محمد قبله روز دوشنبه در جمع خبرنگاران با اشاره به لزوم تنظیم بازار روغن نباتی در کشور افزود: پیشنهاد افزایش قیمت روغن نباتی، براساس نرخ ارز سال آینده، قیمت جهانی روغن خام، هزینه های تمام شده تولید خواهد بود و تلاش داریم برای حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان حداقل و حداکثر قیمت ها را در نظربگیریم تا هیچ یک متضرر نشوند.

وی اظهار داشت: به طور حتم در صورت تک نرخی شدن ارز قیمت روغن نباتی نیز با تغییر مواجه خواهد شد و در اردیبهشت ماه سال آینده نرخ این کالا تعیین تکلیف می شود.

قبله تصریح کرد: طبق نظر دولت مسئولیت تنظیم بازار روغن نباتی برای سال 94 نیز برعهده صنعت روغن نباتی خواهد بود در همین راستا برنامه حمایت از تولیدکنندگان دانه های روغنی در کشور نیز با خرید قطعی دانه داخلی به نرخ تضمینی توسط صنعت روغن نباتی از محل واردات روغن خام اجرایی می شود.

وی اضافه کرد: بنابراین در سال آینده علاوه بر مسئولیت تنظیم بازار روغن نباتی، برنامه حمایت از تولید دانه روغن داخلی نیز برعهده این صنعت خواهد بود اما هنوز این امر قطعی نشده است.

قبله سپس در خصوص واردات روغن خام آفتابگردان نیز گفت: براساس آمارگمرک، در یازده ماه امسال حجم واردات روغن خام آفتابگردان با وزن حدود 373 تن، 182 درصد رشد را نسبت به سال گذشته نشان می دهد.

وی افزود: در حالی که در یازده ماه سال گذشته سهم روغن خام آفتابگردان از سبد واردات 133 تن معادل 9 درصد بوده است.

به گفته وی، طبق مصوبه دولت از اردیبهشت ماه سال 93 تاکنون تنظیم بازار روغن نباتی به عنوان یک الگو در اختیار بخش خصوصی قرار گرفت که با حفظ ذخایر استراتژیک، واردات به موقع روغن خام موفق شدیم از افزایش قیمت این محصول برای مصرف کنندگان جلوگیری کنیم.

وی تصریح کرد: درسال 91 و 92 به دلیل اعمال تحریم ها علیه ایران، شرکت بازرگانی دولتی ایران مسئولیت واردات روغن خام را برعهده داشت به طوری که 30 درصد واردات در اختیار دولت، 30 تا 35 درصد برعهده تجار و 30 تا 35 درصد نیز توسط کارخانجات تولیدکننده روغن نباتی وارد شد اما با اجرای مصوبه دولت و واگذاری تنظیم بازار روغن نباتی به بخش خصوصی واردات روغن خام توسط دولت به صفر درصد، 17 درصد توسط تجار و مابقی توسط بخش خصوصی تامین شد که دراختیار کارخانجات تولیدکننده روغن نباتی قرارگرفت.

وی ادامه داد: البته بخشی اندکی از روغن خامی که امسال توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران توزیع شد مربوط به ثبت سفارش سال گذشته بود که امسال محقق شد.

دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی، مصرف روغن خام مورد نیاز کشور را یک میلیون و 400 هزارتن عنوان کردو گفت: در یازده ماه امسال یک میلیون و 150 هزارتن روغن خام از اوکراین و آرژانتین به کشور وارد شده است.

وی افزود: طی یازده ماه گذشته، حجم واردات روغن آفتابگردان از لحاظ وزنی 182 درصد ، روغن زیتون بکر 12 درصد، روغن خام ذرت 7 درصد افزایش را نشان می دهد.

وی ادامه داد: این درحالیست که حجم واردات روغن خام سویا 42 درصد انواع روغن پالم 45 درصد و روغن خام کلزا 69 درصد به دلیل حمایت از تولید دانه های روغنی در کشور کاهش داشته است.

