اشتغال و تولید بیشتر عامل کاهنده تورم نیز خواهد بود.