دست‌اندرکاران سیمان پاکستان برای تحت فشار قرار دادن دولت خود در رسیدن به خواسته‌های‌شان، به دنبال امتیازات جدیدی هستند که دستیابی به این امتیازات از محل متهم کردن صنعت سیمان ایران می‌گذرد.

داستان‌سرایی که از چندین ماه پیش با مطرح کردن قاچاق سیمان ایران به پاکستان آغاز شده بود با ادعای دور زدن عوارض دولتی پاکستان ادامه یافته و به گفته سیمانی‌ها این ادعا بیشتر برای اهداف دیگری انجام می‌شود.

در همین رابطه چندین بار مسئولان ایرانی و نمایندگان بخش خصوصی تولیدکننده سیمان اعلام کردند مقدار سیمان صادراتی به پاکستان در حدی ناچیز است که حنای این ادعاها دیگر رنگی ندارد و از طرف دیگر سیمان آنقدر سنگین و قیمت آن به حدی پایین است که شعاع اقتصادی صادراتش بیش از ۳۰۰ کیلومتر نیست.

کسب امتیازات ویژه

این نخستین بار نیست که دست‌اندرکاران سیمان پاکستان این ادعاها را مطرح می‌کنند. بخش خصوصی این کشور از راه‌های مختلف به دنبال کسب امتیاز هستند و باید دید مطرح کردن این ادعا تا چه حد می‌تواند آنها را به مقصود برساند.

مدیر بهره‌برداری هلدینگ سیمان فارس خوزستان، که روی هم رفته بیش از ۳۳ درصد از سیمان داخل را در ۱۸ کارخانه زیر پوشش خود تولید می‌کند، با اشاره به این موضوع می‌گوید: ۳ سال است که ما از تمام مرزهای شرقی به پاکستان و از جمله شهر کویته آن سیمان صادر می‌کنیم و برای این مقصود حتی از شبکه ریلی این کشور برای حمل سیمان استفاده می‌کنیم، چگونه می‌توانیم عوارض خود را نپردازیم؟

محمد متشرع می‌افزاید: همگان خوب می‌دانند به دلیل اینکه قیمت سیمان ارزان و وزن آن بالاست، صادرات یا حمل سیمان بیش از شعاع ۳۰۰ کیلومتر صرفه اقتصادی ندارد و به همین دلیل هرگونه ادعای قاچاق بی‌مورد است.

وی اضافه می‌کند: سال‌های سال است که صادرات سیمان ایران به شکل سنتی به آن دسته از شهرهای غربی این کشور که از کارخانه‌های سیمان پاکستان دور هستند انجام می‌شود چرا که هزینه حمل‌ونقل سیمان قیمت تمام شده آن از محل کارخانه‌ها تا مرزهای غربی از توجیه اقتصادی خارج می‌شود و بنابراین حمل سیمان ایران به این شهرها ارزانتر تمام می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: پاکستانی‌ها خود یکی از تولیدکنندگان عمده سیمان در منطقه محسوب می‌شوند اما عمده کارخانه‌های سیمان در شمال این کشور به نام منطقه شمال و تعدادی دیگر در جنوب این کشور به نام منطقه جنوب نام دارند که حوالی کراچی واقع است و منطقه جنوب بیشترین تولیدات خود را به کشورهای عربی و افریقایی می‌فروشد و منطقه شمال، عمده تولیدات خود را به افغانستان صادر می‌کند. به این ترتیب پاکستانی‌ها سالانه فقط به همسایه شمالی خود یعنی افغانستان ۶ میلیون تن سیمان صادر می‌کنند و عمده بازار سیمان افغانستان را در دست دارند. این در حالی است که سهم صادرات سیمان ایران به افغانستان ۱/۵ تا ۲ میلیون تن است. به همین دلیل به نظر می‌رسد بخشی از ادعاهای اخیر پاکستانی‌ها نیز برای از میدان رقابت خارج کردن ایران از این بازار بزرگ است. مدیر بهره‌برداری هلدینگ فارس، خوزستان در ادامه با بیان اینکه از طریق ۷ تا ۸ نقطه مرزی سیمان ایران با پاکستان سیمان به شکل رسمی صادر می‌شود، می‌افزاید: ما آمادگی داریم که به هر میزان تقاضایی که پاکستانی‌ها داشته باشند سیمان صادر کنیم ولی از مجموعه ۱۸ کارخانه این هلدینگ در ۱۱ ماه سال گذشته فقط ۲۰۰ هزار تن به پاکستان سیمان صادر شده که رقم بسیار ناچیزی در مقابل صادرات ۱۸ میلیون تنی ایران به خارج از مرزهاست.

وی اظهار می‌دارد: انجمن سیمان پاکستان هر چند ماه یک بار چنین گزارش‌هایی ارائه می‌دهد و از طرح آن اهداف خاصی را دنبال می‌کند. آنها مایل هستند اینطور القا کنند که سیمان ایران به دلیل اینکه ارزانتر است نوعی دامپینگ علیه صنعت سیمان این کشور انجام شده تا دولت خود را وادار به وضع قوانین حمایتی کنند تا با استفاده از قوانین ضد دامپینگ نظیر وضع عوارض وارداتی سیمان، به سود بهتری دست یابند.