قبله مصرف روغن پالم را مربوط به صنایع مختلف دانست و گفت: روغن پالم تنها برای صنعت روغن نباتی مصرف نمی شود بلکه توسط صنایع مختلفی از جمله صنعت آرایشی بهداشتی، صنایع غذایی، صنایع لبنی و دیگر صنایع بکارگرفته می شود.

وی با انتقاد از عملکرد وزارت بهداشت در رویارویی با مسئله مصرف روغن پالم در صنعت روغن نباتی و لبنی اظهارداشت: در تمامی دنیا از روغن پالم در صنایع غذایی به دلیل شکل پذیری (ماهیت جامدی و نیمه جامدی) و مقاومت بالا به گرما استفاده می شود و این تنها مختص به کشورما نیست اما باید از آن استفاده مجاز کرد.

به گفته وی، روغن پالم مصرفی در گذشته از ترانس بالای 40 درصد برخوردار بود که می توانست بیماری های سرطان را افزایش دهد اما هم اکنون این روغن طبق استانداردهای بهداشت جهانی و وزارت بهداشت کشورمان با ترانس حدود صفر درصد به مصرف صنایع می رسد.

دبیرانجمن صنفی صنایع روغن نباتی گفت: در سال 93، طبق مصوبه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای تولید یک میلیون و 400 هزارتن روغن نباتی واردات روغن پالم حدود 30 درصد تعیین شد که در یازده ماه سالجاری این موضوع رعایت شده است، اما مصرف روغن پالم در ماه پایانی سال به علت افزایش تولید شیرینی در ایام نوروز ممکن است درصد اندکی افزایش پیدا کند.

وی تصریح کرد: در سال 93، حدود 420 هزارتن انواع روغن پالم به کشور وارد شده است که نسبت به سال گذشته 45 درصد کاهش را نشان می دهد

به گفته دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی، طبق برآورد روغن در سال 94، از مجموع تولید حدود 300 هزارتن دانه روغنی در کشور حدود 100 هزارتن روغن تولید می شود به نحوی که از تولید 110 هزاتن دانه کلزا ( 40 هزارتن روغن کلزا)، 150 هزارتن سویا (تولید 20 هزارتن روغن سویا) و 30 تا 40 هزارتن دانه آفتابگردان ( 35 هزارتن روغن آفتابگردان) بدست می آید.

وی درباره درج قیمت روغن نباتی درب کارخانجات تولیدی گفت: این اقدام صحیحی نیست چراکه به دلیل هزینه حمل و نقل قیمت تمام شده برای مصرف کنندگان مشخص نمی شود و این امر مشکلاتی را می تواند به دنبال داشته باشد.

قبله افزود: در تمامی دنیا به دلیل تشدید نظارت ها و کنترل قیمت ها در مراکز خرید و خرده فروشی ها تعیین قیمت نهایی برای مصرف کنندگان از طریق عرضه و تقاضا توسط این مراکز و واحدها تعیین و با اتیکت مشخص می شود در واقع روی کالا نرخی درج نمی شود اما در کشورما قیمت مصرف کننده را تولید کنندگان تعیین می کنند چراکه نظارت برتمامی مراکز خرید و خرده فروشی ها امکان پذیر نیست.

وی درخصوص صادرات روغن نباتی نیز گفت: طی سالهای اخیر به دلیل اعمال تحریم ها علیه ایران، صادرات روغن نباتی ممنوع شده بود، اما در سال 93 حدود 4 تا 5 هزارتن روغن نباتی به کشورهای افغانستان و عراق صادر شد که میزان قابل توجهی نیست.

وی ظرفیت تولید روغن نباتی کشور را 3 میلیون تن عنوان کرد و افزود: متاسفانه به دلیل بالا بودن قیمت تمام شده روغن نباتی درکشور و ایجاد برخی ممنوعیت ها، ایران بازار صادراتی مناسبی در خصوص این کالا ندارد بنابراین صادرات برای ما چندان مقرون به صرفه نیست.

