رضا هاکان تکین گفت: در سفر رییس جمهوری ترکیه به ایران که بلافاصله بعد از تعطیلات نوروز انجام خواهد شد، تفاهم نامه هایی در زمینه های مختلف امضا می شود که امضای تفاهم نامه ای درباره مبارزه با تروریسم از جمله آنهاست.

وی، تشکیل دومین شورای عالی راهبردی دو کشور را در سفر اردوغان به ایران، زمینه ساز تحقق چشم انداز تجاری 30 میلیارد دلاری بین تهران و آنکارا عنوان کرد.

سفیر ترکیه ، آنکارا را نیازمند گاز وارداتی ایران اعلام و تصریح کرد: تحریم نتیجه مثبتی در راستای اهداف تحریم کنندگان نداشته است.

این مقام ترک، تحریم های بین المللی در کنار بوروکراسی اداری ایران را دو مانع اصلی گسترش روابط تجاری ایران و ترکیه ارزیابی کرد.

مشروح مصاحبه سفیر ترکیه در زیر آمده است:

- برای مقدمه درباره خودتان و نحوه آشنایی با ایران و ایرنا برای ما توضیح دهید؟

++سفیر ترکیه: ایرنا برای ما یک ارگان مطبوعاتی مهم منطقه ای و جهانی و از نظر ما صدای ایران برای دنیاست.

جمهوری اسلامی ایران یکی از مهمترین کشورهای دنیاست و تقویت روابط با آن برای ترکیه مهم است. ایران فقط همسایه ما نیست بلکه ما تاریخ مشترکی داریم. ایران و ترکیه روابط خوبی دارند و به نظر من مشکلات کوچکی که در روابط دو کشور وجود دارد به آسانی قابل حل هستند و ما به دنبال ایجاد زمینه های جدید همکاری با ایران هستیم.

25 سال است در وزارت خارجه ترکیه کار می کنم، قبلا هیچ وقت در ایران نبوده ام. من در سال های 2007 تا 2011 سرکنسول ترکیه در لس آنجلس آمریکا بودم.

در لس آنجلس جمعیت ایرانیان زیاد است تا جایی که به شوخی برخی به لس آنجلس، تهرانجلس می گویند. نصف دانش آموزان مدرسه ای که پسرم در آنجا تحصیل می کرد ایرانی-آمریکایی بودند. برای اولین بار در لس آنجلس بود که با ایرانی ها آشنا شدم و فهمیدم که چقدر به ما ترک ها نزدیک هستند. آنچه برای من جالب بود این بود که ایرانی های مهاجر چقدر به وطن خود علاقه مند هستند.

سه سال گذشته را در وزارت خارجه ترکیه مسئول اداره کل عراق بودم و به خاطر مسائل عراق با ایرانی ها در تماس بودم. در مدت چهار ماه و نیم گذشته که به عنوان سفیر ترکیه در ایران اقامت داشته ام اصلا احساس غربت نکردم.

- درباره جزئیات سفر رییس جمهوری محترم ترکیه به ایران و اهداف آن توضیح دهید؟

++سفیر ترکیه: دیدار رجب طیب اردوغان از ایران بلافاصله بعد از تعطیلات نوروز صورت می گیرد. در حال آماده کردن مقدمات سفر هستیم. ما مایلیم که این سفر فقط یک دیدار تشریفاتی نباشد بلکه نتایج ملموسی برای بهبود روابط دوجانبه در پی داشته باشد. من امیدوارم این سفر به روند گسترش روابط، شتاب دهد.

- درباره تشکیل دومین شورای عالی راهبردی ایران و ترکیه و اهداف تشکیل آن توضیح دهید؟

++سفیر ترکیه: تشکیل شورای عالی راهبردی مکانیسمی است که ترکیه برای بهبود روابط با کشورهای همسایه بویژه کشورهای مهمی مثل ایران تعریف کرده است.

تشکیل شورای عالی راهبردی به شکل نشست اعضای کابینه مشترک دو کشور محسوب می شود.

