این هفته در بازار ارز و سکه، قیمت‌ها حرفی برای گفتن نداشتند اگرچه به شدت در مقابل سیاست‌های تکلیفی مقاومت می‌کردند اما در همین بازاری که همه در انتظار گذشت زمان هستند، قرار بود بانک مرکزی و بخشنامه‌هایش توفانی به پا کند. اواخر هفته پیش بود که رییس‌جمهور با مصوبه شورای پول و اعتبار موافقت کرد و سود بانکی تا سقف ۲۰ درصد بالا رفت، بعد هم بانک مرکزی هشتم بهمن را به عنوان تاریخ تک نرخی شدن بازار ارز اعلام کرد، آن هم با قیمت هزار و ۲۲۶ تومان و سه تا پنج‌درصد امکان افزایش قیمت برای صرافی‌ها. اما در اولین روز اجرای بسته سیاستی جدید، چهارراه استانبول و خیابان منوچهری تهران به هر بازاری شباهت داشت جز بازار تک نرخی. صراف‌ها کماکان بیکار بودند و حاشیه‌نشین‌ها و دلال‌ها، ‌دلار و پوند و یورو را به هر قیمتی می‌فروختند که به صلاح تشخیص می‌دادند.

بنابراین کسانی که سری به بازار زده بودند و احیانا قصد خرید و فروش و به خصوص خرید را داشتند سردرگم‌تر از همیشه در کوچه‌پس‌کوچه‌ها سرگردان می‌شدند. فروشندگان مجاز می‌گفتند ارزی به قیمت جدید تحویل نگرفته‌اند که به این قیمت هم بفروشند، بنابراین فقط تنها امکان خرید دارند. مردم هم که کمترین تمایلی به فروش‌دلار به قمیت مصوب نشان نمی‌دادند. در مورد دستفروش‌ها وضع کمی متفاوت بود البته آنها هم چندان میلی به فروش نداشتند اما اگر تصمیمی برای فروش می‌گرفتند هم، قیمت‌ها تفاوت معناداری با نرخ مصوب بانک مرکزی داشت. در برابر این مقاومت بانک مرکزی سکوت کرده بود، به این ترتیب سیاست تک نرخی شدن بازار در اولین روز هفته کلید خورد اما عملا اجرا نشد. رشد قیمت در اولین روز تک نرخی شدن بازار و مقاومت در مقابل دستورات باعث شد در روزهای بعد بانک مرکزی دوباره به سراغ قوه‌قهریه برود، یعنی جمع‌آوری دلال‌ها از بازار. این سختگیری در شرایطی انجام می‌شد که با استناد به گفته‌های صراف‌ها در روز اول، ارز به بازار تزریق نشد و در پایان همین روز هم رییس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد تزریق هدفمند را از روز بعد آغاز خواهد کرد. نتیجه تزریق هدفمند هم آن بود که ارز به قیمت دولتی تنها به دست چند صراف معتمد رسید و بقیه از بازی کنار گذاشته شدند. به گفته یکی از صراف‌ها در خیابان منوچهری تنها یک صراف پشت شیشه نوشته‌ای چسبانده بود که دلار به قیمت دولتی برای فروش دارد. اما این کمبود باعث نمی‌شد بانک مرکزی از مواضع خود عقب‌نشینی کند یا با دلال‌ها و بازار سر سازش داشته باشد. در آخرین برخورد با دلال‌ها هم روز سه‌شنبه طرح ساماندهی بازار ارز با دستگیری تعداد زیادی از دستفروش‌ها ادامه پیدا کرد اما با این روش هم قیمت‌ها در بازار چندان نزول محسوسی را تجربه نکرد، ضمن اینکه آن‌طور که صراف‌ها می‌گفتند روز چهارشنبه نه‌تنها خرید و فروشی انجام نمی‌شد بلکه بازار اساسا تعطیل بود. سکوت قیمت‌ها دیروز هم ادامه داشت و‌دلار و دیگر ارزهای پرطرفدار بازار، باز هم از موضع خود عقب‌نشینی نکردند.



بخشنامه‌ای جدید برای ارز مسافرتی


خبر مهم دیروز اما بخشنامه جدید بانک مرکزی برای ارز مسافرتی بود، هر چند که یک روز قبل از آن هم مدیرعامل بانک ملی از افزایش سهمیه ارز مسافرتی خبر داده بود. بر اساس این بخشنامه، فروش ارز مسافرتی برای هر یک از مسافران هوایی (به استثنای سوریه، عراق، آذربایجان، ارمنستان، پاکستان، افغانستان، امارات متحده عربی و عربستان سعودی) به مقصد کشورهای ترکیه، ترکمنستان، کویت، قطر، بحرین و عمان به میزان هزاردلار یا معادل آن به سایر ارزها و در مورد سایر کشورها به میزان 1500دلار به نرخ رسمی (مرجع) خواهد بود. نکته دیگر اینکه فروش ارز مسافرتی به هر یک از مسافران هوایی به مقصد کشورهای آذربایجان، ارمنستان، پاکستان، افغانستان و امارات متحده عربی به میزان 400‌دلار یا معادل آن به سایر ارزها به نرخ رسمی (مرجع) خواهد بود. مسافرانی هم که قبلا از ارز مسافرتی هوایی استفاده کرده‌اند، می‌توانند در دو نوبت از ارز مسافرتی بابت سفر به سوریه، عراق یا عربستان (عمره مفرده) استفاده کنند.



