با نهایی شدن سومین طرح دولت یازدهم در حوزه مسکن، پکیج تامین مسکن کم‌درآمدها برای یک دوره زمانی 6ساله آماده شد.

در قالب این پکیج از ابتدای سال94 سالانه نیاز مسکن 625 هزار خانوار عضو 4 دهک اول با یکی از سه طرح «پرداخت 300 هزار فقره وام 50 میلیون تومانی ساخت در بافت‌فرسوده»، «پرداخت 200 هزار فقره وام 15 میلیونی ساخت روستایی» و «پوشش هزینه‌های مسکن 125 هزار خانوار» پاسخ داده خواهد شد.

طرح سوم تحت عنوان «تامین مسکن اقشار کم‌درآمد» در شورای عالی رفاه تصویب شد و قرار بود در جلسه دیروز هیات‌دولت به تایید قطعی برسد اما به دلایلی نامعلوم، اخباری درباره آنچه در این جلسه مطرح شده، منتشر نشده است. جای خالی مباحث مسکن در مصوبات دیروز هیات‌دولت نشان می‌دهد احتمالا در هفته آینده مجوز قطعی طرح سوم صادر خواهد شد.

گزارش‌ها از جزئیات این طرح که مصوبه شورای عالی رفاه را اخذ کرده، حاکی است: پنج نهاد حمایتی و دو وزارتخانه از سال آینده در کنار سیستم بانکی، باید منابع مالی و زمین مورد نیاز برای رفع مشکل مسکن 125 هزار خانوار کم‌درآمد را تامین کنند.

با این حال، سه روز پیش کلیات این طرح در جلسه شورای‌عالی رفاه با حضور معاون اول رئیس‌جمهور و وزرای دو وزارتخانه راه و شهرسازی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نهایی شد.

در قالب این طرح که پس از تصویب پرداخت سالانه 300 هزار فقره وام 50 میلیونی ساخت و تامین مسکن در بافت‌های فرسوده و همچنین 200 هزار فقره وام 15 میلیون تومانی مسکن روستایی، سومین طرح دولت یازدهم برای تامین مسکن اقشار کم‌درآمد محسوب می‌شود، قرار است به مدت 6 سال، سالانه 125 هزار خانوار در اشکال تعریف شده، قرار گرفته و هزینه تهیه مسکن آنها تامین شود.

این طرح که براساس سیاست مسکن اجتماعی تعریف شده است و دولت یازدهم از ابتدای تصدی خود آن را در دستور کار قرار داده بود، ابتدا قرار بود با نام «مسکن اجتماعی» و پس از آن با عنوان «مسکن امید»، ساخته و واگذار شود.

این در حالی است که در نهایت طرح مذکور با عنوان طرح تامین مسکن اقشار کم‌درآمد، نهایی شده است.

تامین مسکن 750 هزار خانوار در 6 سال

طرح تامین مسکن اقشار کم‌درآمد که از همان روزهای ابتدایی دولت یازدهم به منظور جبران کمبود بخشی از نیاز گروه‌های کم‌درآمد و فاقد مسکن به تامین واحدهای مسکونی از سوی مسوولان وزارت راه وشهرسازی مورد توجه قرار گرفته بود، در نهایت پس از تصویب دو برنامه دیگر، با سه روش عمده، چهار دهک اول جامعه را مورد هدف قرار داده است.

طرح پرداخت سالانه 300 هزار فقره وام ساخت و تامین مسکن در بافت‌های فرسوده تا سقف 50 میلیون تومان و همچنین 200 هزار فقره وام 15 میلیونی مسکن روستایی، که نیمه اول امسال، در دولت تصویب شد، هم‌اکنون با طرح سوم تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد، حالت کامل‌تری به خود گرفت.

به این ترتیب در حالی که به موجب دو طرح اول، طی 6 سال آینده قرار شده سالانه 500 هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده شهری و روستایی احداث شود، در قالب طرح جدید، 4 گروه از خانوارهای کم‌درآمد، در لیست انتظار تامین مسکن قرار می‌گیرند.

ساخت سالانه 125 هزار واحد مسکونی طی مدت 6 سال، محتوای طرح سوم دولت است که در صورت تحقق 100 درصدی، در پایان سال 98، مشکل تامین مسکن مجموعا 750 هزار خانوار واقع در چهار گروه مشخص شده، برطرف خواهد شد.

تیراژ و مخاطبان پکیج تامین مسکن

با تصویب طرح سوم دولت برای تامین مسکن کم‌درآمدها، سالانه 625 هزار واحد مسکونی به بازار مسکن تزریق خواهد شد.

عمده مخاطبان این پکیج، چهار دهک کم‌درآمد جامعه را در بر می‌گیرد که بنا بر تقسیم بندی‌های صورت گرفته در چهار گروه متفاوت قرار دارند.

کارگران و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی، بازنشستگان صندوق‌های بازنشستگی، خانوارهای تحت پوشش و حمایت سازمان بهزیستی و کمیته امداد و همچنین خانوارهای کم‌درآمد واقع در چهار دهک اول کم‌درآمد که جزو هیچ یک از سه تقسیم بندی گفته شده نیستند، مخاطبان اصلی این پکیج را تشکیل می‌دهند.