مقامات ایران و ترکیه از طریق شورای عالی راهبردی دو کشور می توانند برخی از مشکلاتی که در نشست های کارشناسی حل نشده را بررسی و برای آن راهکار ارائه دهند.

در نشست شورای عالی راهبردی دو کشور، مقامات ارشد ایرانی و ترک زمینه های جدید همکاری را بررسی می کنند.

تشکیل شورای عالی راهبردی می تواند زمینه های عملیاتی شدن چشم انداز تجارت 30 میلیارد دلاری تهران و آنکارا را فراهم کند.

سرمایه گذاران ترک آماده سرمایه گذاری در پروژه های سرمایه گذاری ایران از جمله پروژه های زیربنایی هستند.

- آیا ترکیه برنامه ای برای افزایش خرید گاز و نفت از ایران دارد؟

++سفیر ترکیه: تماس بین تهران و آنکارا درباره صادرات گاز ایران به ترکیه ادامه دارد و اگر به تفاهم برسیم در این مورد حاضر به همکاری هستیم. نیاز ترکیه به گاز خیلی زیاد است و این نیاز زیادتر هم خواهد شد. ترکیه منابع گاز ندارد و از روسیه، آذربایجان و ایران گاز وارد می کند. مشکل ما برای واردات گاز از ایران اختلاف در قیمت است که اگر این مشکل حل شود ما می توانیم گاز بیشتری از ایران وارد کنیم.

- آیا دیوان داوری بین المللی در لاهه درباره اختلاف قیمت گاز بین ایران و ترکیه رای صادر کرده است؟

++سفیر ترکیه: ما مذاکراتمان را در خصوص قیمت و شرایط توافقی صدور گاز ایران به ترکیه ادامه می دادیم؛ وقتی به نتیجه نرسیدیم در عمل به یکی از مفاد توافقنامه، به دیوان داوری بین المللی در لاهه رجوع کردیم که هنوز این دیوان رای صادر نکرده است.

- ترکیب هیات همراه رییس جمهوری ترکیه به ایران چگونه است؟

++سفیر ترکیه: برخی از وزرای دولت، رییس جمهوری را در سفر به ایران همراهی می کنند و در دومین نشست شورای عالی راهبردی دو کشور شرکت خواهند کرد. هنوز ترکیب نهایی هیات همراه اردوغان مشخص نشده اما با توجه به تعدد پروژه های مشترک اقتصادی دو کشور، وزرای اقتصاد و بازرگانی و همچنین وزیر خارجه، رییس جمهوری را در سفر به ایران همراهی خواهند کرد.

- آیا امضای تفاهم نامه هایی بین ایران و ترکیه در سفر اردوغان به تهران هم در دستور کار قرار دارد؟

++سفیر ترکیه: پیش نویس تفاهم نامه هایی برای امضا در سفر رییس جمهوری ترکیه به ایران در دست بررسی هستند ولی چون هنوز قطعی نشده اند نمی توانیم آنها را رسانه ای کنیم. در تمامی زمینه ها، پیش نویس هایی تهیه شده که هم ما و هم طرف ایرانی درباره به نتیجه رساندن آنها مصمم هستند.

مهم نیست که در سفر رییس جمهوری ترکیه به ایران، چند تفاهم نامه امضا می شود بلکه مهم ، اجرایی کردن این تفاهم نامه هاست.

- چه موانعی در راه تحقق چشم انداز 30 میلیارد دلاری بین ایران و ترکیه وجود دارد؟

++سفیر ترکیه: در مقابل توسعه روابط دو کشور و رسیدن به چشم انداز مورد نظر برخی موانع وجود دارد که برخی از آنها خارجی و برخی نیز داخلی است.

در بعد خارجی، تحریم ها هرچقدر هم که ترکیه تلاش کرده باشد آنها را نادیده بگیرد باز هم عامل مهمی در کاهش روابط تجاری تهران-آنکارا هستند.

به طور مثال یک شرکت یا بانک ترکیه ای که می خواهد با بخش خصوصی یا دولتی ایران همکاری کند، همکاری هایی که با دیگر شرکت ها و بانک های دنیا دارد با ریسک تحریم مواجه می شود.