سکه به دنبال دلار


اما همزمان با توقف قیمت‌ها در بازار ارز، در بازار سکه هم سکوت برقرار بود و قیمت‌ها در دامنه نه‌چندان گسترده‌ای حرکت می‌کرد. پیش‌فروش‌های تحویل در سال آتی هم ادامه داشت و البته ظاهرا رونق بیشتری هم گرفته بود چون مردم کماکان شلیک دوباره قیمت‌ها را محتمل می‌دانند. مدیرعامل بانک ملی گفته چهار میلیون قطعه سکه معادل ۳۴ میلیون تن طلا پیش‌فروش شده، با توجه به این پس‌انداز طلایی و صد تنی که به گفته رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر در خانه‌های مردم ذخیره شده می‌توان گفت مردم ایران دوباره به روش سنتی ذخیره طلا و سکه در خانه‌ها روی آورده‌اند. البته بازگشت این دوران هم خطر بازگشت سارق‌های خانگی را افزایش داده، خطری که فرمانده ناجا در مورد آن هشدار هم داده است. البته فرمانده ناجا درباره عملیات ماموران پلیس آگاهی نیروی انتظامی نیز برای ساماندهی بازار فروش ارز گفته است: ماموران پلیس ابتدا کارهای اطلاعاتی را انجام داده و بعد وارد عمل شدند و این به آن معنا نیست که پلیس در برابر بازار غیررسمی ارز ساکت و بی‌تفاوت باشد.



وزیر هنوز خوشبین است


البته با تمام این تفاسیر وزیر اقتصاد کماکان معتقد است ارز تک ‌نرخی شده و برای بازار ارز رسمی کشور، ارز تک نرخی وجود دارد. شمس‌الدین حسینی می‌گوید: همان‌گونه که در بازار دارو به بازار ناصرخسرو توجه نمی‌شود در بازار ارز نیز مراد بازار رسمی است و به نرخ‌های دیگر توجه نداریم. برخی از این افراد از خودشان ارز خریده و به خودشان می‌فروشند اما تمام نقل و انتقال ارزی کشور به صورت رسمی و در داخل یک شبکه الکترونیکی و یک شبکه یکپارچه وجود دارد و دیری نمی‌پاید آنهایی که ارز در اختیار دارند باید در بانک سپرده‌گذاری و برای مصرف آن نیز در خارج از کشور خرج کنند.

عسگر اولادی:‌ دلار 1226 تومانی موفق نیست

در همین راستا هم اسدالله عسگر‌اولادی در نشست هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: بانک مرکزی وظایف خودش را در برابر ارز انجام نداده است. جایگاه ارز صادراتی کجاست، یعنی صادرکننده‌ها باید ارز را با قیمت 1226 تومان بفروشند. اصلا چگونه باید ارز را وارد کشور کنند. وی افزود: چگونه مسافر را اجبار می‌کنند که فقط یک‌بار ارز بگیرد و چگونه به افراد مقیم ارز نمی‌دهند اینها چه باید بکنند، افراد بیمار چه باید بکنند. ارز تک‌نرخی به معنای آن است که ارز به اندازه ظرفیت بازار موجود باشد. ما 1150 قلم کالا داریم که ورودشان مجاز است اما نمی‌توانند ارز تک نرخی بگیرند. وی تصریح کرد: ارز تک نرخی فقط برای کالاهای اصلی و اساسی است، مثلا اسباب‌بازی بچه‌ها باید با چه نرخی وارد شود ارز را از کجا بخرند؟ مسلما باید از بازارهای فرعی ارز را وارد کنند.


عسگراولادی گفت: بانک مرکزی باید به بخش خصوصی احترام بگذارد، وقتی کالایی ثبت سفارش می‌شود، یعنی مجاز است اما چرا ارز تک‌ نرخی نمی‌تواند بگیرد. وی افزود: ارز 1226 تومانی مناسب نیست و نمی‌تواند موفق شود، دولت نمی‌تواند با ارز 1226 تومانی التهاب بازار را بخواباند. نرخ ارز باید 1420 تومان باشد.