وی با بیان اینکه مطرح کردن اینگونه ادعاها از سوی پاکستانی‌ها پیشینه طولانی دارد، اضافه می‌کند: بخشی دیگر از اهداف فعالان صنعت سیمان این کشور موضوعی است که اشاره شد و آن‌هم ضعیف کردن موضع ایران در بازار افغانستان است.

پاکستان بازار هدف ما نیست

ایران چند سالی است که به یکی از بزرگترین تولیدکنندگان صادرکنندگان سیمان جهان تبدیل شده و با وجود رکود شدید در بخش ساختمان و پروژه‌های عمرانی توانسته وضعیت تولید را در این صنعت به حالت تعادل نگه دارد و حیات این صنعت ادامه یابد. حال باید دید ادعای دامپینگ علیه صنعت سیمان ایران تا چه حد می‌تواند جدی باشد و چه اثراتی بر این کالای معدنی که مادر ساخت‌وساز در کشورهاست داشته باشد.

عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن تولیدکنندگان سیمان ایران در گفت‌وگو با صمت می‌گوید: نهایت مطرح کردن این ادعا از سوی تولیدکنندگان سیمان پاکستان می‌تواند وضع قانون ضد دامپینگ و وضع تعرفه بالای وارداتی بر سیمان ایران باشد اما دولت پاکستان به دنبال این هدف نیست چون ایران نیز می‌تواند چنین عوارض و تعرفه‌هایی را بر کالاهای پاکستانی وضع کند که در نهایت این امر به سود پاکستانی‌ها نیست. وی اضافه می‌کند: از طرف دیگر پاکستان جزو بازارهای هدف برای صادرات سیمان محسوب نمی‌شود و درحال‌حاضر از ۱۸/۵ میلیون تن سیمان صادراتی ایران کمتر از یک درصد سیمان به پاکستان صادر می‌شود.

شیخان می‌افزاید: این یک درصد سیمان صادراتی نیز بیش از دو دهه است که به شکل سنتی به شهر کویته پاکستان منتقل می‌شود به دلیل اینکه سیمان ارزانتر و البته با کیفیت‌تری نسبت به سیمان پاکستانی‌ها است. این صادرات نیز بخشی به صورت رسمی و بخشی به‌شکل پیله‌وری بین شهرهای ایران و پاکستان که هم مرز هم هستند انجام می‌شود و امر جدیدی نیست و بعید می‌دانم این یک درصد سیمان صنعت سیمان این کشور را تحت تاثیر قرار داده باشد. وی با اشاره به اینکه پاکستان خود یکی از صادرکنندگان عمده سیمان به کشورهای دیگر است، ادامه می‌دهد: اگر این کشور در داخل با کمبود سیمان مواجه بود به راحتی می‌توانست بخشی از سیمان صادراتی خود را کاهش داده و صرف مصارف داخلی و نیاز صنایع داخل کشور خود کند. همه این موارد را که کنار هم بگذارید متوجه خواهید شد اینگونه ادعاها مصرف داخلی دارد و فقط برای تحت تاثیر قرار دادن دولت خود مطرح می‌کنند تا امتیازات ویژه‌تری از دولت دریافت کنند. شیخان با بیان اینکه تامین سوخت ارزان یکی از چالش‌های جدی فعالان سیمانی پاکستان به شمار می‌رود، می‌گوید: آنها با مطرح کردن این ادعا به دنبال دریافت سوخت ارزانتر از سوی دولت خود هستند تا بتوانند هزینه‌های خود را پوشش داده و مطرح کردن نپرداختن عوارض گمرکی از سوی سیمان ایران یک بهانه بیشتر نیست. دبیر انجمن سیمان ایران تصریح می‌کند: ما ترجیح می‌دهیم به جای جنگ و جدال بر سر بازار یک درصدی پاکستان به بازارهای مهم‌تری مانند عراق که ۶۵ درصد سیمان‌شان را ایران تامین می‌کند یا بازار بهتری مانند افغانستان که کشوری بکر است و ساخت‌وسازهای زیادی در پیش رو دارد، برنامه‌ریزی و متمرکز کنیم. وی اظهار می‌کند: برای ما بازار بکر افغانستان بازار مطلوب‌تری است و سعی ما برای بیرون راندن پاکستانی‌ها از این بازار منطقی‌تر است. وی با اشاره به کیفیت بالای سیمان ایران در جهان اضافه می‌کند: کیفیت خوب سیمان ایران به همراه قیمت مناسب می‌تواند هر بازاری را تسخیر کند کما اینکه ما بازار خود را چه در جهان و چه در منطقه داریم و درصورت کاهش صادرات به یک کشور، قادر به کشف بازارهای جدیدتری مانند کشورهای آسیای میانه یا حتی افریقایی خواهیم بود و نگرانی از این بابت نداریم و بار دیگر اعلام می‌کنم پاکستان به هیچ عنوان جزو بازارهای هدف ما محسوب نمی‌شود. وی ادامه می‌دهد: اگر ۱۰۰ تن سیمان مثلا به شرق تهران برود که نیاز سالانه‌اش ۱۰۰۰ تن است نمی‌توان ادعا کرد که این ۱۰۰ تن بازار تهران را به هم ریخته است به همین دلیل می‌گویم باید ریشه ادعاهای سیمانی‌های پاکستان را در چیزهای دیگری جست‌وجو کرد.