اقتصاد ترکیه تا حد زیادی خصوصی شده و شرکت ها و بانک ها مستقل از دولت درباره ارتباط با بخش خصوصی یا دولتی دیگر کشورها تصمیم می گیرند.

از طرف دیگر، بعضی قوانین داخلی ایران مانع بهبود روابط دو کشور است. برای مثال، موضوع تردد کامیون ها بین دو کشور که تا همین دوره اخیر هم حل نشده بود یکی از موانع توسعه تجارت بین دو کشور بود.

البته خدا را شکر این موضوع را حل کردیم و بعضی مسائل باقی مانده هم مطمئنیم در آینده نزدیک حل می شوند.

قوانین اداری ایران، تشویق کننده همکاری شرکت های ترکیه ای با این کشور نیستند و شرکت هایی که در ایران سرمایه گذاری کرده اند با مشکلات عدیده ای مواجه هستند؛ این قوانین مانع از سرمایه گذاری های جدید طرف های ترک در پروژه های سرمایه گذاری ایران است.

من در دوره ماموریتم هر روز با مشکلات شرکت های ترک فعال در ایران برخورد دارم و با کمک همکاران ایرانی سعی در رفع آنها داریم.

توسعه روابط دو کشور به بهبود رفاه مردم دو کشور کمک می کند. اگر برای دو ملتی که تاریخ مشترکی دارند، زمینه اقتصادی مشترکی هم فراهم کنیم در تحکیم روابط آنها بسیار موثر است.

هر قدر روابط اقتصادی بین دو کشور بیشتر شود، همانقدر هم تنش بین آنها کمتر خواهد شد . ما می خواهیم پایه های روابط با ایران را از طریق گسترش روابط اقتصادی محکمتر کنیم.

- شرکت ها و سرمایه گذاران ترک علاقه مند به فعالیت در چه حوزه هایی از پروژه های سرمایه گذاری در ایران هستند؟

++سفیر ترکیه: کارخانه کودسازی با سرمایه گذاری یک میلیارد دلار و همین طور کارخانه پارس حیات با سرمایه گذاری 200میلیون دلار که دستمال کاغذی تولید می کند از جمله پروژه های سرمایه گذاری سرمایه گذاران ترک در ایران هستند.

سرمایه گذاری های دیگری هم در مقیاس های کوچکتر انجام شده است.

گردشگری یکی از زمینه های خوب برای سرمایه گذاری بین ایران و ترکیه است و تقویت روابط دو کشور در این حوزه بسیار مورد علاقه دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران قرار دارد. ترکیه در زمینه گردشگری یکی از کشورهای برتر دنیاست و زیربنا و تجربه خوبی در زمینه جذب گردشگر دارد.

ایران هم جاذبه های تاریخی و گردشگری زیادی دارد اما نمی توان گفت که زیربنای گردشگری در اینجا پیشرفت زیادی داشته است. سرمایه گذاری در بخش گردشگری یکی از موارد رایزنی بین ایران و ترکیه است.

در گذشته، ترکیه هم باوجود داشتن جاذبه های طبیعی فوق العاده، خیلی کم هدف بازدید گردشگران خارجی قرار می گرفت اما بعدها با ارائه خدمات مناسب به گردشگران روند تغییر یافت.

ایران نه تنها به خاطر جاذبه های تاریخی بلکه به خاطر فرهنگ و تاریخ والای مردمش می تواند به یکی از جذاب ترین مناطق توریستی جهان تبدیل شود.

-  روابط علمی ایران و ترکیه به عنوان دو کشور اول منطقه در حوزه علمی را چگونه ارزیابی می کنید؟

++سفیر ترکیه: به هیچ وجه ما ایران را رقیب خود در حوزه علمی نمی دانیم بلکه شریک خود می دانیم. به مناسبت نشست دی هشت، وزیر علوم ترکیه اخیر به ایران سفر کرد.