وی اظهارداشت: زیرا صادرات باید برنامه ریزی شده و دارای شرایط خاصی برای صادرکنندگان باشد تا با ممنوعیت های سلیقه ای بازارهای هدف ما دراختیار کشورهای همچون مالزی قرار نگیرد.

دبیرانجمن صنفی صنایع روغن نباتی یادآور شد؛ طی سالهای گذشته براساس مصوبه دولت روغن خام مورد نیاز کشور توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران تهیه و وارد می شد و در اختیار کارخانجات روغن نباتی قرار می گرفت اما از سال 89 با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها کالابرگ و توزیع روغن دولتی قطع شد و از ابتدای سال 90 فضایی برای صنعت روغن نباتی ایجاد شد تا بتواند درعرصه عرضه و تقاضا و بدون حمایت دولت به فعالیت های تجاری خود ادامه دهد.

قبله ادامه داد: اما در شش ماهه دوم سال 90 به دلیل اعمال تحریم ها و بروز مشکل نقل و انتقال پول، دولت به طور مجدد از این کالای اساسی حمایت به عمل آورد تا روغن خام مورد نیاز صنایع دراختیارشان قرار بگیرد.

وی افزود: با توجه به دو نرخی شدن ارز و تخصیص ارز مرجع به این کالای اساسی فضایی برای حضور تجار و تامین کنندگان ارزکه دارای نقدینگی بودند، ایجاد شد به طوری که تعداد قابل توجهی از این واردکنندگان در این عرصه فعالیتی نداشتند و شرایط مناسب بازار آنان را به واردات روغن خام کشانده بود.

قبله گفت: با روی کارآمدن دولت یازدهم قرار شد که ارز مرجع به این کالا اختصاص پیدا نکند و بنابراین از مهرماه سال 92 به دلیل ارز مبادله ای واردات گسترده روغن خام توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران انجام و توزیع شد اما پس ازآن دولت از رقابت با تجار و کارخانجات تولید کننده در تامین ارز، خرید روغن خام و توزیع آن خود داری کرد تا بخش خصوصی خودش با ارزی که در اختیار دارد، بازار را کنترل کند.

وی تصریح کرد: بنابراین با ابلاغیه دولت از اردیبهشت ماه سال 93 مسئولیت کنترل واردات روغن خام، حذف واسطه گری زائد، کنترل قیمت ها و مقدار عرضه محصول برعهده صنعت روغن نباتی کشور قرار گرفت ضمن اینکه موجودی روغن خام نسبت به سال قبل کاهش نداشته باشد و مواد وارداتی از کیفیت بالایی برخوردار باشد در همین راستا از ابتدای سال تعهداتی از وارد کنندگان یعنی کارخانجات و تجار مبنی بر تعهد تولید و تعهد عرضه بلافاصله روغن خام پس از واردات را گرفتیم تا دت واسطه گران کوتاه شود.

وی ادامه داد: همچنین صنعت روغن نباتی کشور توانست طی این مدت روغن خام مورد نیاز کارخانجاتی را که نقدینگی و قدرت مالی واردات را ندارند تامین کند به طور مثال کوچکترین محموله روغن خام وارداتی به کشور حدود 5 تا 10 هزارتن است در حالی که نیاز برخی کارخانجات بین یک هزار تا دو هزارتن می باشد.

دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی افزود: در واقع با حذف شرکت بازرگانی دولتی ایران از تجارت در حفظ ذخایر استراتژیک خلا ایجاد شد بنابراین صنعت روغن نباتی ناچار شد از طریق بازوی اقتصادی یعنی شرکت های تعاونی روغن خام مورد نیاز این کارخانجات را به میزان حدود 250 هزارتن در سالجاری تامین کند.