ماموریت سه نهاد اجرایی برای مسکن کم‌درآمدها

در شرایطی که به گفته طراحان طرح تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد، اطلاعات سه گروه اول اقشار هدف که تحت پوشش نهادهای حمایتی و سازمان‌های بازنشستگی و کارگری قرار دارند از طریق این ارگان‌ها قابل دسترسی و صحت سنجی است، بنیاد مسکن ماموریت پیدا کرده نسبت به شناسایی و معرفی آن دسته از واجدان شرایط که تحت حمایت هیچ یک از این نهادها و سازمان‌ها قرار ندارند، اقدام لازم را به عمل آورد.

وزارت رفاه نیز در این شناسایی با بنیاد مسکن همکاری خواهد کرد.

همچنین به موجب این مصوبه، مسوولیت پایش، نظارت و سرکشی از دستگاه‌هایی که قرار است طرح تامین مسکن را اجرا کنند بر عهده بنیاد مسکن است.

از طرف دیگر تکلیف ساماندهی و معرفی خانوارهای واجد شرایط این طرح، به وزارت رفاه محول شده است. مهم‌ترین مسوولیت وزارت راه و شهرسازی نیز در این زمینه تامین زمین برای ساخت و واگذاری واحدهای مسکونی تعریف شده است.

شکل حمایت دولت در بخش مسکن

آن طور که در متن طرح تامین مسکن آمده، قرار است این طرح در قالب سه شیوه ساخت و واگذاری مسکن ملکی، ساخت و واگذاری مسکن اجاره‌ای و پرداخت کمک هزینه ودیعه اجاره مسکن به 125 هزار خانوار هدف در هر سال، با طول زمانی 6 سال، صورت عملیاتی به خود بگیرد.

طرح تامین مسکن برای اقشار کم‌درآمد دهک‌های 1 و 2 به صورت ساخت و واگذاری مسکن اجاره‌ای یا پرداخت کمک هزینه اجاره مسکن اجرا می‌شود و دولت برای دهک‌های 3 و 4 برنامه ساخت و واگذاری مسکن ملکی را در دستور کار خود قرار داده است.

آن طور که در متن این مصوبه پیش‌بینی شده، در شیوه پرداخت کمک هزینه اجاره مسکن قرار است 30 تا 40 درصد مبالغ اجاره مسکن گروه‌های هدف از سوی دولت تامین شود.

این در حالی است که بخشی از سهمیه پرداخت کمک هزینه اجاره مسکن در اولین طرحی که دولت در حوزه مسکن مصوب کرد، گنجانده شده و قرار است از این طریق پوشش داده شود.

اولین طرح مصوب دولت در حوزه مسکن نیمه اول امسال پرداخت سالانه 300 هزار فقره وام مسکن تا سقف 50 میلیون تومان برای نوسازی در بافت‌های فرسوده را مورد هدف قرار داد که در این مصوبه همچنین مقرر شد دولت با سه سقف مشخص 10، 15 و 20 میلیون تومان، تامین وام ودیعه اجاره مسکن را برای خانوارهای هدف در این بافت‌ها که قصد نوسازی دارند، مورد حمایت قرار دهد.

با این وام ودیعه قرار است کمک هزینه اجاره مسکن تامین شود.

چهار کانال مالی مسکن کم‌درآمدها

منابع مالی مورد نیاز برای اجرای طرح تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد که به صورت مشترک قرار است توسط دو وزارتخانه راه و شهرسازی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی عملیاتی شود، از چهار کانال اصلی تامین خواهد شد.

بهره گیری از درآمدهای حاصل از هدفمندی یارانه‌ها، استفاده از منابع داخلی دو وزارتخانه مذکور، تسهیلات بانکی و همچنین کمک‌های مالی خیرین، چهار مسیر اصلی تعریف شده برای تامین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای این طرح است. در این میان از آورده نقدی متقاضیان نیز استفاده خواهد شد.

این در حالی است که علاوه بر وزارت راه و شهرسازی و وزارت تعاون، کار و ورفاه اجتماعی و همچنین بنیاد مسکن به عنوان متولیان اصلی و مسوولان مستقیم اجرای طرح تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد، سازمان تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی، سازمان بهزیستی و کمیته امداد ضمن معرفی متقاضیان واجد شرایط، از بابت تامین زمین و منابع مالی مورد نیاز برای اجرای طرح، ماموریت دارند تا با وزارت راه وشهرسازی و سایر نهادهای ذی ربط همکاری متقابلی داشته باشند.

رقمی در حدود 2 هزار میلیارد تومان در سال، برای اجرای طرح سوم، منابع مالی مورد نیاز است.

همچنین به نظر می‌رسد با توجه به شکل تعریف شده برای برنامه ریزی و اجرای این طرح، شناسایی مخاطبان و سایر مراحل عملیاتی آن، طرح تامین مسکن گروه‌های کم‌درآمد منجر به احیای تعاونی‌های مسکن و استفاده از ظرفیت آنها برای اجرای آن شود.

هاجر شادمانی