همین یک ماه پیش بود که نتایج رتبه‌بندی سالانه شرکت‌های برتر کشور اعلام شد. در بین 500 شرکتی که در این فهرست جزو بهترین‌ها لیست شده‌اند، همه 22 بانک فعال کشور حضور دارند. کارنامه بانک‌های کشور وقتی جالب‌تر می‌شود که در بین 10 شرکت پرفروش این فهرست 500 تایی، هلدینگ‌های سه بانک مطرح حضور دارند. این درحالی است که بانک مرکزی و دولت در سال جاری فشار بیشتری نسبت به سال‌های گذشته به بانک‌ها آورده‌اند تا دارایی‌ها و ملک و املاک خود را بفروشند.

بانک‌ها ملزم به فروش دارایی‌هایشان شدند

روز دوشنبه دهم شهریورماه بود که سخنگوی دولت از موظف شدن بانک‌ها برای فروش دارایی‌هایشان خبر داد. آن روز محمدباقر نوبخت در پاسخ به ابهامات فروش دارایی و املاک بانک‌ها گفت: «ما بانک‌ها را موظف می‌کنیم که دارایی‌های خودشان را قطعا به فروش برسانند». او که در همان گفت‌وگو با رسانه‌ها از پیگیری دولت خبر داد می‌دانست که راضی کردن بانک‌ها به فروش دارایی‌هایشان کار آسانی نیست. اما با این حال معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور بر پیگیری این مساله «تا به نتیجه رسیدن آن» تاکید کرد. او دلیل توجه و تاکید ویژه دولت بر فروش دارایی بانک‌ها را «فضای رانتی که بانک‌ها ایجاد کرده‌اند» دانست و اضافه کرد که این فضای مسموم «سبب ورشکستگی بسیاری از تولیدکنندگان صنعتی شده است.» صحبت‌های نوبخت درحالی بود که چندی قبل از آن، رئیس‌جمهور در همایش رونمایی از بسته دولت برای خروج از رکود به صراحت در رابطه با دارایی بانک‌ها موضع گرفته بود. سه ماه بعد و در چهاردهم آذرماه، وزیر اقتصاد طی ابلاغ سندی، 7 بانک دولتی را ملزم به خروج از بنگاهداری و فروش اموال مازاد کرد.

سه بانک در جمع ده شرکت برتر پرفروش کشور

گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور، در فهرست 500 شرکت پرفروش ایرانی 22 نماینده دارد. در این میان سه بانک ملت، تجارت و پارسیان در فهرست 10 شرکت نخست قرار گرفته‌اند و به ترتیب در رتبه‌های ششم، هشتم و نهم ایستاده‌اند. بانک‌های ملت، تجارت و پارسیان به ترتیب با فروشی معادل 15 هزار و 82 میلیارد تومان، 12 هزار و 417 میلیارد تومان و 11 هزار و 676 میلیارد تومان توانسته‌اند در بین 10 شرکت پرفروش کشور قرار بگیرند. بانک ملت در سال 91 در رتبه چهارم قرار داشت اما در آماری که برای سال 92 منتشر شده، دو رتبه سقوط کرده است. اما بانک تجارت در سال 91 در رتبه 11 قرار داشت که در فهرست جدید، 3 رتبه صعود کرده است. اما در مورد بانک پارسیان داستان بانک تجارت صدق می‌کند. این بانک خصوصی هم در سال 91 در رتبه پنجم قرار داشت که امسال به رتبه نهم سقوط کرده است.

کدام بانک بیشترین رشد را داشته است؟

بانک دی در این فهرست نسبت به سال 91 بیشترین صعود را تجربه کرده است. این بانک خصوصی با 53 رتبه صعود، از رتبه 120 به رتبه 17 صعود کرده است. هلدینگ بانک شهر در میان فهرست بانکی‌ها توانست با 59 رتبه صعود در جایگاه دوم بیشترین صعود را تجربه کند. رتبه سوم بیشترین صعود با تفاوت 15 پله‌ای، متعلق به بانک سرمایه است که از رتبه شصت و ششم به رتبه پنجاه و یکم صعود کرده است.

بانک‌های تازه‌وارد به جمع صد‌تایی‌ها

بانک دی تنها بانکی است که در سال 91 رتبه سه رقمی داشت اما در سال گذشته توانست به جمع صد شرکت برتر کشور راه پیدا کند. هلدینگ بانک دی در سال 91 رتبه 120 را در اختیار داشت اما در سال 92 به پله شصت و هفتم صعود کرد تا یک جهش خیره کننده را به نام خود ثبت کند.