طی دیدارهای دوجانبه ای که در حاشیه نشست دی هشت بین مقامات ایرانی و وزیر علوم ترکیه برگزار شد، در مورد توسعه روابط علمی نیز مذاکراتی صورت گرفت.

مایلیم که در آینده هیات های کارشناسی و فنی بین دو کشور مبادله شود تا دانشمندان دو طرف بتوانند پروژه های مشترکی را برای همکاری در زمینه های علمی تعریف کنند.

- نظر ترکیه درباره روند مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 چیست؟

++سفیر ترکیه: ترکیه برای به رسیدن مذاکرات به نتیجه مثبت، آماده هر گونه مشارکتی است. البته الان مذاکرات بین ایران وگروه 1+5 به صورت مستقیم انجام می شود. اخیرا نشستی بین ایران و سه کشور اروپایی در استانبول برگزار شد که اگر نیاز باشد باز هم با کمال میل، ترکیه آماده میزبانی این مذاکرات است.

البته زمان زیادی به پایان مهلت مقرر مذاکرات باقی نمانده، به همین خاطر امیدواریم که نتایج مثبتی به دست آید؛ نتایجی که هر دو طرف را راضی کند و ایران هم جایگاهی که مستحق آن است را در صحنه بین المللی به دست آورد.

اگر برای میزبانی مذاکرات یا هر موضوع دیگری، درخواستی از سوی ایران یا گروه 1+5 صورت گیرد ترکیه با کمال میل مشارکت می کند اما الان مذاکرات به صورت مستقیم انجام می شود.

- چقدر رفع تحریم های ایران برای ترکیه و جهان اهمیت دارد؟

++سفیر ترکیه: بررسی تاریخ کشورهایی که هدف تحریم قرار گرفته اند چه در این منطقه و چه در کل جهان به خوبی نشان می دهد که تحریم ها نتیجه مثبتی نداشته است.

در زندگی روزمره هم می بینیم که تحریم ها به جای تحت تاثیر قرار دادن اهداف مورد نظرشان، مردم عادی را تحت تاثیر قرار داده اند.

ما در نشست های بین المللی، موضوع ناکارآمدی ابزار تحریم علیه ایران و تمامی کشورهای دیگر را مورد تاکید داده ایم و عمیقا معتقد هستیم که تحریم نتیجه مثبتی ندارد.

البته ضمن مخالفت با تحریم کشورها در نهادهای بین المللی، ترکیه خود را به تحریم های تصویب شده در چارچوب نظام بین الملل از جمله تحریم های شورای امنیت متعهد می داند.

آنکارا خود را متعهد به رعایت تحریم های سازمان هایی که عضو آنها نیست، نمی داند و این موضوع را به کشورهای مرتبط به طور صریح اعلام کرده و در مقابل فشارها هم ایستاده است.

- نگاه دنیا به ایران چگونه است و آیا سیاست های دولت یازدهم در مقابله با ایران هراسی، تاثیری در این روند گذاشته است؟

++سفیر ترکیه: در دنیا برخی پیشداوری ها درباره ایران وجود دارد اما فرهنگ والا، صمیمیت و میهمان نوازی ایرانی ها همواره خنثی کننده این پیشداوری ها بوده است.

من در سال 2000 تا 2004 در نمایندگی دائمی ترکیه در سازمان ملل ماموریت داشتم و مدتی هم در همان زمان، محمد جواد ظریف نماینده دائم ایران در سازمان ملل بود.

انتصاب ظریف به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان ملل در آن زمان موج بسیار خوبی به نفع ایران ایجاد کرد. در آن دوره که بحث گفت و گوی تمدن ها از طرف جمهوری اسلامی مطرح شده بود، جلساتی که در این رابطه به ریاست ظریف برگزار شد بسیار در ارتقای نگاه دیگر کشورها به ایران تاثیرگذار بود.

معتقدم چه روحانی و چه ظریف و چه دیگر مسئولان ایرانی با سیاست هایی که در پیش گرفته اند تصویر مثبتی از جمهوری اسلامی به جهان نشان داده اند و اقدامات آنها در جهان انعکاس مثبتی داشته است.

