نرخ بیکاری در حوزه بازار کار و اشتغال یکی از مهم ترین موضوعاتی است که می تواند پایه اصلی برنامه ریزیها و اطلاع از وضعیت بازار کار، کارجویان، تعداد افراد متقاضی شغل و موارد اینچنینی باشد که متاسفانه به دلایل نامعلوم در حالی که باید تاکنون و طی سال جاری 3 نرخ فصلی از سوی مرکز آمار ایران اعلام می شد؛ اما پس از بهار امسال دیگر هیچ چیزی از سوی این مرکز اعلام نشد.

2 فصل بدون نرخ بیکاری

این موضوع در حالی مطرح است که رئیس مرکز آمار ایران در پاییز امسال از اعلام قریب الوقوع نرخ بیکاری تابستان سال جاری خبر داده بود به نحوی که وی عدم تکمیل اطلاعات فقط یک استان را در آن مقطع دلیل عدم اعلام وضعیت کارجویان و بیکاری تابستان امسال اعلام کرده بود.

اما مدتی بعد از اینکه نرخ بیکاری تابستان اعلام نشد، این بار عادل آذر، رئیس مرکز آمار ایران اعلام کرد که به دلیل تاخیر ایجاد شده در اعلام وضعیت نرخ بیکاری تابستان، این نرخ با نرخ پاییز به صورت همزمان اعلام می شود.

با این حال هم اکنون که در آستانه روزهای پایانی سال قرار داریم نه تنها نرخ بیکاری تابستان و پاییز اعلام نشده است؛ بلکه این مرکز باید به فکر وضعیت زمستان نیز باشد.

آخرین نرخ بیکاری؛ 14.6درصد

مرکز آمار ایران در زمستان سال 88 روند افزایش یکباره نرخ بیکاری به 14.1 درصد را اعلام کرده بود. پس از آن نیز در بهار امسال این روند ادامه یافته و بیکاری با 5/0 درصد افزایش نسبت به زمستان 88 به 14.6درصد در بهار 89 رسید.

پس از آن تا به امروز دیگر هیچ نرخی از بیکاری و و ضعیت کارجویان در کشور ارائه نشده است. البته وزارت کار در این مقطع 252 روزه پس از اعلام نرخ بیکاری بهار 89، در چندین نوبت به اعلام تعداد مشاغل جدید و فرصت های شغلی ایجاد شده در استان ها از 1 میلیون و 100 هزار شغل مصوب شورای عالی اشتغال تا 1 میلیون و 600 هزار تا پایان سال جاری پرداخت.

همه این موارد در حالی مطرح شده است که هیچ اشاره ای به نرخ بیکاری نشده است و در مقابل بیان ایجاد بی سابقه 1 میلیون و 600 هزار شغل، هیچ گزارشی از آخرین تعداد بیکاران کشور، وضعیت کارجویان و بکارگماری آنها ارائه نمی شود. در حالی که مرکز آمار ایران در جلسات شورای عالی اشتغال در ماه های گذشته ایجاد 1 میلیون و 100 هزار فرصت جدید شغلی در آن زمان را تایید کرده بود.

واکنش وزیر کار

آخرین واکنش وزیر کار و امور اجتماعی در مورد دلایل عدم اعلام نرخ بیکاری پس از سپری شدن دو فصل از سال و در گفتگو با مهر این بوده است که وی خود را نه مسئول اعلام نرخ بیکاری بداند و نه سخنگوی مرکز آمار ایران.

شیخ الاسلامی در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که چرا تاکنون نرخ بیکاری کشور اعلام نشده است، ضمن اظهار بی اطلاعی از روند اقدامات مرکز آمار، گفت: این را بهتر است از خود آنها بپرسید چون من نباید در این زمینه پاسخگو باشم.

وزیر کار همچنین در این مورد که به نظر می رسد نرخ بیکاری توسط این مرکز مانند سابق محاسبه و به دولت اعلام شده است اما به هر دلیلی این نرخ ها تاکنون به اعلام رسمی نرسیده، با رد این موضوع بیان داشت: تاکنون مرکز آمار ایران نرخ بیکاری تابستان و پاییز سال جاری را اعلام نکرده است و دلیلی نیز وجود ندارد تا در زمانی که نرخ مشخص باشد آن را اعلام نکنند.

دلیل عدم اعلام وضعیت بیکاری

حمید حاج اسماعیلی مشاور کانون عالی انجمن های صنفی کارگری کشور در این باره در گفتگو با مهر با تاکید بر اینکه متاسفانه آمارهایی که اعلام می شود خیلی قابل استناد نیستند، گفت: زمانی می توان ایجاد مشاغل جدید و رونق در راه اندازی فرصت های جدید شغلی را پذیرفت که این موضوع از سوی جامعه قابل لمس باشد.

وی اظهار داشت: در حالی که مسئولان وزارت کار تعداد بیکاران فعلی کشور را 2 میلیون و 900 هزار نفر می دانند برخی دیگر از دستگاه ها و مجلس این تعداد را بیش از میزان اعلام شده می دانند و بر آن تاکید دارند.

حاج اسماعیلی با بیان اینکه در حال حاضر آمارهای واقعی با آمارهای رسمی تفاوت دارد، ادامه داد: دولت باید وضعیت بازار کار را بر پایه آمارهای جمعیتی اعلام کند، همچنین به وجود آوردن یک بانک اطلاعاتی در این بخش می تواند به تفکیک آمارهای جمعیتی کمک کند.

وی تاکید کرد: البته در مورد اینکه چه دلایلی می تواند باعث شده باشد تا مرکز آمار نرخ بیکاری را اعلام نکند شاید بتوان به مسئولیت این مرکز در زمینه ساماندهی متقاضیان هدفمندی یارانه ها اشاره کرد، اما با این حال تردیدها در مورد نرخ بیکاری و تعداد واقعی کارجویان همچنان وجود دارد.

نماینده سابق کارگران در هیئت حل اختلاف، افزود: با اینکه دولت بر ایجاد فرصت های جدید شغلی اصرار دارد از سویی نرخ بیکاری را نیز اعلام نمی کند که مشخص شود آیا ایجاد فرصت های جدید شغلی توانسته است از تعداد بیکاران بکاهد؟ اینکه این میزان شغل از چه طریقی بوده است نیز مشخص نیست.

نرخ بیکاری 90 حداقل 14 درصد

به گفته حاج اسماعیلی، برآوردهای صندوق بین المللی پول و برخی دیگر از مراکز معتبر جهانی نشان دهنده وجود حداقل 14 درصد بیکاری در کشور ما است در حالی که یکی از مقامات وزارت کار اخیرا این نرخ را 10.9 درصد دانسته است.

مشاوره کانون عالی انجمنهای صنفی کارگری کشور ابراز امیدواری کرد که دولت در سال آینده بتواند از منابع حاصل از هدفمندی یارانه ها سرمایه گذاری های مناسبی برای ایجاد فرصت های شغلی انجام دهد.

وی اظهار داشت: با این حال در خوشبینانه ترین حالت باید گفت در سال آینده نرخ بیکاری از 14 درصد کمتر نخواهد بود، موضوعی که جا دارد تا با توجه به برنامه اعلام شده از سوی رئیس جمهور مبنی بر برنامه ریزی های ویژه برای اشتغال در سال آینده، توجهات خوبی نیز به جلوگیری از رشد بیکاری در کشور بشود.