بانک ملت؛ در صدر بانکی‌های با ارزش‌افزوده بالا

در بین 10 شرکت برتر کشور با بالاترین ارزش‌افزوده، بانک ملت توانسته با ثبت رکورد 4 هزار و 912 میلیارد تومان ارزش‌افزوده در صدر شرکت‌های بانکی این فهرست قرار بگیرد. این درحالی است که رتبه ارزش‌افزوده هلدینگ بانک ملت در بین همه 500 شرکت برتر کشور، رتبه پنجم را در اختیار دارد. ارزش‌افزوده هلدینگ این بانک در 91 برابر 3 هزار و 498 میلیارد تومان بود.

بانک‌ها بیشترین دارایی را در بین شرکت‌های کشور دارند

اما نکته جالب توجه در فهرست 500 شرکت برتر کشور، این است که هشت شرکت از جمع 10 شرکت برتر با بیشترین دارایی‌ها، هلدینگ بانک‌های مختلف بودند. آنها 54 درصد از کل دارایی‌ شرکت‌های ایرانی را دراختیار دارند. در صدر این فهرست بانک ملت با دارایی 139 هزار و 41 میلیارد تومان دارایی ثبت شده قرار دارد. بعد از بانک ملت، بانک‌های صادرات و تجارت با 86 هزار و 96 میلیارد تومان و 84 هزار و 72 میلیارد تومان در رتبه دوم و سوم قرار دارند. به این ترتیب بانک پارسیان در رتبه چهارم، پاسارگاد در رتبه ششم، مهر اقتصاد در رتبه هفتم، بانک قوامین در رتبه نهم و بانک اقتصاد نوین در رتبه دهم ده شرکت با بیشترین دارایی‌ها در کشورمان قرار دارند.

دو بانک کشور60 هزار کارمند دارند

در بین 500 شرکت برتر کشور، 5 شرکت بیشترین اشتغالزایی را در سال 92 داشته‌اند. دو خودروساز برتر کشور توانسته‌اند به ترتیب با داشتن 50 هزار و 36 هزار کارمند، بیشترین اشتغالزایی را در کشورمان انجام دهند. اما23 درصد از نیروهای کار کشور را بانک‌ها استخدام کرده اند. دو بانک صادرات و ملت در رتبه سوم و پنجم اشتغال‌زاترین مؤسسات کشور قرار دارند. بانک صادرات توانسته در سال 92 تعداد 32 هزار و 700 کارمند را در اختیار داشته باشد و به این لحاظ بیشترین کارمندها را در میان بانک‌های کشور داشت. بانک ملت در رتبه پنجم این فهرست قرار دارد. اما در بین بانک‌ها بعد از بانک صادرات با در اختیارداشتن 27 هزار و 790 کارمند، رتبه دوم اشتغالزایی بانک‌های کشور را به خود اختصاص داده است.

بانک‌ها در رتبه دوم پرفروش شرکت‌های ایرانی

در بین گروه‌های صنعتی مختلف از نظر میزان فروش گروه بانکی‌ها در رتبه دوم قرار دارد. این گروه 19 درصد از سهم فروش کل بنگاه‌های کشور را در اختیار دارند. جایگاه اول در این فهرست در اختیار گروه فرآورده‌های نفتی است که 23 درصد از کل فروش 500 شرکت برتر کشور را انجام داده‌اند. در رتبه سوم این رده‌بندی نیز شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی قرار دارند که 10 درصد از این میزان را به نام خود ثبت کرده‌اند.

بانک‌ها با بنگاه‌هایشان چه کردند؟

آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده جمع کل مبالغ این دارایی‌های شبکه بانکی تا پایان آذرماه ۱۳۹۳ به رقمی بالغ بر یک میلیون و ۲۹۵ هزار و ۸۵۹ میلیارد تومان می‌رسد. ارزش بنگاه‌داری اعلامی بانک مرکزی درمجموع حدود 48 تا 49 درصد سرمایه پایه بانک‌ها برآورد شده است، درحالی که بانک‌ها اجازه داشتند حداکثر تا ارزش 40 درصد سرمایه پایه خود بنگاه‌داری کنند و مازاد آن را به فروش برسانند. به‌عنوان مثال توسعه نیشکر و صنایع جانبی آن که 80 درصد سهام آن متعلق به بانک ملی و صادرات است 9 هزار میلیارد تومان قیمت دارد. بانک پارسیان نیز خبر از مزایده 5 درصد از سهام شرکت توسعه اعتماد مبین داده است. بانک پارسیان مالک 10 درصد از سهام این شرکت با بهای تمام‌شده 738 میلیارد تومان است و بهای تمام‌شده این بلوک 5 درصد معادل 369 میلیارد تومان است. بانک پارسیان قیمت پایه بلوک 5 درصد را 760 میلیارد تومان اعلام کرده است که در صورت فروش به قیمت پایه، به‌ازای هر سهم بانک پارسیان سودی معادل 25 تومان دارد. نوزدهم آبان‌ماه امسال نیز مدیرعامل بانک ملی اعلام کرد که این بانک دولتی 3 هزار میلیارد تومان از املاک مازاد خود را به مزایده خواهد گذاشت.