یک موضوع را می توانیم با اخم بیان کنیم یا با یک صورت خندان که طرح آن با هر کدام از این دو حالت صورت، نتیجه متفاوتی را ارائه می دهد.

- نظر شما درباره طرح رییس جمهوری ایران تحت عنوان 'جهان علیه خشونت و افراطی گری' که در سال 2013 در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، چیست؟

++سفیر ترکیه: همکاری خوبی بین ایران و ترکیه در زمینه مقابله با تروریسم وجود دارد. ممکن است در سفر اردوغان به ایران هم تفاهم نامه ای در این زمینه به امضا برسد.

طرح ایران برای مقابله با تروریسم نیاز امروز دنیاست و امیدواریم که با عملیاتی کردن این طرح به کاهش تروریسم در جهان کمک کنیم.

- بین ایران و ترکیه در مقابله با تروریسم بویژه در سوریه اختلاف نظرهایی هم وجود دارد، دو کشور چطور می توانند دیدگاه هایشان را به هم نزدیک کنند؟

++سفیر ترکیه: در مورد داعش، ما یکی از کشورهایی هستیم که اعلام کردیم داعش تروریست است و مبارزه با آن را در پیش گرفتیم اما باید یک نگرش چندجانبه به این موضوع داشته باشیم.

باید زمینه به وجود آمدن داعش را از میان ببریم چون در غیر اینصورت یک راه حل موقت پیدا کرده ایم و یافتن راه حل نهایی به تاخیر افتاده است.

وقتی از تروریسم صحبت می کنیم، تروریسم فقط داعش نیست؛ با تروریسم دولتی هم باید مبارزه کرد. اگر در سوریه تروریسم مهار نشود، بیشتر از این به خارج از منطقه گسترش خواهد یافت.

- نظر ترکیه درباره رد تشکیل دولت فلسطین در سازمان ملل و ادامه اقدامات توسعه طلبانه رژیم صهیونیستی در سرزمین های اشغالی چیست؟

++سفیر ترکیه: متاسفانه موضوع فلسطین در میان درگیری های سوریه فراموش شد. برنده بزرگ درگیری ها در سوریه، اسرائیل است. در شرایطی که درگیری های سوریه توجه دنیا را جلب کرده، اسرائیل به حرکت های توسعه طلبانه خود ادامه می دهد و این برای جهان اسلام شرم آور است. در جایی مسلمانان همدیگر را می کشند و جای دیگر برادران فلسطینی تحت ظلم اسرائیل هستند. انشاءالله که برادران مسلمان ما شرایط کنونی منطقه و جهان را درک کرده و با اتحاد و همدلی برای احقاق حقوق مشروع فلسطینی ها گام بردارند.

- در رسانه ها، خبرهایی درباره تلاش دولت ترکیه برای بهبود روابط با کردهای این کشور و تلاش برای مشارکت دادن آنها در ساختار سیاسی منتشر شده، نظر شما در این باره چیست؟

++سفیر ترکیه: درست نیست مردم کرد تجزیه طلب ارزیابی شوند. حفظ تمامیت ارضی تمامی کشورها یک موضوع اساسی برای ترکیه است. ما فکر می کنیم که بهترین راه مبارزه با گروهک های تجزیه طلب، جلب مشارکت عمومی مردم کرد در حاکمیت است تا مورد سوء استفاده گروهک ها قرار نگیرند.

اگر ما کردها را طرد کنیم ، به گروهک های تجزیه طلب کمک کرده ایم تا جذب آنها شوند. در کنار تقویت احساسات وطن دوستانه بین همه اقوام، باید به طور جدی با تروریسم مبارزه کرد.

ما از پ.ک.ک صدمات زیادی دیده ایم و چهل هزار هموطن خود را در راه مبارزه با این گروه از دست داده ایم. پروژه جدید ترکیه در زمینه کردها، صلح با کردهاست که گام های اساسی در این راه برداشته شده و امیدواریم زودتر به نتیجه برسد.

ایران و ترکیه در مبارزه با گروهک های تروریستی تجزیه طلب همکاری دارند و تجزیه طلبی تهدیدی برای امنیت ملی و تمامیت ارضی دو کشور است.

- انتخابات سراسری در ترکیه چه زمانی انجام می شود؟ آیا ترکیه تصمیم دارد سیستم سیاسی را از پارلمانی به ریاستی تغییر دهد؟

++سفیر ترکیه: انتخابات ترکیه در هفت ژوئن 2015(17 خردادماه 94) برگزار می شود. بعد از برگزاری انتخابات، حزب حاکم در مورد تغییر قانون اساسی یا تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی تصمیم خواهد گرفت.

- نظر دولت ترکیه درباره ائتلاف بین المللی تشکیل شده علیه داعش چیست؟

++سفیر ترکیه: ما جزئی از این ائتلاف هستیم. ما در مبارزه با داعش هم در درون این ائتلاف مشارکت داریم. اما در هر مناسبتی نظرات خودمان را برای تاثیرگذارتر کردن این مبارزه بیان می کنیم.

همه هدف ما این است که کشورهای منطقه چه ایران و چه عربستان و قطر از طریق همکاری های جمعی درون منطقه ای مشکلات را حل کنند.

بعضی وقت ها، هدف هایی که کشورها دنبال می کنند یکسان است اما روش هایی که برای رسیدن به آن هدف ها در پیش می گیرند متفاوت است و در اینجا اختلاف نظرها شکل می گیرد.

اگر کشورهای منطقه خود مشکلات را حل نکنند در حقیقت از کشورهای فرامنطقه ای دعوت کرده اند که درمنطقه حضور یابند.

- ترکیه اخیرا با هدف حفاظت از مقبره شاه سلیمان به خاک سوریه حمله کرد و دمشق آن را نقض تمامیت ارضی خود اعلام کرد، نظر شما در این باره چیست؟

++سفیر ترکیه: آنکارا در این زمینه کاملا بر اساس قوانین و حقوق بین المللی عمل کرده است. محل مقبره شاه سلیمان جزئی از خاک ترکیه محسوب می شود و بر اساس قراردادهای دوجانبه، این منطقه خاک سوریه نیست. این قرارداد مورد تایید دولت سوریه است و قبلا هم به دلیل ایجاد سد و دلایل دیگر، محل این مقبره دو بار عوض شده است.

الان هم به خاطر وضعیت بی ثبات سوریه و حفظ امنیت سربازان ترک محافظ مقبره ، جای آن عوض شده است.

این یک تدبیر موقت است و انشاءالله در سوریه که ثبات برقرار شود، مقبره به جای خود بر می گردد. هدف به هیچ وجه نقض حاکمیت سوریه نبوده است.

- برخی رسانه ها از خرید نفت اقلیم کردستان عراق توسط آنکارا بدون هماهنگی با دولت مرکزی بغداد خبر داده اند، نظر شما چیست؟

++سفیر ترکیه: روابط ترکیه با اقلیم کردستان عراق تماما بر اساس قانون اساسی عراق و قوانین بین المللی است.

- آیا همکاری های جدید نظامی بین چین و ترکیه بویژه گمانه زنی ها درباره خرید سیستم دفاع موشکی از پکن، با عضویت آنکارا در پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) تناقض ندارد؟

سفیر ترکیه: خیر، رابطه نظامی ما با چین هیچ مغایرتی با تعهدات ترکیه در ناتو ندارد.
- آخرین تحولات در حوزه عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا چیست؟

++سفیر ترکیه: در ارتباط با موضوع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، لازم است دوستان در اتحادیه اروپا در این باره تصمیم بگیرند و این موضوع، اهمیت سابقش را برای آنکارا از دست داده است. ما بدون اتحادیه اروپا هم داریم اقتصاد خودمان را پیشرفت می دهیم. ما مایلیم عضو اتحادیه اروپا شویم ولی اگر آنها نخواهند برای ما آخر دنیا حساب نمی شود.